ازدواج و انتخاب همسر، امری مهم و سرنوشت ساز است، اسلام برای ازدواج جایگاهی قدسی قائل است. اسلام ازدواج را از مجموعه­ رفتارهای برخاسته از شهوت و تمایلات حیوانی خارج نموده و در پایگاه قدسی خاص، آن را معرکه­ فضیلت جویی معرفی می‌­نماید و به انسان ها توصیه می­‌کند که فضائل را در این وادی جستجو کنند1.

علت اساسی تشریع ازدواج، پاسخ به ندای فطرت و نیازهای (روحی، روانی، جسمی) طبیعی انسان است. تمام قوانین و مقرّرات اسلام، از زیر ساخت‌­های فطری و طبیعی به ودیعه نهاده شده در نهاد انسان، سرچشمه می­‌گیرند. این قوانین و مقرّرات به شکلی برآورنده­ نیازها­ی فطری و طبیعی انسان هستند و در پرتو این قوانین، سلامت و رشد آدمی تضمین می شود. فلسفه اساسی و بنیانی ازدواج همانند تمام احکام و مقرّرات آن، پاسخ به ندای فطرت خداجوی انسان است. ازدواج از این روی در اسلام، تشریع و مورد ترغیب قرار گرفته است که می‌­تواند به نیازهای فطری آدمی پاسخ شایسته داده و سلامت و تعالی وی را زمینه­‌سازی نماید2.

از علل فرعی تشریع ازدواج­؛ تأمین آرامش روح و روان و سکون دل و جان، حفظ نوع بشر، حفظ دین و تأمین مصونیت از انحراف‌­ها، کژی­‌ها و لغزش­‌ها و همین طور وارد شدن به جایگاهی متفاوت‌­تر از قبل برای شخص است، همچنین افراد با  مسئولیت پذیری و بیرون آمدن از حصار خودبینی و طبیعت فردی و متعهد شدن در برابر دیگران و به دنبال آن فراهم شدن زمینه­ رشد اجتماعی، خویش را فراهم می­‌کنند. این تأثیر را در هیچ عمل و رفتار فردی و اجتماعی دیگر نمی‌­توان سراغ گرفت. انسان تنها در پرتو ازدواج می‌­تواند به شخصیت اجتماعی خود دست یابد و پختگی شخصیت پیدا کند3. اما بایستی توجه کرد ازدواج جایگاه خطیر و جلیلی دارد و تنها راه تشکیل خانواده و موجب حفظ حیات و سلامت اعضای آن است. بنیادی­‌ترین امر در تشکیل یک زندگی مشترک و یک خانواده خوب در دوره جوانی بلوغ جسمی و فکری دو طرف برای پذیرش مسئولیت ازدواج و «تولید نسل پاک»، «اهتمام به تکثیر نسل»، «تشکیل خانواده» و «ایجاد محبت و مودت» است4.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) وسائل الشیعه، لبنان، دارالاحیاء التراث لبنان، 1403ق. ص8

2) مراحل ازدواج در اسلام، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، 1376.ص 8

3) تفسیر نمونه، ج16، ص391،

4) به کتاب انتخاب همسر، ابراهیم امینی، تهران: امیرکبیر، دوازدهم،1385. مراجعه شود.