تحول نهاد وقف - ویژه تلفن همراه
تحول نهاد وقف - ویژه تلفن همراه
لیست گوشی های تست شده
همگام با تغييرات شديد اجتماعي و فرهنگي در جامعه ايران نهاد وقف چه از نظر دروني و چه از نظر بروني دچار تحول شده است.
مروري بر وقفنامه هاي دوره صفويه نشان مي دهد که اکثر موقوفات بزرگ به دست اعضاي خاندان سلطنتي ايجاد شده است. از آنجا که شيوه توليد غالب در عصر صفوي توليد کشاورزي است، وقف زمين زراعي متداول ترين نوع موقوفه است. تمام متون و اسناد تاريخي بر صيغه مذهبي وقف مصرف موقوفات تأکيد مي کنند و در موارد بسياري توليت موقوفات به طور مستقيم به روحانيون صاحب نام واگذار شده يا آنکه حکومت آنها را به عنوان ناظر بر نحوه اداره موقوفات تعيين کرده است.
امّا در دوره قاجاريه به دليل عدم کفايت حاکمان باعث هرج و مرج و ضعف نظام اقتصادي وقف رو به ضعف نهاد، به همين منوال اشراف و بزرگان نيز کمتر به آنان تأسي مي کردند و شمار موقوفات بزرگ در اين دوره نسبت به موقوفات کوچک، اندک است.
در دوره پهلوي که با مظاهر ديني و به بهانه مدرن شدن مقابله مي شد، وقف به فراموشي سپرده شد و از آنجا که رضا خان و پسرش به ارزش ها و سنت هاي ديني علاقه اي نداشتند، وقفيات زيادي نيز انجام ندادند. در موقوفات دوران پهلوي که تعداد آنها به طرز چشمگيري نسبت به دوره قاجاريه کمتر شده است. در دوران جمهوري اسلامي بار ديگر وقف مورد توجه قرار گرفت و نه تنها حکومت اسلامي نسبت به شناسايي و احياي موقوفات قديمي و باز پس گيري آن از غاصبان اقدام کردند بلکه نيکوکاران بار ديگر به اين سنت حسنه روي آوردند وميزان موقوفات در اين دوره افزايش يافت.
سئوال مهمي که پيش از آن بايد پاسخ مي گرفت ميزان اثر گذاري حکومت بر نهاد وقف به عنوان امري فرهنگي است. حکومت تا چه حد مي تواند مردم را تشويق کند تا اموال خود را وقف کند و يا تا چه حد مي تواند از ميراث گذشتگان براي رسيدن به اهداف خود در زمينه رفاه اجتماعي استفاده کند؟
اين کتاب براي يافتن پاسخ اين سئوالات طراحي و انجام شده. مطالعه اسناد، وقفنامه ها و متون تاريخي گوناگون شيوه مناسبي براي جمع آوري داده ها بود. بنابراين از ديدگاه هاي نظري جامعه شناسي تاريخي و سياست گذاري فرهنگي در تحليل داده هاي تاريخي استفاده شد.
همگام با تغييرات شديد اجتماعي و فرهنگي در جامعه ايران نهاد وقف چه از نظر دروني و چه از نظر بروني دچار تحول شده است.
مروري بر وقفنامه هاي دوره صفويه نشان مي دهد که اکثر موقوفات بزرگ به دست اعضاي خاندان سلطنتي ايجاد شده است. از آنجا که شيوه توليد غالب در عصر صفوي توليد کشاورزي است، وقف زمين زراعي متداول ترين نوع موقوفه است. تمام متون و اسناد تاريخي بر صيغه مذهبي وقف مصرف موقوفات تأکيد مي کنند و در موارد بسياري توليت موقوفات به طور مستقيم به روحانيون صاحب نام واگذار شده يا آنکه حکومت آنها را به عنوان ناظر بر نحوه اداره موقوفات تعيين کرده است.
امّا در دوره قاجاريه به دليل عدم کفايت حاکمان باعث هرج و مرج و ضعف نظام اقتصادي وقف رو به ضعف نهاد، به همين منوال اشراف و بزرگان نيز کمتر به آنان تأسي مي کردند و شمار موقوفات بزرگ در اين دوره نسبت به موقوفات کوچک، اندک است.
در دوره پهلوي که با مظاهر ديني و به بهانه مدرن شدن مقابله مي شد، وقف به فراموشي سپرده شد و از آنجا که رضا خان و پسرش به ارزش ها و سنت هاي ديني علاقه اي نداشتند، وقفيات زيادي نيز انجام ندادند. در موقوفات دوران پهلوي که تعداد آنها به طرز چشمگيري نسبت به دوره قاجاريه کمتر شده است. در دوران جمهوري اسلامي بار ديگر وقف مورد توجه قرار گرفت و نه تنها حکومت اسلامي نسبت به شناسايي و احياي موقوفات قديمي و باز پس گيري آن از غاصبان اقدام کردند بلکه نيکوکاران بار ديگر به اين سنت حسنه روي آوردند وميزان موقوفات در اين دوره افزايش يافت.
سئوال مهمي که پيش از آن بايد پاسخ مي گرفت ميزان اثر گذاري حکومت بر نهاد وقف به عنوان امري فرهنگي است. حکومت تا چه حد مي تواند مردم را تشويق کند تا اموال خود را وقف کند و يا تا چه حد مي تواند از ميراث گذشتگان براي رسيدن به اهداف خود در زمينه رفاه اجتماعي استفاده کند؟
اين کتاب براي يافتن پاسخ اين سئوالات طراحي و انجام شده. مطالعه اسناد، وقفنامه ها و متون تاريخي گوناگون شيوه مناسبي براي جمع آوري داده ها بود. بنابراين از ديدگاه هاي نظري جامعه شناسي تاريخي و سياست گذاري فرهنگي در تحليل داده هاي تاريخي استفاده شد.