کارنامه ی درخشان و قابل قبول بورس در سال 98

یکی از مبناهای اساسی برای سنجش اقتصاد و میانگین تولید سالیانه داخلی هر کشور، بازار سرمایه آن است. گزارشات و بررسی‌های نمودارهای رشد سالیانه معاملات و بورس نشان‌ می‌دهد اقتصاد ایران در سال 98، رشد 188 درصدی نسبت به سال 97 را تجربه کرده است. تحلیل‌گران اقتصادی از این رشد فزاینده به عنوان «دوران طلایی» یاد می‌کنند (1) . از آن‌جایی که سال 99 با عنوان جهش تولید نام‌گذاری شده است، بر آن شدیم تا در ادامه این مقاله به بررسی میزان اثرگذاری شاخص بورس 98 در جهش تولید بپردازیم.
 

بازدهی بورس در سال 98 در مقایسه با سایر بازارها

افزایش نرخ ارز در اوایل سال 98، موجب تغییر و تحولات بسیاری در کشور ما شد. بازارهای موازی بورس در ایران مثل ارز، املاک و مستغلات، سکه و طلا و سپرده‌گذاری در بانک‌ها تغییرات بسیار زیادی را تجربه کردند که موجب روانه شدن مردم به سمت بازار سرمایه گردید.

به عنوان مثال، اعتماد به سیستم بانکی بعد از کاهش ارزش پول سپرده‌ها و سود آن‌ها به یک چهارم کاملا از بین رفت و موجب شد که افراد برای حفاظت از دارایی‌ها و سرمایه‌های خود به سمت بورس پیش بروند (2) .

 نوسانات ارزی و قیمت سکه و طلا عامل تاثیرگذار دیگری بود که موجب رونق بورس اوراق بهادار گردید. دیگر مردم نمی‌توانستند مانند گذشته با سرمایه‌های خود دلار، یورو یا طلا خریداری کنند؛ زیرا ممکن بود در عرض چند ساعت ارزش آن‌ها کاهش پیدا کند و موجب خسارت شود.


 
سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیز بسیار ریسک‌پذیر بوده و ممکن است ضررات بسیاری به فرد وارد کند. در اثر حوادث طبیعی مثل زلزله، سیل و... ممکن است ساختمان آسیب ببیند یا از نظر اقتصادی ارزش خود را از دست بدهد. برخلاف تصور اشتباه بعضی‌ها، افزایش نقدینگی در حوزه مسکن باعث رونق خرید نمی‌شود بلکه تنها موجب افزایش قیمت می‌شود (3).

تنظیم بازار در این حوزه به سیاست‌های دولت مبنی بر قیمت زمین و استفاده مناسب از زمین‌های بایر و کشاورزی بر می‌گردد. رشد غیرطبیعی قیمت مسکن در سال‌های اخیر به ویژه در تهران سودآوری این حوزه را به حداقل رسانده است. به همین دلایل و کاهش سود بازارهای مالی موازی، افراد گرایش بسیار زیادی به بازار بورس و سرمایه پیدا کردند (4).
 

عوامل رشد بورس در سال 98

سرمایه‌گذاری در بورس، موجب تقویت تولید و همکاری در رشد اقتصاد کشور است. به همین منظور با اعمال تحریم‌های بین‌المللی و کاهش رونق اقتصاد، دولت و مجریان اقتصادی دولت دست به کار شدند تا اقداماتی در حوزه تعدیل سرمایه‌گذاری‌های اشخاص انجام دهند تا در نهایت، منجر به رشد اقتصادی گردد.

سیاست‌گذاری‌های دولت در این حوزه منجر شد که سرمایه‌های سرگردان اشخاص به سمت بازار سرمایه حرکت کند. این موضوع به نتیجه بسیار درخشانی انجامید. توزیع درآمد، احساس تعلق مردم به کشور از طریق مشارکت مالی در رونق تولید و بهبود سوددهی‌ها، از جمله مزایایی بود که برای سرمایه‌گذاران در بورس به ارمغان آورد. این نتایج موجب شد تا اشخاص بیشتری خواهان افزایش دانش معاملاتی شده و خواهان خرید سهام باشند (5) .

از طرفی دیگر شرکت‌ها و کارخانه‌ها با مشاهده گرایش مردم به بورس اوراق بهادار، اقدام به انتشار سهام و اوراق مالی خرد کردند تا منابع خود را از این طریق تامین کنند. با انتشار سهام معاملاتی با ارزش اندک، حتی افرادی که درآمد یا سپرده اندکی داشتند به سمت بورس و سرمایه‌گذاری حرکت کردند. تعامل و تقابل این سرمایه‌گذار و سازمان‌ها منجر به رشد بورس در سال 98 و گسترش تولید گردید. دولت نیز به منظور تداوم این روند، سیاست‌هایی را در این حوزه پیاده کرد و سال 99 را «جهش تولید» نامید (6).
 

علل گرایش مردم به بورس

هجوم نقدینگی و افزایش تقاضا در بورس موجب شده است که افراد به سمت خرید سهام هجوم آورده و در رقابتی بی‌پایان، برای خرید سهام اقدام کنند. یکی از اتفاقات مهم سال 98، کاهش سود سپرده بانکی بود. در سپرده‌گذاری سود بانکی شما باید سرمایه خود را تا زمانی معین و مشخص در بانک قرار دهید. این نوع از سپرده‌گذاری اصلا ریسک ندارد و ضرر و زیان مالی به افراد وارد نمی‌کند؛ بنابرین برای افرادی که به دنبال یک فضای مطمئن برای سودآوری سرمایه خود هستند، بهترین گزینه است.

اما در سال 98، افزایش تورم و کاهش ارزش پول بسیاری را تجربه کردیم که موجب شد تا سود بانکی به حداقل خود نزول کند و در برخی از موارد، به اشخاص ضرر مالی نیز وارد می‌کرد. فردی که در ابتدای سال 98 سرمایه خود را در بانک گذاشته بود، سودی که در انتهای سال دریافت می‌کرد هیچ ارزشی از نظر مادی برایش نداشت و این اتفاق به خاطر کاهش ارزش پول اتفاق می‌افتاد.

از سویی دیگر بورس اوراق بهادار مزایای بسیاری نسبت به سود بانکی داشت. بازار سرمایه به اشخاص امکان می‌داد که همه سرمایه خود را سپرده‌گذاری کنند و از نظر ارقام هیچ محدودیتی نداشت، سوددهی بورس در کوتاه مدت نیز پاسخ می‌داد و ارزش پول اشخاص کاهش نمی‌یافت.

هم‌چنین به دلیل حمایت دولت از بورس و عوامل متعددی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، بازار بورس در اواخر سال 98، متحمل ریسک کمتری بود و شاید ضرر مالی به صفر رسیده بود. همین عوامل موجب هجوم اشخاص به بازار بورس گردید. (4)


 

کارنامه درخشان بورس و جهش تولید

عواملی که باعث جذابیت بازار سرمایه و بورس در سال 98 شده بود، هم‌چنان در سال 99 نیز وجود دارند حتی با شیوع ویروس کرونا گسترده‌تر نیز شده‌اند. در ادامه قصد داریم به صورت کلی این عوامل را بررسی کنیم.
 
1.رویکرد دولت
در سال‌های اخیر دولت بر حمایت از بازارهای سرمایه و بورس تاکید کرده است. به علت افزایش تحریم‌ها و بروز تورم در کشور، دولت و مجلس نیز از این شرایط متاثر شده و به حمایت از بنگاه‌های اقتصادی، تولیدی، و خدماتی شتافتند (6).

کاهش ارزش پول و تورم دو عامل اساسی در ورود دولت به دنیای بورس و حمایت همه‌جانبه از آن بود. دولت به فروش برخی از سهام‌ها مثل شستا اقدام کرد و مصوباتی را در خصوص تجدید ارزیابی دارایی‌ها و جلوگیری از افزایش قیمت سهم در بازار سرمایه انجام داد. به همین منظور شاخص‌های بورسی در اواخر سال 98 به شکل فزاینده‌ای افزایش پیدا کرد و موجب گسترش و رونق بازار گردید. در صورتی که دولت به حمایت همه‌جانبه خود از بازار بورس ایران ادامه دهد و سیاست‌های خود را به صورت کلان در این حیطه اعمال کند و اجرای آن را به بخش خصوصی بسپارد، می‌توانیم به ادامه رشد این روند امید داشته باشیم.


 
2.دانش اقتصادی کسب شده در سالهای اخیر
با بروز تورم، مردم که به دنبال راه چاره از این مخمصه بودند، به سمت بازارهای بورسی رفتند. در این راستا دانش عمومی افراد در این خصوص نیز افزایش پیدا کرد. برگزاری همایش‌ها و کلاس‌های متعدد برای آموزش اصول و قواعد بازارهای سرمایه و افزایش مطالب آموزشی در فضای مجازی نیز عامل موثری در افزایش آگاهی مردم بود.

 بازار سرمایه به صورت کلی قابل اعتماد بوده و برآیند مثبتی خواهد داشت و اگر اشخاصی که در بدو ورود به این حوزه هستند، قواعد آن را به خوبی یاد بگیرند و از نظرات کارشناسان این حوزه بهره ببرند، می‌توانند در این بازار سود کنند. سود این اشخاص در بازار سرمایه جهشی بزرگ برای رونق جهش تولید خواهد بود. اگر اشخاص با دید بلندمدت و برنامه‌ریزی برای بیش از ده سال وارد بورس شوند سرمایه‌های ارزشمندی در آینده خواهند داشت.


 
3.اثر تحریم‌ها و تغییر جهت به سمت تولید داخلی
یکی از دلایل عمده افزایش فروش سهام، تشدید تحریم‌ها و عدم ورود دسته‌ای از کالاهای ضروری و صنعتی بود. این موضوع موجب شد تا تولیدکنندگان خصوصی داخلی دست به کار شده و اقدام به تاسیس خط تولید‌های جدید کنند. این موضوع موجب ارائه سهم‌های جدید با سودآوری قطعی در بازار بورس گردید و مردم را برای خرید سهم تشویق کرد (3).

علی‌رغم تمامی کاستی‌های اقتصاد ایران، وضعیت تحریم‌ها و تلاش بی‌فایده دولت در جهت جذب سرمایه‌های خارجی؛ این مسائل باعث سرمایه‌گذاری داخلی و ایجاد خط تولیدهای ایرانی گردیده است که نوعی حمایت از کالای ایرانی نیز محسوب می‌شود. اگر تولیدکنندگان کالای با کیفیت به دست مصرف‌کننده برسانند و روند ایجاد خط تولیدات جدید در سال 99 نیز تداوم داشته باشد، آن‌گاه شاهد رشدی عظیم در راستای جهش تولید خواهیم بود.


 
4.حمایت مجریان
در پی مصوبات دولت در خصوص تجدید دارایی‌ها و جلوگیری از افزایش قیمت سهم‌ها، کارشناسان و عوامل اجرایی بسیاری برای عملی کردن این قانون باید وارد کار می‌شدند و این اتفاق نیز افتاد. کارشناس رسمی دادگسترری، وکلای مالی، حسابرسان ارزی و سایر عوامل حمایت همه‌ جانبه خود را از این قانون اعلام کرده و به یاری دولت شتافتند. آن‌ها ارقام و دارایی‌های دفتری را به روز کردند و به واحدهای صنعتی و تولیدی جهت تجدید ارزیابی دارایی‌ها کمک کردند.

اگر نهادهای اجرایی کشور در عملیاتی کردن مصوبات دولت همکاری لازم را داشته باشند و نمایندگان در راستای خصوصی‌سازی بخش‌های گوناگون دولت تلاش کنند آن‌گاه در سال 99 شاهد رونق تولید خواهیم بود.
 
5.نقش موثر شرکت‌های کوچک عرضه اولیه در جذب سرمایه به بازار بورس
یکی از عوامل موثر در رشد بورس، ارائه سهام‌های جدید به این بازار بوده است. شرکت‌ها و سازمان‌های کوچک جهت جذب سرمایه وارد بازار سرمایه شدند و به صورت عرضه اولیه، نیازهای مالی خود را به فروش گذاشتند. سرمایه‌های خرد و اندک اشخاص در قالب سهام جمع‌آوری شد و یک سرمایه کلان برای شرکت‌ها و رونق تولید ایجاد کرد (6).

در صورتی که روند ارائه عرضه اولیه با قیمتی مناسب در سال 99 نیز ادامه داشته باشد، آن‌گاه می‌توانیم به عملی شدن شعار امسال امید داشته باشیم.
 

بورس در سال 99

در بازار بورس امروز ایران، سهم‌های بسیار ارزشمندی وجود دارد که سودآور هستند و افراد با خرید این سهام‌ها می‌توانند هم به سود برسند و هم در رشد اقتصادی کشور موثر باشند. به گفته مهدی ساسانی، کارشناس بازار سرمایه به نقل از بورس نیوز؛ شرکت‌هایی که دارایی‌های بیشتری در تملک داشته باشند، برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر هستند. هم‌چنین نزدیکی به فصل مجامع می‌تواند خرید سهم‌هایی که در مجمع سود مناسبی را تقسیم می‌کند جذاب باشد (4).

بنابراین در هنگام خرید سهام بهتر است به این نکات توجه داشته باشیم تا سود بیشتر عایدمان شود.


 
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با توجه به سابقه خیلی خوب بازار سرمایه در سال 98 و نام‌گذاری سال 99 به نام جهش تولید، معتقدیم که اگر روند بورس در امسال نیز ادامه داشته باشد موجب جهش تولید و رونق کسب‌وکار می‌گردد. در این امر عوامل بسیار زیادی مانند سیاست‌گذاری‌های دولت، افزایش عرضه اولیه‌های خرد، کاهش نرخ سود بانکی،  افزایش تقاضای سهام‌های بورسی و... دخیل هستند.

اگر روند اقتصادی دولت در جهت گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در بازار سرمایه باشد و در سیاست‌گذاری‌های آتی خود، اصلاح اقتصاد ایران را مد نظر داشته باشد می‌توان به رونق جهش تولید امید، نرخ صعودی سرمایه، رونق اقتصادی شرکت‌های خصوصی و افزایش معاملات امید داشت که در نهایت منجر به افرایش تولید ارزشمند و پایدار گردیده و هدف سال 99، یعنی جهش تولید را محقق می‌سازد.

پینوشتها
  1. www.isignal.ir
  2.  www.eslahaatpress.com
  3. www.bourseandbazaar.com
  4. www.tse.ir
  5. www.bourseandbazaar.com
  6. www.bourseandbazaar.com