هنرمندان بسیاری در تاریخ هنر ایران تاثیر گذار بوده‌اند و برخی از آن‌ها حتی موفق به ایجاد جریان در این عرصه شده‌اند؛ از جمله این هنرمندان «جلیل ضیاءپور» است که از وی به عنوان «پدر نقاشی مدرن ایران» یاد می‌شود.

 

پنجم اردیبهشت ماه مصادف با نود و سومین سالروز تولد این هنرمند است.

 

به گزارش راسخون به نقل ازایسنا ، جلیل ضیاءپور در سال ۱۲۹۹ در بندر انزلی دیده به جهان گشود و از علایق دوران کودکی‌اش، مجسمه‌سازی با گل مرداب انزلی و شنیدن موسیقی بود و همین تمایلات سبب شد تا وی به سمت هنر گرایش پیدا کند.

او پس از به پایان رساندن تحصیلات مقدماتی، در سال ۱۳۱۷ به تهران آمد و برای آهنگ‌سازی به هنرستان موسیقی به ریاست «مین‌ باشیان» وارد شد و در ‌نهایت در سال ۱۳۲۰ به دانشکده هنرهای زیبا رفت.

اولین دوره هنرکده (۱۳۲۴ - ۱۳۲۰) سه دانش‌آموخته در رشته نقاشی معرفی کرد که ضیاءپور با کسب مقام اول و دریافت مدال درجهٔ یک فرهنگی از طرف این دانشکده با بورس اهدایی دولت فرانسه به آنجا کشور رفت و در دانش سرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس در رشته هنرهای تجسمی به ادامه تحصیل پرداخت.

ضیا‌پور در سال ۱۳۲۸ با همراهی برخی دیگر از هنرمندان و متفکرین، انجمن هنری «خروس جنگ» که انجمنی فعال در زمینه ارائه طرح‌های هنری نو، بخصوص ادبیات، تئا‌تر، موسیقی و نقاشی بود را تاسیس کرد.

این انجمن همچنین مجله‌ای را با همین نام چاپ کرد و در‌ همان سال، نظریه‌ خود را در مورد هنر تجسمی (نقاشی) به نام «لغو نظریه‌های مکاتب گذشته و معاصر - از پریمیتیو تا سوررئالیسم» ارائه کرد.

این هنرمند در طول فعالیت هنری خود به‌عنوان نقاش، همیشه به‌عنوان پیشگام نوگرایی و اشاعه‌دهنده هنر مدرن مطرح بود و از وی به عنوان شروع کنندهٔ نقد هنری در ایران یاد می‌شود.

او از سال ۱۳۳۱ از سوی اداره کل هنرهای زیبای کشور دعوت به همکاری شد و به فعالیت‌های فرهنگی-هنری، مشاغل و مأموریت‌های متعددی چون بنیان‌گذاری هنرستان‌های هنرهای تجسمی دخترانه و پسرانه تهران و دانشکده هنرهای تزئینی، ریاست موزه مردم‌شناسی و... پرداخت.

ضیاءپور علاوه بر آن‌که در نقاشی پیشرو و پرچمدار نهضت نوگرایی بود، فعالیت‌های پژوهشی خود را در زمینه مردم‌شناسی، بررسی و شناخت زبان، فرهنگ عامه، پوشاک و نقش‌های زینتی مناطق گوناگون ایران پیگیری کرد که نتایج آن‌ها به عنوان کتاب مرجع در مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

از دیگر فعالیت‌های این هنرمند می‌توان به مبارزاتش در زمینه‌های «مقلدان شیوه‌های گذشته، مدرنیست‌های بی‌ریشه برگشته از خارج، واپس‌گرایان توده‌ای، پی‌گیران روش کهنه اروپایی اشاره کرد؛ البته تلاش او همواره بر تکیه داشتن به ظرفیت فرهنگ بومی و هویت ایرانی بود اما در ‌نهایت آن را با زبان جهانی ارائه می‌کرد.

این هنرمند در طول فعالیت هنری و فرهنگی خود، به ایراد بیش از ۸۵ سخنرانی، ارائه بیش از ۷۰ مقاله فرهنگی و هنری، تالیف ۲۸ جلد کتاب در زمینه‌های پوشاک‏ ایرانیان، هنر، تاریخ و همچنین خلق نزدیک به ۴۰ اثر نقاشی و دو مجسمه پرداخته‌است.

وی سرانجام در روز سه‌شنبه، ۳۰ آذر ۱۳۷۸ و در سن ۷۹ سالگی در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

 

/117/