«فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا ...»

روى خود را خالصانه به سوى آیین خدا کن، این فطرتى است که خدا مردم را بر آن سرشته است1.

بر مبنای دیدگاه توحیدى، هیچ انسانی از ابتدا فاسد به دنیا نمی­‌آید، بلکه هر انسانى با فطرتى پاک و خداخواه آفریده مى‌‏شود و اگر عوامل انحراف‌زاى برونى همچون محیط و تربیت بر او اثر منفى نگذارند، فطرت، وجدان، عقل و دل، او را به سوى خوبى‌‏ها، صراط مستقیم و منبع خیر و برکت خدا رهنمایى مى‌‏کنند2.  این اصل وجودی فطرت اسلام، یعنی همان فطرت توحیدی در وجود انسان است. تربیت و امور تربیتی‏ به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل برونی می‌­تواند فطرت والای انسانی را شکوفا ‏کند و یا جلوى شکوفایى آن را بگیرد. تربیت صحیح انسان می­‌تواند یک کشور را به کمال مطلوب، که از هر جامعه انسانى انتظار می‌­رود، برساند3. خانواده  به عنوان کوچک‏‌ترین واحد اجتماعى و محورى در جامعه وظیفه تربیت استعدادهای انسانی را به عهده دارد. خانواده محل رشد و بالندگى استعدادها و بروز خلاقیت و مهد تربیت انسان‏‌ها و سرچشمه محبت‏‌ها و عاطفه‏‌ها است4.

انسان­‌های  که در سایه تربیت صحیح در خانواده رشد کرده­‌اند، می­‌توانند به پرورش عواطف انسانى خویش در مسیر تعالی فطرتشان همّت گمارند5. اما تربیت ناصحیح در خانواده به عنوان یک آسیب اخلاقى در نظام تعلیم و تربیت اسلامى برشمرده شده است، و پیامدهاى نامطلوب مانند؛ احساس حقارت، خود کم بینى، ضعف پایه‌‏هاى اعتماد به نفس، احساس گناه و شرمندگى، افسردگى و کناره‌‏گیرى از جامعه را در پی دارد6. براى تربیت صحیح و رشد اخلاق نیکو در جامعه بایستی به روشهای قرآنی تکیه نمود. ­روش قرآن این است که با تربیت دینى و رشد ایمان واعتقاد به خدا جلو پیدایش رذایل اخلاقى گرفته می‌­شود، و در نتیجه با تربیت صحیح در خانواده از پیدایش و رشد ناهنجاری‌هاى روحی و اخلاقى در جامعه جلوگیری می­‌گردد. اسلام براى زشتی­‌هاى اخلاقى نیز راه درمان را نشان داده است.

«اسلام از آغاز دل انسان را با ایمان و عشق به خدا پر مى‌‏کند. نتیجه ایمان به خدا نیز جز اعمال و صفات نیکو نیست، پس روش قرآن بر اساس توحید خالص و کامل بنا شده است، توحیدى که تنها در اسلام دیده مى‌‏شود و ضامن اسلام است»7.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) قرآن کریم، سوره روم، آیه 30

2) سیره اخلاقی- تربیتی امام خمینی، علی اصغر الهامی نیا، ج 1، ص 23

3) صحیفه نور، ج 14، ص 28

4) آسیب شناسی خانواده، غلامرضا ویسی، ج 1، ص 16

5) آداب معاشرت، مقدس نیا- محمدی، ج 1، ص 167

6) آسیب شناسی خانواده، غلامرضا ویسی، ج 1، ص 35