تضمین آینده موفق و سعادتمند در هر کشوری در گرو تربیت کودکان آن جامعه است. دوران کودکی مرحله مهمی برای رسیدن به مراحل بالاتر رشد است و اگر چنانچه اولین مراحل رشد به خوبی طی نشود، در مراحل بعدی کودک دچار اختلالات جسمی و روانی خواهد شد. کودکان دارای نیازهای متفاوتی می‌­باشند، که هر یک از این نیازها شکل گیری بخشی از وجود آن ها را تضمین می­‌کند. تامین این نیازها در وهله اول از طریق خانواده و در وهله بعد از طریق اجتماع است.

احساس امنیت عاطفی از سوی والدین، مربیان و اطرافیان یکی از اساسی­‌ترین نیازهای عاطفی انسان در دوران کودکی است. در حقیقت احساس امنیت از طریق محبّت کردن به کودک و تأیید او حاصل می‌شود. کودک باید احساس کند که پدر و مادر و اطرافیان او صمیمانه دوستش دارند و او را به عنوان یک فرد تأیید می‌کنند. او در صورتی می‌تواند نگرشی مثبت و پایدار نسبت به زندگی داشته باشد که محبّت و تأیید پایدار و یکنواختی از طرف خانواده دریافت کند. بنابراین پدر و مادر و سایر اعضای خانواده، باید مراقب باشند این نیاز کودک را برآورده سازند و با بذل محبّت به کودک، امنیت روانی و نیاز عاطفی او را برطرف سازند. رفع نیازهای طبیعی کودک، به ویژه نیاز او به محبّت او را از عوارض نامطلوب کمبود محبّت مصون داشته، در حالت اعتدال روحی و روانی قرار خواهد داد1.

یکی دیگر از آثار محبّت به کودک پرورش اعتماد به نفس در وجود اوست که زمینه ساز موفقیت او در زندگی فردی و اجتماعی خواهد بود چرا که کودک در سایه­ محبت احساس ارزشمند بودن کرده، خود را فرد مفید، کارآمد و توانا تلقی می‌کند و استعدادها، توانایی­‌ها و خلاقیت­‌های خود را باور خواهد کرد.

یکی دیگر از آثار محبّت به کودک جلب اعتماد او به شخص محبّت کننده است. مربیان می‌­توانند با محبّت به کودک، علاقه او را به خود جلب نموده، روحیه­ حرف‌شنوی را در او تقویت نمایند زیرا کودکان به کسانی که به آنها محبّت می‌کنند اعتماد می‌کنند و به سخنان او گوش می‌دهند. بدین ترتیب، زمینه­ تربیت او فراهم می‌شود2.

یکی دیگر از آثار محبت به کودک، مصون داشتن او از انحرافات اخلاقی است. پدر و مادر می‌­توانند با بذل محبّت خود به کودک جلوی بسیاری از لغزش­‌های او را بگیرند زیرا کمبود محبّت می‌تواند، یکی از عوامل قوی و تأثیرگذار در سوق دادن اطفال و نوجوانان به سمت بزهکاری باشد.

بررسی روانشناسان نشان می‌دهد، که عامل بسیاری از جرایم اطفال و نوجوانان، کمبود محبّت، در محیط خانواده است. این افراد به علّت این که، در محیط خانواده مورد بی­‌مهری و بی‌­اعتنایی پدر و مادر قرار گرفته­‌اند، در واکنش به این کمبود، مرتکب جرم می‌شوند3.

با همه­ فوایدی که محبّت به فرزندان در تربیت صحیح آنان دارد، نباید این اظهار محبّت‌­ها از حدّ معمول و متعادل فراتر رود اثرات آن معکوس و مخرب می‌شود.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) نهج البلاغه.

2) علی حسنزاده، تربیت دینی فرزندان.

3) ابراهیم امینی، اسلام و تعلیم و تربیت، ص503.