جهش ویروس کرونا و ضررهای وارده به صنعت گردشگری آیا مانعی برای جهش تولید است؟

ویروس کرونا دسته بزرگی از ویروس ها هستند که قابلیت انتقال و پخش بین انسان ها و گونه های مختلف حیوانات را دارند و به دنبال ابتلای فرد وی را به بیماری های تنفسی دچار می کنند که درجه درگیری هر فرد به موارد مختلفی بستگی دارد و می تواند خیلی جزئی و یا بسیار شدید باشد.

در گذشته نیز با انواع مختلفی از این ویروس برخورد داشته ایم ولی نوعی از ویروس کرونا که در حال حاضر دنیا با آن دست و پنجه نرم می کند ویروس کرونای جدید بوده و عامل ابتلا به بیماری کووید-19 است. شیوع این ویروس در آستانه شروع سال 2020 میلادی در چین و سپس پیشرفت آن با سرعت بالا و انتقال به تمامی کشورهای دنیا سبب شد به سرعت تمامی کسب و کارها تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرند.

در ابتدا باور عموم بر این بود که مبارزه با این بیماری کار سختی نخواهد بود اما هرچه پیش رفتیم با شدت گرفتن سرعت انتقال و همینطور تغییر مداوم علائم و عوارض این بیماری ثاثیر این ویروس بر روی ابعاد مختلف زندگی مردم به خصوص بعد اقتصادی و کسب و کار آن ها به خوبی نمایان شد. (1)



درصد زیادی از مشاغل در سرتاسر دنیا و ایران با مشکل مواجه شدند. کسب و کارهایی که جدا از نیازهای روزمره افراد بودند با توجه به ترس و شیوع این بیماری در بین مردم کمتر مورد توجه قرار گرفتند و وارد دوره ی رکود شدند، مشاغلی مانند رستوران ها و کافی شاپ ها نیز به دنبال تعطیلی های متعدد و همینطور عدم اعتماد مردم و همینطور ریسک بالای خرید مواد غذایی آماده در این مکان ها با افت فروش واضحی روبرو شدند.

اگرچه در این بین تعداد زیادی از کسب و کارهای آنلاین توانستند خود را از این فرایند جدا کرده و به صورت چشم گیری پیشرفت کنند. فروشگاه های آنلاین از جمله این کسب و کارها بودند و به خوبی مسیر رشد خود را در این بین طی کردند و هنمچنان نیز با توجه به ماندگاری این ویروس بعد از چیزی در حدود 1 سال به تامین نیازهای روزمره مردم در کنار پیشرفت خود ادامه می دهند. (2)

صنعت گردشگری در دوران کرونا          

یکی از صنایعی که در دوران کرونا به شدت خسارت دیده، صنعت گردشگری است. شرکت های فروش بلیط هواپیما، هتل ها و سرویس های رفت و آمد در سال اخیر افت شدیدی را در کسب و کار خود شاهد بوده اند. صنعت گردشگری تا قبل از پاندمی کووید 19 در دنیا جزء موفق ترین صنایع جهان بود و با سرعت بسیاری مسیر پیشرفت خود را طی می کرد اما پس از شیوع ویروس کرونا در سال گذشته و به دنبال تعطیلی هتل ها، لغو پروازها، بسته شدن ورودی و خروجی پروازها در بسیاری کشورها به خصوص در ابتدای شیوع این بیماری، گردشگری و صنعت تورسیم به شدت تحت تاثیر قرار گرفت.

در ابتدا کشورها در سرتاسر دنیا با اتخاذ قوانین سخت ورود و خروج جلوی رفت و آمدها غیر ضروری را گرفتند. وقتی میزان گردشگری و رفت و آمد گردشگران در سطح دنیا در سال های اخیر و حتی سال 2019 را با سال جاری مقایسه کنیم، بهتر می توانیم درک کنیم که ویروس کرونا ضربه مهلکی را به صنعت گردشگری وارد نموده است.

در سه ماهه اول سال 2020 در مقایسه با سال قبل 22% افت گردشگری و در نیمه اول این سال 65% افت را می توان مشاهده کرد. اگرچه تحقیق ها نشان می دهد که در سال 2021 احتمالا شاهد بازگشت این صنعت به طور تدریجی خواهیم بود. در حال حاضر با بازگشایی رویداد های ورزشی، باز شدن ورزشگاه ها در برخی کشورها به روی تماشاگران که البته با تعداد محدودی صورت می گیرد، فعالیت محدود سایر رویدادهای سالیانه و... این بازگشت به شرایط طبیعی در حال استارت خوردن است. (3)
 

گردشگری و جهش تولید در ایران در شرایط کرونا

یکی از منابع مالی که برای جهش تولید در کشورمان در نظر گرفته شده، صنعت گردشگری خارجی و داخلی است. در این بخش از طریق ورود ارز به کشور توسط توریست های خارجی و همینطور گردش پول داخلی توسط توریست های داخلی تولید صورت می گیرد. اما در شرایط فعلی و شیوع بیماری کرونا، این بخش با موانعی روبرو شده که البته نه تنها در کشور ما ایران، بلکه در سرتاسر دنیا وجود دارند.

کشورهای مختلف به دلیل شیوع این ویروس جلوی رفت و آمد مردم خود به کشورهای دیگر را گرفتند تا بتوانند این بیماری را کنترل کنند. اولین فرایندی که صورت گرفت متوقف کردن سیستم های حمل و نقل مختلف بین کشورها از جمله هوایی، دریایی، زمینی و ریلی بود که به دنبال آن رفت و آمد بین کشورها به شدت کاهش یافت.

اما با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته پس از مهار این ویروس، قرار است به سرعت گردشگری در سطح داخلی را فعال کرده و امکان سفر داخلی را برای مردم فراهم کرده تا پس از این بیماری بتوانند خلا رفت و آمد و تفریح را به سرعت جبران کرده و سپس در مرحله بعدی باید تدارکات لازم را به کمک سازمان جهانی گردشگری در این راستا انجام داد که مورد دوم کمی زمان بر خواهد بود زیرا فرایند کنترل بیماری در کشورهای مختلف متفاوت بوده و همینطور بازگرداندن شرایط به حالت قبل از این بیماری کمی دشوار خواهد بود؛ اما در نهایت قابل انجام است. طبق پیش بینی های انجام گرفته سازمان گردشگری پس از اتمام پاندمی کرونا حداقل 8-9 ماه زمان نیاز خواهد بود تا بتوانیم بستر مناسب برای ورود گردشگران خارجی را مهیا کرده و اعتماد لازم در این راستا را برای گردشگران ایجاد کنیم. (4)



ورود و خروج گردشگر به کشور از کشورهای خارجی سبب اعتمادزایی می شود و می تواند پایان دهنده هجمه های سیاسی بر علیه ایران در سطح بین الملل باشد. این موضوع سبب جهش تولید و پیشرفت کشور خواهد بود اما در شرایط فعلی که همه ی کشورهای دنیا از جمله ایران با ویروس کرونا سر و کار دارند، موانع زیادی بر سر راه این فرایند وجود دارد. کاهش توریست یکی از این موارد است که به دنبال آن کاهش میزان خرید صنایع دستی اتفاق افتاده است. صنایع دستی یکی از بخش های مهم ارز آوری در این صنعت محسوب می شود که در حال حاضر با افت شدیدی مواجه شده است. (4)

یکی دیگر از موارد هتل ها و مراکز تفریحی هستند که به دنبال عدم مراجعه گردشگر و همینطور حتی تعطیلی، با افت فعالیت مواجه شده اند و از این طریق نیز با کاهش جهش تولید و درآمد زایی مواجه هستیم. به هر سو، دولت سعی در این دارد تا با عبور از این بیماری و کنترل آن و سپس فراهم نمودن بسترهای لازم شرایط را برای ورود گردشگران فراهم نموده و ارزآوری را به کشور فعال کند. (4)
 

گردشگری و اشتغال زایی

گردشگری در سطح جهانی چیزی بالاتر از یک صنعت است و یک پدیده اجتماعی و جهانی بوده و توسعه آن می تواند پویایی سیاسی کشور را نیز تضمین کند. کشور ما در سطح جهانی از لحاظ گردشگری جزء کشورهای حائز اهمیت است ولی در واقعیت شرایط به نوعی پیش رفته که شاید درصد بسیار کمی از این پتانسیل در حال حاضر توسط کشور ما استفاده می شود.

در گذشته صنعت گردشگری نقش کمرنگ تری در اشتغال زایی در ایران داشت اما به مرور و با اتخاد تدابیری این صنعت در حال پیشرفت در کشورمان بوده و به خصوص در سال اخیر که جهش تولید نام داشت از گردشگری به عنوان یکی از منابع مهم در پیشبرد اهداف این موضوع نام برده شده است که البته با همزمانی این موضوع با شیوع ویروس کرونا در سطح جهان، تا حدود زیادی اجرای این برنامه ها با مشکل مواجه شده و شاید بتوان گفت مدتی زمان می برد تا پس از کنترل این بیماری مجددا شرایط به حالت عادی بازگشته و در نهایت این صنعت به جایگاه واقعی خود در برنامه های دولت و کشورمان دست پیدا کند.

گردشگری می تواند اشتغال زایی را به راحت ترین نحو ممکن در کشور افزایش دهد. با پیشرفت این صنعت، کسب و کارهای مرتبط با خرید و فروش بلیط، شرکت های رزرو هتل و همینطور خود هتل ها، شرکت های گردشگری و برگزار کننده تور های تفریحی برای گردشگران داخلی و خارجی همگی می توانند رونق بگیرند و در هر یک از این زمینه ها شغل های متعددی ایجاد خواهد شد که می تواند به رونق تولید به خوبی کمک نماید.

از طرفی تولیدات مختلفی برای عرضه به گردشگران در کشور ما وجود دارد؛ صنایع دستی شهرهای مختلف، خانه های روستایی و سوغاتی های تولیدی توسط روستاییان و مشاغل ریز و درشت دیگری به دنبال رشد گردشگری می توانند رونق گرفته و برای فعالان حوزه خود تولید اشتغال نمایند. در حال حاضر و درگیری مردم با بیماری کووید 19 کمی با این معیارها فاصله داریم که این موضوع تنها مختص کشور ما نیست و صنعت گردشگری در سرتاسر دنیا با مشکل و رکود مواجه شده است. (5)


 
نتیجه گیری و جمع بندی
در نهایت با توجه به شرایط پیش آمده در دنیا و به ویژه کشورمان ایران و درگیری مردم و صنایع مختلف با این ویروس، فرایند ها باید به صورتی پیش برده شود تا با کمترین ضرر از این برهه زمانی گذر کنیم و سپس با عبور از این شرایط و کنترل بیماری در داخل کشور و همین طور در سطح جهانی بتوانیم به آرامی شرایط را به حالت طبیعی برگردانیم.

با باز شدن مجدد راه های موجود بین کشور ها و همینطور رفت و آمد داخلی در کشورمان مجددا شاهد رونق گرفتن سفرهای بین شهری و همینطور ورود گردشگران به کشور خواهیم بود که به دنبال آن آینده پیش بینی شده دولت برای رونق گردشگری و همینطور تاثیر بالای آن در تامین منابع مالی و همینطور جهش تولید برای دولت و مردم صورت می پذیرد.

به هر صورت در حال حاضر شرایط فعلی این بیماری، قابل تغییر نیست و باید سعی بر این داشته باشیم تا با کنترل و مدیریت مناسب، میزان تلفات و ضررهای پیش رو را به کمترین میزان ممکن برسانیم تا پس از اتمام پاندمی این بیماری، بتوانیم راحت تر مسیر پیشرفت را طی کنیم.

پی نوشتها
  1.  www.chla.org
  2. www.donya-e-eqtesad.com
  3. www.infomineo.com
  4. www.iwtdc.ir
  5. www.banki.ir