تأثیر آسیب های اجتماعی بر تعداد نیروهای کار کارآمد
ناهنجاری ها و نابسامانی های رفتاری افراد یک جامعه که با مقررات و چهارچوب های فرهنگی-اجتماعی آن جامعه در تناقض باشد، به عنوان معضلات اجتماعی شناخته می شوند. این آسیب ها جوانب مختلف زندگی فردی و اجتماعی را به خطر می اندازند. به عنوان مثال، با درگیر کردن نیروهای کار کارآمد و یا عدم دسترسی کودکان به آموزش و زندگی سالم، پیشرفت های اقتصادی، تکنولوژیکی، علمی و تولیدی یک کشور را به خطر می اندازند.

از آنجایی که شعار سال 1399 با عنوان «جهش تولید» تدوین شده، لازم است موانع دستیابی به این هدف شناسایی و با همکاری دولت، جوامع علمی و مردم، برطرف گردند، تا در پایان سال این شعار مهم عملیاتی شود و بتواند آینده بهتری را برای ایران عزیز رقم بزند. در ادامه این مطلب، اطلاعات قابل تأملی از انواع آسیب های اجتماعی، تأثیرات آن‌ها بر جامعه و معرفی برخی راهکارهای موجود برای برطرف کردن این سد بزرگ، بیان خواهد شد.
 

آسیب های اجتماعی و اثرات ماندگار منفی آن‌ها

هرگونه رفتار خلاف چهارچوب های قانونی، عرفی و اخلاقی جامعه، که با پیگرد قانونی یا ممنوعیت های اخلاقی همراه است، نوعی آسیب اجتماعی شناخته می شود. این چهارچوب ها فراتر از سنت ها و مرزهای دینی بوده، شئونات انسانی و حریم خصوصی افراد را نیز دربر می گیرد.

معضلات اجتماعی انواع مختلفی دارند که هریک به طریقی سلامت جسمی، روانی، اقتصادی، اجتماعی و قانونی جامعه را تهدید می کنند:
 
بزهکاری، خلاف کاری، دزدی یا به طور کلی رفتارهای غیرعادی اجتماعی، هرگونه رفتار خلاف هنجارهای اجتماعی و قوانین یک کشور است؛ که معمولاً به دلیل مسائل بیولوژیکی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بروز پیدا می کند. مثلاً عده ای معتقدند از لحاظ کسب درآمد، زندگی یک خلافکار بهتر از کسانی است که شغل های معمولی مانند کارمندی دارند؛ حداقل تا زمانی که دستگیر شوند.

از جمله مهم ترین دلایل بزهکاری، حسادت، غرور، انتقام، حرص و آز، فقر، بی توجهی والدین، عزت نفس پایین، اعتیاد، و برای برخی افراد هیجان ناشی از انجام کارهای خطرناک و حس موفقیتی که پس از انجام این قبیل کارها دارند، است. (1)
 
  • انحرافات جنسی
پارافیلیا یا انحراف جنسی، برای افرادی به کار می رود که از لحاظ رفتار جنسی و رضایت دو سویه، دچار مشکل هستند. پارافیلیا می تواند ناشی از سوء مصرف مواد، اعتماد به نفس پایین، مشکلات ارتباطی و یا مشکلات کودکی افراد باشد. این معضل با درمان های روانشناسی بهبود می یابد و در افرادی با خانواده های تحصیل کرده کمتر بروز می کند. (2)

زندگی در عصر تکنولوژی که توام با رشد روز افزون شهرها و افزایش ساعات کاری نیز می باشد، با افزایش خستگی ناشی از کار، ایجاد فاصله بین اعضای خانواده و نبود برنامه تفریحی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت، زمینه را برای گرایش فرزندان و حتی والدین به انحرافات اجتماعی فراهم می کند.
 
طلاق به عنوان پایان قانونی ازدواج، یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی عصر حاضر است که به دنبال مشکلات اقتصادی، بیکاری، مشکلات مربوط به مسکن و محل سکونت، تفاوت فرهنگی و خانوادگی رخ می دهد. فرزندانی که در خانه های نا امن، در شرایط نزاع مداوم والدین و اختلافات زناشویی بزرگ می شوند، برای فرار از تشنج خانه، بیشتر وقت خود را خارج از خانه و در خطر شکارچیان ماهری می گذرانند که آن‌ها را به سمت اعتیاد و سایر آسیب های اجتماعی، به عنوان تسکینی برای دردهای عاطفی شان، هدایت می کنند. در چنین شرایطی روشن است که فرزندان، فارغ از طبقه اجتماعی، سطح تحصیلات و امکاناتی که در زندگی داشته اند، آینده شغلی خوبی نخواهند داشت.
 
کاهش ارتباطات و همبستگی های اجتماعی، گرایش به اعتیاد، بیکاری، شرایط نامساعد اقتصادی و مشکلات عاطفی و خانوادگی از مهم ترین علل تمایل افراد به خودکشی برشمرده می شوند. در سال های اخیر خودکشی در میان جوانان شدت بیشتری پیدا کرده است، و دانشمندان حس بی ارزش بودن، حس پوچی زندگی، عزت نفس پایین، شکست در اجرای طرح ها و نقشه های زندگی آینده، استرس و نگرانی های مالی را از فاکتورهای مهم تأثیر گذار در این روند می دانند.

شاید رفع کلیه این موانع منطقی به نظر نرسد، اما به راحتی می توان روی برطرف کردن موارد مرتبط سرمایه گذاری کرد. قطعاً تحقق جهش تولید با فراهم کردن زمینه های اشتغال، رفع مشکلات مالی جوانان و ایجاد ارزش در زندگی افراد، قدم مؤثری در کاهش این آسیب جدی اجتماعی خواهد بود.
 
اعتیاد به عنوان یکی از بزرگترین معضلات جوامع امروزی، به دلیل اینکه عامل بروز انواع دیگر آسیب های اجتماعی نیز می شود، نقش مستقیمی در کاهش نیروهای کارآمد و باارزش یک جامعه دارد. گرایش به سوء مصرف مواد مخدر، تنها ریشه روانی و خانوادگی ندارد، و ممکن است به دلیل مشکلات و مسائل اقتصادی یا حتی سیاسی نیز بروز کند. (3)

در واقع اعتیاد تنها یک معضل فردی نیست و در سطح اجتماعی نیز با تأثیر بر نیروی کار و از بین بردن نیروی آنها در پیشرفت جامعه، نقشی اساسی ایفا می کند. به همین دلیل ریشه یابی و رفع عوامل منجر به گرایش جوانان به اعتیاد، می تواند نیروی کار مفید را احیا کرده و میانبری برای دست یابی به شعار امسال نیز باشد!
 
  • آسیب های اجتماعی نوظهور
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فناوری در جوامع امروز، این دنیای مجازی جوانب آسیب رسانی هم خواهند داشت که حریم خصوصی افراد و زندگی اجتماعی آن‌ها را به خطر می اندازد. این نوع از معضلات اجتماعی، علاوه بر به خطر انداختن دوران کودکی، محیط اجتماعی نادرستی را ایجاد می کند که سلامت محیط خانواده را به خطر انداخته و به دلیل عدم پرورش صحیح فرزندان، آینده کاری کشور و دستیابی به جهش تولید را هم به مخاطره می اندازد. (4)

از طرف دیگر، گسترش و محبوبیت شبکه های مجازی ارتباطی، اپلیکیشن ها و سایت های مختلف اینترنتی، بیشتر وقت نیروهای جوان را به خود اختصاص می دهند و نه تنها همان خطرات گذراندن وقت در خارج از محیط خانه را دارد، بلکه انگیزه و انرژی بارآور جامعه را نیز تقلیل می دهد.

نیروهای کار کارآمد، زنجیره های زنجیره تولید

نیروی کار کارآمد، ارتباط مستقیمی با افزایش بهره وری محل کار خود و بهبود تولیدات دارد. یک اصطلاح معروف وجود دارد که می گوید: «کارگران شما، بزرگترین سرمایه شما هستند!» از این رو که نیروهای کاری مجموعه شما، علاوه بر به سرانجام رساندن مسیر تولید در هر روز کاری، بزرگترین مزیت شما برای پیروزی در رقابت تولید نیز به حساب می آیند.

به عبارت دیگر، بازار رقابتی امروز موجب شده است که نیروی کار کارآمدی که بتواند حداکثر بهره وری را در زمان حال و آینده مجموعه فراهم کند، بسیار حائز اهمیت باشد. از این رو در کشورهای پیشرفته شاخه جدیدی از مدیریت، تحت عنوان برنامه ریزی نیروی کار یا Workforce planning شکل گرفته است.

در واقع با مدیریت کارآمد و استراتژیک کارکنان، مجموعه شما کارمندانی خواهد داشت که در زمان درست، در مکان درست قرار داشته و میزان بهره وری بنگاه تولیدی شما را روز به روز افزایش خواهند داد. اهمیت برنامه ریزی نیروی کار در این است که باعث می شود، همه از مدیران گرفته تا کارمندان، به آینده کسب و کار به چشم آینده خود نگاه کنند.

مدیریت صحیح نیروی کار علاوه بر کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری، برای اطمینان از روحیه و اعتماد به نفس کارگران نیز ضروری است. مثلاً با اختصاص جوایز گوناگون، آموزش و توجه به بازخورد های حاصل، می توانید پیشرفت های قابل توجهی حاصل کنید و اطمینان حاصل کنید که «بزرگترین سرمایه شما» شاد است و کارایی نیروهای کاری، مستمر و پر ثمر خواهد بود. (5)

انعکاس آسیب های اجتماعی بر جهش تولید

گسترش آسیب های اجتماعی در یک جامعه، مسائل و مشکلاتی جدی را برای فرد و جامعه به همراه دارد که یکی از اصلی ترین معضلات حاصل، عوارض اقتصادی و اجتماعی است.
 
در حیطه زندگی خانوادگی
آسیب های اجتماعی با عدم احساس مسئولیت، قطع پیوند های مستحکم عاطفی بین اعضای خانواده، گسترش جرم و جنایت، نشر بیماری های واگیر و خطرناک، عدم ترتیب صحیح فرزندان و ایجاد شغل های کاذب را در پی دارد. و آنچه که به وضوع رخ خواهد داد، کاهش تعداد نیروی کار ماهر و مفید است که می تواند زنجیره های تولید و دستیابی به جهش تولید را به آسانی سست کند.
 
در حیطه جامعه
معضلات اجتماعی هزینه های بالایی به اقتصاد جامعه تحمیل می کنند. به عنوان مثال، هزینه درمان و نگهداری معتادان، مبارزه با ورود مواد مخدر به کشور، هزینه قضاوت و برپایی دادگاه برای بزهکاران، هزینه اجرای پروسه های تحقیقاتی و راهیابی، و همچنین کاهش راندمان کار. در صورتی که این هزینه های سنگین می توانند به جای صرف در جهت کاهش اثر آسیب های اجتماعی، به عنوان سرمایه راه اندازی بنگاه های کسب و کار و پیشبرد جهش تولید به کار گرفته شوند.

نقش دولت در ایجاد یا رفع آسیب های اجتماعی و تحقق شعار امسال

در زندگی مخاطره آمیز این روزها، تورم، توزیع ناعادلانه ثروت، قوانین بازدارنده ی مانع کارآفرینی، فقر و بیکاری، از جمله مهم ترین عوامل ایجاد بحران های اقتصادی و گرایش جوانان به بزهکاری هستند.

از سوی دیگر، گروه دیگری از جوانان که عادت به تفریح و خوشگذرانی های گران قیمت، و برآورده شدن نیاز هایشان توسط خانواده دارند، ارزش پول را درک نکرده، انگیزه کافی برای ورود به بازار کار و کسب درآمد ندارند. از این رو برای رفع نیاز های خود و دوری از کسالت، به بزهکاری روی می آورند.

بنابراین دولت با برنامه ریزی کاربردی و رفع عوامل افزایش دهنده آسیب های اجتماعی، کنترل فقر فرهنگی، افزایش آگاهی کاری، رفع تورم و بحران های اقتصادی، آموزش صحیح، تبیین برنامه های تفریحی مناسب و صحیح، می تواند جوانان را به اشتغال و فعالیت در بازار کار سوق داده و از آن‌ها به عنوان نیروهای کار ماهر برای دستیابی به جهش تولید، بهره ببرد. (6) و (7)

پی نوشتها
  1. Causes of Crime - Explaining Crime, Physical Abnormalities, Psychological Disorders, Social And Economic Factors, Broken Windows, Income And Education - JRank Articles.
  2. www.jamanetwork.com
  3. www.donyayeamn.org
  4. www.donyayeamn.org
  5. www.hcmworks.com
  6. بررسی نقش بیماری های ناشی از آسیب اجتماعی و تاثیر آن در زندگی جوانان. آقای دکتر غالمرضا عسگری، خانم سعیده میرزائی. ارائه شده در ستاد فرماندهی امور جوانان شهرستان ملارد. 1398
  7. www.hamyaraniran.ir