وقتي به دنيا آمد، مادرش دستهايش را به سوي آسمان بلند کرد و با صداي لرزان گفت: «الهي شکرت!»
صورت زيبايي داشت، اسمش را «مصطفي» گذاشتند. او در سال 1311 در تهران، خيابان «پانزده خرداد فعلي» بازار «آهنگران»، «سرپولک» متولد شد. تحصيلات خود را در مدرسه «انصاريه»، نزديک «پامنار» آغاز کرد و در «دارالفنون» و «البرز» دوران متوسطه را گذراند. از 15 سالگي در درس تفسير قرآن مرحوم آيت الله «طالقاني»، در مسجد «هدايت» و درس فلسفه و منطق استاد شهيد «مرتضي مطهري» شرکت کرد و مهندسي الکترومکانيک را در دانشگاه فني تهران گذراند. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصيلي دانشجويان ممتاز، به آمريکا اعزام شد. در آمريکا با همکاري بعضي از دوستانش، براي اولين بارانجمن اسلامي دانشجويان آمريکا را پايه ريزي کرد. به همين دليل بورس تحصيلي اش از سوي رژيم شاه قطع شد.
پس از قيام 15 خرداد سال 1342 به خاطر حمايت از رهبري امام خميني (ره)، راهي کشور مصر شد و مدت دو سال، سخت ترين دوره هاي چريکي و جنگهاي پارتيزاني را آموزش ديد و بعد براي ايجاد پايگاه چريکي مستقل، براي تعليم مبارزان ايراني رهسپار لبنان شد. در آنجا به کمک «امام موسي صدر» رهبر شيعيان لبنان، سازمان «امل» را براساس اصول و مباني اسلامي پي ريزي کرد و پرچم تشيع را در برابر صهيونيزم اشغال گر به اهتزاز در آورد. دکتر چمران با پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي ايران، بعد از بيست و يک سال، به وطن بازگشت و همه ي تجربيات انقلابي و علمي خود را در خدمت انقلاب گذاشت. با به وجود آمدن قضيه ي شهر «پاوه»، به فرمان امام خميني به عنوان فرمانده به آنجا رفت و شهر را از چنگال دشمنان انقلاب و اسلام رهانيد. بعد از بازگشت به تهران، از طرف رهبري عالي قدر انقلاب، امام خميني (ره)، به وزارت دفاع منصوب گرديد.