وقف پول در نقش اعتبارات خُرد به عنوان ابزار مالی نوین اسلامی و پیامدهای بالقوه آن

 

ظام اعتبارات خُرد یکی از راه‌کارهای مطرح شده در دو دهه‌ی اخیر به منظور تسریع فرآیند سرمایه گذاری و تقویت بنیاد مالی و پس انداز در مناطق روستایی و نهایتاً توانمندسازی جوامع روستایی و فقرزدایی از طریق ارتقاء بهره وری با تأکید بر به‌کارگیری اعتبارات خُرد بوده است. دریافت وام های خُرد و کوچک از بانک های تجاری متضمن وثایق و تضمین های بسیاری است که افراد فقیر و کم درآمد از تأمین آن عاجزند. از این رو ممکن است این افراد به ایجاد روابط مالی غیررسمی و اخذ مبالغ ربوی از نزول خواران در شهرها و روستاها روی آورند. بنابراین، ایجاد مؤسسات و شیوه های نوین اسلامی در اعطای اعتبارات و تأمین مالی خُرد می تواند هم جنبه ی مالی نیازمندان را برطرف سازد و هم قالب شرعی در فعالیت های مالی را به همراه داشته باشد تا هم فرصت های لازم برای اشتغال و راه اندازی کسب و کارهای کوچک را ایجاد نماید و هم فقر را در جامعه ریشه کن کند. ادامه مطلب ...

 

یخچال وسقاخانه خوانسار وموقوفات آن

قبل از رواج و استفاده از یخچال‌های برقی فعلی جهت تهیه‌ی یخ، ساختمانی با معماری خاص با گنبدی خشتی می‌ساختند به نام یخچال و چون انبار یخ جهت جلوگیری از ذوب شدن یخ در داخل گودال قرار داشت، به آن یخچال می‌گفتند. مجاور این یخچال‌ها اغلب مکان‌هایی به عنوان سقاخانه بنا می‌گردید و عمدتا یخ سقاخانه به صورت رایگان از یخچال دریافت می‌شد. برخی از یخچال‌ها و سقاخانه‌ها را با نیان و خیرین جهت استفاده‌ی عموم وقف می‌نمودند که این امر ماندگاری این بناها را بیشتر نموده است. در این مقاله، به ساختمان یخچال و سقاخانه‌ی وقفی خوانسار پرداخته شده است. این بنا تا دهه‌ی1350 دایر بوده و اکنون تخریب گردیده است. ادامه مطلب ...

معرفی جلد دوم مجموعه مقالات وقف و تمدن اسلامی

همایش وقف و تمدن اسلامی به میزبانی سازمان اوقاف و امور خیریه و همکاری بانک توسعه اسلامی و حمایت علمی برخی نهادهای مرتبط در روزهای چهارشنبه و پنج شنبه، بیست و دوم و بیست و سوم آبان‌ماه سال 1387 در اصفهان برگزار گردید و اندیشمندان و صاحب نظران توانا و علاقه‌مند، با بررسی ابعاد مختلف وقف و با کالبد شکافی تاریخی این سنت حسنه به نقش عمیق آن در توسعه‌ی علم و دانش و نحوه‌ی ارایه خدمات اجتماعی آن پرداختند و با توجه به نیازهای روز و خلأهای موجود در شرایط فعلی جامعه، راه‌های احیای این سنت حسنه را مورد مداقه قرار دادند و تلاش نمودند تا نقش پیشین این اندیشه‌ی ناب را در عرصه‌های مختلف پر رنگ‌تر نمایند تا وقف و امور خیریه بتواند در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بیش از گذشته به ایفای نقش بپردازد. ادامه مطلب ...

 

پیشینه و موقوفات مدرسه علمیه صاحب الامر آشتیان

مدرسه‌ی علمیه‌ی صاحب الامر(علیه‌السلام) در آشتیان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های علمی در این منطقه طی یک و نیم قرن گذشته است که نقش بسیار مهمی در پرورش عالمان و فرهیختگان این شهر علم پرور داشته است. این مدرسه‌ی علوم دینی در اواسط قاجاریه توسط میرزا حسن البرز، وقف و موقوفات بسیاری بر آن قرار داده شد. در این نوشتار به معرفی بانی، سابقه‌ی تاریخی مدرسه، موقوفات، اساتید و دانش‌آموختگان این حوزه‌ی علمیه‌ اشاره شده است. ادامه مطلب ...

 

وقفنامه‌ای مربوط به محله سنگلج تهران

بر طبق این وقفنامه آقا شیر محمد بیگ قزوینی تمامی ششدانگ اندرونی و چهار دانگ مشاع بیرونی با کل ششدانگ طویله و بهاربند و دو باب دکان علافی و بقالی متصل به هم ملک مسکونی و موروثی خود واقع درگذر گلبندک سنگلج از محلات دارالخلافه‌ی تهران را به شیخ محمد حسن بهبهانی انتقال داد و نامبرده از سوی او همگی آن‌ها را وقف موبد شرعی نمود. در این وقفنامه برای حفظ عین موقوفه، جناب آقا میرزا زین‌العابدین امام جمعه به عنوان متولی تعیین و قید گردیده که پس از او تولیت نسل در نسل در اولاد ذکور اعلم و اورع وی قرار گیرد. ادامه مطلب ...

 

حمام صفوی نیلوفر(اسدآباد)

ایرانیان از جمله مللی هستند که از روزگار کهن تاکنون برای پاکیزگی اهمیت فراوانی قایل بوده‌اند. زیرا شستشوی بدن از دو جنبه‌ی پاکیزگی جسم و پاکیزگی روان دارای اهمیت بوده است. این نگرش منجر به احداث حمام‌های گوناگون در شهرها و روستاهای سرزمین پهناور ایران گشت. حمام‌ها از آغاز در بین فضاهای معماری شهری از اهمیت بسیاری برخوردار بوده‌اند و تقریبا یکی از مهم‌ترین بناهای شهری پس از مسجد و مدرسه محسوب می‌شدند. نمونه‌ای از این گونه بناهای عام المنفعه در شهرستان اسدآباد، حمام صفوی نیلوفر می‌باشد، که در کنار بناهایی نظیر مسجد و آب انبار احداث گشته است. وجود سه بنای مذکور در کنار یکدیگر اهمیت پاکیزگی در عبادت را نمایان می‌کند. فرضیه‌ی بنیادین این پژوهش، بررسی تاریخی و معماری حمام نیلوفر اسدآباد می‌باشد. امر مهمی که پژوهشگران را در احیا ارزش آثار وقفی عام المنفعه در جوامع یاری می‌رساند. در این مقاله سعی شده این بنای ارزشمند از لحاظ تاریخی و معماری مورد بررسی قرار گیرد. ادامه مطلب ...

 

مأموریت دولت‌ها و نقش واقفین و خیرین در تأمین نیازهای جامعه

یکی از پرسش‌های مهم پیش رو در جوامع شهری و روستایی این است که نقش دولت‌ها در تأمین نیازهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و مردم چیست؟ و تا چه حدی از این نیازها توسط مردم تأمین و چه بخش‌هایی باید به وسیله‌ی مردم آماده شود و اساسا مادامی که دولت‌ها به شکل امروز فعالیت نمی‌کردند نیازها چگونه برآورده می‌شد و ازطرفی طی یک قرن اخیر چه فراز و فرودی در قلمروی فعالیت دولت‌ها ایجادگردیده است و در این شرایط نقش مردم در تأمین نیازها چگونه تبیین می‌گردد. ادامه مطلب ...

 

آسیب شناسی وقف

در این مقاله ابتدا برخی از آسیب‌های وقف که به نوعی باعث گردیده آمار وقف‌ها نسبت به گذشته روند نزولی به خود بگیرد و در جامعه کنونی مردم رغبت کمتری به این مسأله اخروی و مهم داشته باشند و همچنین دلیل سرخوردگی برخی افراد که به نوعی با وقف و موقوفه سر و کار دارند مورد بررسی قرار گرفته است. ادامه مطلب ...

 

بقعه متبرکه امامزاده جعفر پیشوا و موقوفات آن

دراین مقاله سعی گردیده ابتدا مرقد مطهر ایشان، معرفی و سپس موقوفات و به خصوص قدیمی‌ترین وقفنامه این امامزاده، مورد بررسی و مطالعه قرار داده شود. ادامه مطلب ...