ویرایش عکس آذرماه 98

دکتر حسن خجسته متولد 1331 مشهد کارشناس جامعه شناسی و دارای مدرک دکترای مدیریت استراتژیک است وی فعالیت خود را در رسانه رادیو از سال 1370 درسن 39 سالگی درگروه اجتماعی رادیو ایران آغاز کرده و اکنون معاون صدای جمهوری اسلامی ایران در سازمان صداو سیماست.گفتگوی تفصیلی  با دکتر حسن خجسته معاون صدای جمهوری اسلامی ایران را بخوانید. 

قبل از اینکه کار خود را در رادیو آغاز کنید این رسانه را چقدر می شناختید و چه خاطره ای از برنامه های آن داشتید؟ در سن نوجوانی زمانی که در مشهد زندگی می کردم یک برنامه تفریحی و شاد را که بعد از ظهر جمعه ها از رادیو پخش می شد را خیلی دوست دارم داستان یک آمیرزایی یزدی که زندگی او سراسر آمیخته با مشکلات طنز بود هیچ وقت خاطرات این برنامه از رادیو را فراموش نمی کنم.
 رادیوی امروز با رادیوی گذشته چه تفاوت هایی کرده است؟ در گذشته نه چندان دور کمتر رادیو تنها رسانه منحصر به فرد در سپهر رسانه ای کشور بود و مردم برای کسب هر گونه اطلاعات و حتی گذراندن وقت تفریح سرگرمی ناچار به این رسانه مراجعه می کردند اما امروز در سپهر رسانه ای مملو از رسانه های مختلف دیگر است.
 در گذشته رادیو رقبائی داشت ولی اصلا قدرتشان به اندازه ای نبود که بتوانند مخاطبان رادیو را کاملا به خود جذب کنند آنها در کنار رادیو نقش مکملی داشتند ولی امروزه رسانه های بسیار زیادی وجود دارد و دیگر رادیو رسانه منحصر به فرد در سپهر رسانه ای نیست.
 رسانه هایی با ظرفیت های بسیار بسیار متفاوت و مختلف که می توانند نیازهای متفاوت و مختلف مخاطبان را تامین کنند البته بهتر است به فضای رسانه امروز با فضای رسانه در سال های قبل هم اشاره کنیم این فضا بسیار تغییر کرده و با توجه به این فضا نگاه ما نیز متفاوت خواهد بود و ما دراین فضای جدید رقابتی به سراغ تخصصی کردن شبکه ها و برنامه رفتیم.
 
 در گذشته رویکرد رادیو به مخاطب رویکردی تجویزی بود یعنی فقط با مخاطب خود صحبت می کرد ولی از 15 قبل به تدریج این رسانه ها به حوزه نیازهای فردی و اجتماعی توجه کرده و سعی کرد در کلام خود مصالح مردم و نیازهای آنان را با هم ترکیب کند این دو را با هم در نظر بگیرد که این انجام این کار پرسه بسیار پیچیده ای است.
 به همین دلیل رادیو به دنبال فرمهای جدید تولید و ارائه برنامه که فرم های جذابتری است رفت تا بتواند در چارچوب این جذابیت های صوتی، حرف هایی را که مورد نیاز و علاقه مردم است را مطرح کند.
 رسانه رادیو برای پدران ما واقعا تعریف شده است و نیازی به تبلیغات برای آنان ندارد اما برای جذب مخاطب جدید مثل جوان، نوجوان یا حتی کودکان چه راهکارهایی را اتخاد کرده اید چون رادیو در گذشته تنها رسانه فعال بود و 24 ساعع در بین مردم حضور داشت اما امروزه شرایط واقعا تغییر کرده است امروزه رسانه های دیگر از جمله تلویزیون حضوری 24 ساعته در بین مردم دارد و در آن برنامه های مختلف برای گروه های مختلف مخاطبان خود در نظر گرفته است اما رادیو از چند سال پیش یک استراتژیک جدیدی برای توسعه خود تعریف کرده که مبتنی بر آن مخاطب جدید برای خود جذب می کند.
 رادیو در توسعه خود اصطلاح در استراتژیک توسعه متنوع تعریف کرد یعنی از حوزه عمومی خارج شده و برای اینکه بتواند توسعه اثر بخش داشته باشد وارد حوزه های تخصصی و اختصاصی شد.
 
 در ایران حدود 19 کانال رادیویی داریم که بعضی از آنها 24 ساعته بعضی 12 ساعته و بعضی 6 ساعته هستند این کانال ها هر کدام با موضوعی خاص به برنامه سازی مشغولند به عبارتی دیگر در ایران جدا از شبکه های استانی وشهری در حوزه ملی سه شبکه رادیویی داریم رادیوهای عمومی رادیوهایی هستند که مخاطبانشان عموم مردم هستند مثل رادیو ایران رادیوهای اختصاصی هم رادیوهای هستند که یا گروه اجتماعی خاصی مورد نظرشان است مثل رادیو جوان و یا موضوعی خاصی را مورد توجه خود قرار دارد مثل رادیو سلامت، تجارت و معارف و ... البته رادیو سلامت ازاین حیث که سلامت عموم مردم را مورد نظر دارد شبکه ای بسیار مفید برای عموم مردم است اما چون فقط به یک موضوع می پردازد جز رادیوهایی تخصصی به حساب می آید.
 با توجه به بازخوردهایی که از عملکرد برنامه های رادیویی در دست دارید..

 چه بخشی از برنامه های رادیویی بسیار مورد استقبال مردم است؟
این که مردم از چه برنامه هایی در هر شبکه متفاوت است مثلا در رادیو پیام مخاطبان بیشتر از خبر و موسیقی استقبال می کنند این مسئله در بین ما ثابت شده است که بر فرض مخاطب رادیو سلامت برای شنیدن موسیقی به این کانان مراجعه نمی کند و به عبارتی دیگر موسیقی در رادیو سلامت کاربردی ندارد در نتیجه این انتظارات در شبکه های مختلف کاملا متفاوت است.
 رادیو به عنوان یک رسانه مستقل امروزه چگونه همراه مردم است؟ الان رادیو خیلی تلاش می کند که بار زندگی روزانه مردم گره بخورد.
 اخیرا تحقیقی در کشور استرالیا بر روی رسانه رادیو انجام شده با این موضوع که مردم چرا رادیو گوش می دهند؟ دلایلی برای این سوال به دست آمد که این دلایل در کشورهای مختلف یک سان است منتهی رده بندی آن ممکن است متفاوت باشد مثلا در کشوری ممکن است رده بندی اول سی درصد باشد و در کشور دیگر همان رده بندی اول 50 درصد باشد.
 
 دلایل مطرح شده به این صورت بود:
 1- رادیو قدرت تعاملی بالایی دارد
 2- اطلاعات به روز دارد چون مخاطب برای دریافت اطلاعات از روزنامه و یا حتی تلویزیون با فوت زمان روبرو است
 3- رادیو نقش دوست در بین مردم دارد

 مردم با رادیو و با برنامه مورد نظر خود علاقه و انس بسیاری برقرار می کند به طوریکه با رها پیش آمده وقتی برنامه گوینده اش تغییر می کند بسیاربی از مخاطبان از این موضوع دلخور شده اند و این مسئله را با روابط عمومی ها و یا برنامه سازان در میان گذاشتند که این نشانه انس مخاطب با برنامه های رادیویی است چرا که جنس علاقه مخاطب با برنامه های رادیویی با علاقه آنها با رسانه های دیگر متفاوت است. رادیو برای برنامه های خود تبلیغ هم می کند؟ این تبلیغات چگونه است؟
 بله چون شنوندگان ما با  همه شبکه های ما آشنا نیستند ما در یک شبکه رادیویی ظرف جدیدی از مخاطب برای شبکه های دیگر به وجود می آوریم با تمام تلاش ها سعی کردیم میزان گوش دادن به رادیو را از یک ساعت به 2:40 ساعت افزایش دهیم همچنین سعی می کنیم در مطبوعات به طرق مختلف معرفی و شناخت برنامه و اثر بخشی آن حضوری فعال داشته باشیم ما همین طور از طریق افرادی که رهبری عقیده و فکری دارند استفاده کنیم مثلا در حوزه ادب و هنر از استادان این عرصه بهره ببریم
 در یکی دیگر از برنامه های در دست اجرا در خصوص تبلیغات برای جذب مخاطب بیشتر نیز پیدا کردن شنوندگان جدیدی است که نیازهای دیگری دارند را جز مخاطبان رادیو به حساب بیاوریم مثلا رادیویی به نام رادیو خانواده که تا دو ماه دیگر در دست راه اندازی است را در دست اجرا داریم. مباحث نظری این شبکه متفاوت است برای رادیو خانواده سه دیدگاه مهم تعریف شده است:
 1- خانواده چارچوبی برای توسعه جامعه
 2- خانواده چارچوبی برای حل مسئله
 3- زن مظهر رحمت الهی با راه اندازی این شبکه زمینه جدیدی برای افراد به وجود می آید تا بتوانند تعریفی جدید از خود و نقش هایشان در خانواده و جامعه به دست بیاورند در این شبکه تعریف بسیار دقیق و درستی از نقش یک دختر در خانواده و نقش مادر و موقعیت همسر بودن ارائه شده است که با راه اندازی این شبکه بسیاری از زنها مخاطب آن خواهند بود.
 
 این شبکه سراسری است؟
 برای سراسری کردن این شبکه نیاز به یک سری تجهیزات سخت افزاری است که ان شاءالله با دست یابی به این تجهیزات این مشکل نیز حل خواهد شد.
 
 آیا فکر نمی کنید که رادیو مخاطب کودک خود را فراموش کرده است؟
 کودکان در دنیا و همینطور در ایران بیشتر وقتشان را با تلویزیون می گذرانند، البته قبول داریم که در این حوزه سرمایه گذاری وسیع نکرده ایم.
 لازم است این نکته را اینجا یادآور شوم که هرچه سواد و سن شنونده بیشتر باشد رسانه رادیو را بیشتر انتخاب می کند.
 این را هم اضافه کنم که آرزوی من راه اندازی رادیو کودک است.
 مخاطب کودک باید در ساعت 20 (یعنی در آخرین ساعات بیداری او) برنامه ای قصه محور داشته باشد ولی این ساعت دقیقا ساعتی است که مثلا رادیو ایران بیشترین مخاطب بزرگسال را برای شنیدن خبر دارد و نمی توان این زمان طلایی را از دست داد.
 البته بعضی از شبکه ها مثل رادیو قرآن و معارف برنامه ویژه کودکان دارند و برای جلوگیری از تکراری شدن آنها نیز باید تدابیری در این خصوص اندیشید.