در برابر ظلم و ستم ایستاد

امام حسین(علیه السلام) با وجود آگاهی از نتیجه قیام خود، از تسلیم شدن در برابر یزید امتناع ورزید و تا پایان عمر به مبارزه خود ادامه داد. این درس مهم است که نباید در برابر ظلم و ستم تسلیم شد و باید با قاطعیت و شجاعت برای احقاق حق و عدالت مبارزه کرد. تسلیم شدن یا سکوت کردن در برابر ظلم ظالم یعنی یاری او که قرآن ما را از آن نهی کرده است. «وَ لَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ»(مائده/2)
 

به دنبال رضایت خداوند بود

تمام رفتار و گفتار در زندگی شریف امام حسین(علیه السلام) محوریتی داشت و آن خداوند بود. حضرت اباعبدلله(علیه السلام) تنها به‌دنبال رضای الهی بود. این درس نشان می‌دهد که مبارزه در راه حق و عدالت باید با خالصانه برای خدا باشد، نه برای منافع شخصی و قومی. هدف بنده محض خدا بودن است. «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِباد»؛ بعضی از مردم، جان خود را به‎خاطر خشنودی خدا می‌فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.(بقره/۲۰۷) امام حسین(علیه السلام) هدفش جلب رضایت خداوند بود و برای این هدف جان خود را تقدیم کرد.
 

خواهان عزّت نفس و آزادگی بود

امام حسین(علیه السلام) حاضر نشد زندگی ذلّت بارِ تحت سلطنت یزید را بپذیرد و با عزّت، جان خود را فدا کرد. این درس بیانگر آن است که مبارزه در راه حق و عدالت باید با عزّت نفس و آزادگی همراه باشد و فرد، حاضر نباشد ذلّت و خفت بندگی انسان‌های ناپاک را تحمل کند. «عزّت» به مفهوم توانایی، شکست ناپذیری، استقلال، پیروزی، استواری، ریشه داری، سلطه ناپذیری و عدم تحمیل سلطه در میدان‎های مادی و معنوی و رعایت کرامت خود و دیگران است و در برابر آن، وابستگی، دنباله‎روی، تزلزل، بی‎ریشگی، ذلّت، حقارت، پستی، زبونی، زورمداری، خودکامگی، از خود بیگانگی، فرومایگی و خود باختگی قرار دارد که از ویژگی‎های انسان مترقی و جامعه باز، شایسته سالار، قانون‎مدار، مطلوب و راستین اسلامی است.

خداوند در قرآن می‎فرماید: «مَنْ کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ»؛  هر که خواهان عزت است بداند که عزت، همگى از آن خداست. سخن خوش و پاک به سوى او بالا مى‌رود و کردار نیک است که آن را بالا مى‌برد. و براى آنان که از روى مکر به تبهکارى مى‌پردازند عذابى است سخت و مکرشان نیز از میان برود.(فاطر/10)
 

هدف اصلی امر به معروف و نهی از منکر بود

امام حسین(علیه السلام) با قیام خود، امر به معروف و نهی از منکر را به‌صورت عملی به نمایش گذاشت و به مردم آموخت که در برابر ظلم و فساد سکوت نکنند. این درس نشان می‌دهد که مبارزه در راه حق و عدالت باید همراه با امر به معروف و نهی از منکر باشد. خداوند در قرآن می‎فرماید: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَیُطِیعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ...» مردان و زنان با ایمان دوست و یار یکدیگرند؛ همواره به کارهای نیک و شایسته فرمان می دهند و از کارهای زشت و ناپسند بازمی دارند، و نماز را برپا می کنند، و زکات می پردازند، و از خدا و پیامبرش اطاعت می نمایند؛ یقیناً خدا آنان را مورد رحمت قرار می دهد.
 

حفاظت از قرآن، اسلام و راه خداوند

امام حسین(علیه السلام) با مقاومت و جهاد خود در کربلا، برای حفاظت از دین و راه خدا، الگوی فداکاری برای اعتلای دین خداوند است. ایشان حاضر نشد با فشار دشمنان دین خدا را واگذارند و در برابر تحریفات و انحرافات سکوت نمایند. «...وَ إنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الإصْلاَحِ فِی أُمَّه جَدِّی مُحَمَّدٍ؛ یعنی من من برای اصلاح امت جدّم محمّد‍‍‍(ص) خروج کردم.» وقتی امام بنای دفاع از دین را گذاشتند خداوند هم تمام قدرتش را به کار گرفت تا نام او تا بی‎نهایت باقی بماند. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ»؛  ای مؤمنان! اگر خدا را یاری کنید، خدا هم شما را یاری می‎کند و گام‎هایتان را محکم و استوار می‎سازد.
 

مبارزه همراه با شجاعت و اعتماد به نفس داشت

امام حسین(علیه السلام) با شجاعت و اعتماد به نفس به مبارزه با ظالمان برخاست و از هراس تنهایی و قدرت دشمن نهراسید. ما نیز باید با شجاعت و اعتماد به نفس در برابر ظلم و ستم بایستیم. کسی‌که خداوند را حامی خود ببیند به‌هیچ عنوان ترسی و اضطرابی به دل راه نمی‌دهد. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یرْتَدَّ مِنْکمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یحِبُّهُمْ وَ یحِبُّونَهُ أَذِلَّة عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّة عَلَی الْکافِرِینَ یجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ...»(مائده/54)
 

سیدالشهدا(علیه السلام) به اصول و ارزش‌های اخلاقی پایبند بود

امام حسین(علیه السلام) در مبارزه خود، همواره به اصول و ارزش‌های دینی و اخلاقی پایبند بود و حاضر نشد برای حفظ جان خود، از آنها چشم‌پوشی کند. ما باید در مبارزه با ظلم و ستم، به اصول و ارزش‌ها وفادار بمانیم و طبق دستورات دین عمل کنیم و دعوت خداوند را برای یری دین و حفظ ارزش‎ها اجابت نماییم.‍ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ»(انفال/24)