ديابت چيست؟

ديابت يک نوع اختلا ل در سوخت و ساز بدن است که در آن يا انسولين به تعداد کافي در بدن وجود ندارد يا انسولين موجود قادر نيست تا وظايف خودرا به درستي انجام دهد و در نتيجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا مي رود. انسولين هورموني است که توسط سلول هاي «بتا» واقع در پانکراس ترشح مي شود و وظيفه اصلي آن کاهش قند خون است، پانکراس نيز يکي از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارض در سيستم قلب و عروق، کليه، چشم و سلسه اعصاب مي شود.
ديابت نوع يک:
اغلب به نام ديابت وابسته به انسولين يا ديابت جوانان خوانده مي شود.
در اين نوع ديابت، توليد انسولين بسيار کم و يا متوقف مي شود.
درمان شامل تزريق انسولين همراه با تغييرات رژيم غذايي و فعاليت بدني مناسب مي باشد.
ديابت نوع يک معمولا در دوران کودکي يا نوجواني آغاز مي شود اما ممکن است در هر سني شروع شود. بهبودي کامل ندارد. يک بيماري خود ايمني است به اين معني که بدن عليه سلول هاي خود فعال مي شود. قبل از کشف انسولين درسال 1920 بيماران مبتلا به ديابت نوع يک معمولا درهمان سال هاي اول تشخيص بيماري فوت مي کردند ولي پس از کشف اين دارو همه چيز تغيير کرد.
علا ئم و نشانه هاي ديابت نوع يک :
علا ئم و نشانه هاي ديابت نوع يک با ميزان افزايش گلوکز خون مرتبط مي باشد اغلب افرادي که به ديابت نوع يک مبتلا مي شوند نشانه هايي خواهند داشت که با معاينات پزشکي مشخص خواهد شد.
شايعترين نشانه هاي ديابت نوع يک شامل:
-دير بهبود يافتن بيماري عفوني و افزايش استعداد ابتلا به اينگونه بيماري ها
- افزايش حجم ادرار
-تشنگي شديد
- کاهش وزن عليرغم افزايش اشتها
- خستگي مفرط
ديابت نوع يک چگونه تشخيص داده مي شود؟
جمعيت کثيري از افرادي که به ديابت نوع يک مبتلا مي شوند پس از گذشت يک ماه از پيشرفت نشانه ها تشخيص داده مي شود. در موارد نادر، وقتي که نشانه ها مبهم تر هستند، ممکن است تشخيص بيماري طولاني تر شود. تست هاي در دسترس براي تشخيص ديابت نوع يک شامل موارد ذيل هستند:
قند خون تصادفي:
در يک تست تصادفي قند خون، نمونه خون به صورت تصادفي در هر زمان از روز بدون توجه به زمان مصرف غذا آزمايش مي شود. طبق نظر انجمن ديابت آمريکا سطح گلوکز قند خون تصادفي بيشتر از mg/bl 200وقتي که با نشانه هاي ديابت همراه باشد، تشخيص دهنده ديابت مي باشد.
قند خون ناشتا:
در يک تست قند خون ناشتا، نمونه خون بعد از يک دوره حداقل 8 ساعته بدون خوردن و نوشيدن گرفته مي شود. نمونه خون صبح قبل از صرف صبحانه گرفته مي شود. طبق نظرانجمن ديابت آمريکا اگر سطح گلوکز خون ناشتا در دو مرتبه آزمايش بيشتريا مساوي mg/bl 126 باشد تشخيص ديابت قطعي مي شود. متداولترين تستي که براي تشخيص ديابت به کار مي رود قند خون ناشتا مي باشد.
تست تحمل گلوکز خوراکي:
در طي يک تست تحمل گلوکز خوراکي، ابتدا يک نمونه قند خون ناشتا گرفته مي شود، سپس از فرد خواسته مي شود تا 75 گرم گلوکز مصرف کند و قند خون دو ساعت بعد اندازه گيري مي شود.
سطح قند خون کمتر از mg/bl 140 بعد از دو ساعت نرمال تلقي مي شود. سطح قند خون بيشتر از mg/bl 200 بعد از دو ساعت مشخص کننده ديابت است. سطح قند خون بين 140 تا mg/bl 200 بعد از 2 ساعت نشانه اختلال تحمل گلوکز مي باشد. اين افراد بايد در آينده از نظر ابتلا به ديابت مرتبا بررسي شوند.
اختلا ل تحمل گلوکز يک عامل خطر براي بيماري هاي قلبي است.
ديابت نوع دو چيست؟
آنچه در ديابت تخريب مي شود فعاليت انسولين است. انسولين ماده اي است که به گلوکز اجازه مي دهد توسط ارگان هاي مختلف بدن مصرف شود.
بر خلا ف ديابت نوع يک که توليد انسولين به طور کامل از بين مي رود، علت ديابت نوع دو عدم هماهنگي بين نياز بدن به افزايش ترشح انسولين و توانايي بدن در انجام اين کار مي باشد، مهم ترين دلا يل افزايش نياز به انسولين افزايش توده چربي بدن و کاهش فعاليت فيزيکي مي باشد.
از اين رو موثرترين درمان شامل کاهش وزن و ورزش منظم است. استفاده از قرص ها مي تواند به تحريک ترشح انسولين و موثر شدن انسولين کمک کند.
علائم و نشانه هاي ديابت نوع دو
متاسفانه ديابت يک بيماري بي سر و صدا است. در واقع سطح نسبتا بالا ي قند خون 200-180 (mg/bl ) نشانه اي در بيمار ايجاد نمي کند و ممکن است براي ماه ها يا سال ها علا مت دار نشود در حالي که آسيب هاي آن متوجه بدن مي شود.
همچنين سطوح بسيار بالا ي قند خون (mg/bl 2200-200) فقط نشانه هاي خفيفي راايجاد مي کند که شامل افزايش حجم ادرار، تشنگي غيرطبيعي مي باشد در حالي که مي تواند براي سال ها بدون علا مت باشد.
در همين زمان ممکن است ضعف و گرفتگي عضلا ت و ساير نشانه هاي کوچک اتفاق بيفتد.
ساير نشانه ها مانند کاهش وزن عليرغم افزايش اشتها و خستگي و افزايش استعداد ابتلا به عفونت ها مي باشد. علا يم نوروپاتي (عوارض عصبي پاها) و يا اختلالا ت بينايي نيز مي توانند از علا ئم افزايش قند باشد که باعث مراجعه فرد به پزشک مي شود.
اغلب، ديابت نوع دو به طور تصادفي تشخيص داده مي شود وبسياري از بيماران از افزايش قند خود آگاه نمي باشند.
ديابت نوع دو چگونه تشخيص داده مي شود؟
ديابت و تغذيه
تغذيه در ديابت در مورد رژيم غذايي افراد ديابتي به شما حق مي دهم اگر سر در گم باشيد متاسفانه دراين زمينه اطلا عات کم نزد پزشکان متخصص و کادر واحدهاي درماني کشور موجود است.
حقيقت در مورد بيماران ديابتي اين است که بدن اين افراد تحمل ميزان بالا ي قند خون را ندارد و به همين جهت بايد وعده هاي غذايي آنها را به صورتي تنظيم نمود که در مدت زماني کوتاه ميزان قندي که وارد بدنشان مي شود زياد نباشد.
براي اين منظور چند راه پيشنهاد مي شود:
کاهش ميزان مصرف از مواد غذايي شيرين و حاوي مقدار زياد کربوهيدرات; موادي نظير انواع مرباها و نوشابه ها، قند و شکر و بيسکوئيت هاي شيرين و شيريني و...
- کم نمودن حجم غذاي خورده شده در هر وعده: به عنوان مثال يک فرد ديابتي به جاي آن که هر روز از سه وعده غذايي و سه ميان وعده استفاده نمايد لا زم است از 3 وعده کم حجم و 5 يا شش ميان وعده استفاده نمايد که حتما يکي از آنها بايد قبل از خواب باشد تا هنگام شب از خواب نپرند و با ديدن انواع خواب هاي آشفته و کابوس دچار کم خوابي نشوند.
- استفاده بيشتر از سبزيجات به همراه وعده هاي غذايي و همچنين استفاده از انواع ميوه جات و غلا ت و حبوبات پوست گيري نشده.
ديابت و بارداري
ديابت حاملگي، نوعي از ديابت است که اولين بار در يک خانم حامله به دنبال حاملگي پديدار مي شود. در آمريکا ازهر 100 خانم حامله، حدود 3تا 8 مورد به ديابت حاملگي مبتلا مي شوند، ديابت هم به بيماري اطلا ق مي شود که قند خون بالا تر از حد طبيعي است.
بدن شما براي توليد انرژي گلوکز را مصرف مي کند اما وقتي که ميزان گلوکز خيلي بالا باشد براي بدن شما مضر خواهد بود، وقتي مبتلا به ديابت بارداري هستيد، قند خون بالا براي جنين شما مضر است.
عوامل خطر مبتلا به ديابت حاملگي چيست؟
مبتلا بودن يکي از اقوام درجه يک به ديابت
سن بالا ي 25 سال
اضافه وزن
داشتن سابقه ديابت بارداري و تولد نوزاد با وزن بيش از 4/5 کيلوگرم
اگر اضافه وزن داريد و يا سابقه ديابت بارداري يا دفع قند در ادرار داشته ايد، شما در معرض خطر بالا ي ابتلا به ديابت بارداري هستيد.
اگر يک يا تعداد بيشتري از عوامل خطر را داشتيد خطر متوسطي جهت ابتلا به ديابت بارداري داريد.
اگر هيچ يک از عوامل خطر را نداشتيد خطر ابتلا به ديابت بارداري در شما پايين است.
ديابت بارداري چگونه تشخيص داده مي شود؟
تست تحريکي غربالگري گلوکز(GCT):
براي اين تست، يک نوشيدني شيرين ميل خواهيد کرد و پس از يک ساعت سطح قند خون شما چک خواهد شد. اين تست درهر زماني از روز قابل انجام است. اگر نتيجه اين تست بالا تر از حد طبيعي باشد شما نياز به بررسي هاي بيشتري داريد.
تست تحمل گلوکز(OGTT)
حداقل 3 روز قبل از انجام اين تست، شما بايد رژيم غذايي عادي داشته باشيد و حداقل 8 ساعت قبل از انجام اين تست ناشتا باشيد. قند خون، قبل از انجام تست اندازه گيري مي شود. پس از آن شما يک نوشيدني شيرين(حاوي 100گرم گلوکز) مي نوشيد و قند خون شما، يک ساعت، دوساعت و سه ساعت بعد از آن چک مي شود. اگر قند خون حداقل در دو مورد بالا تر از حد طبيعي باشد شما مبتلا به ديابت بارداري هستيد.
ديابت بارداري چه اثراتي بر روي کودک من خواهد داشت؟
تولد نوزاد با وزن بالا ; که اين حالت مي تواند منجر به زايمان سخت و آسيب به نوزاد شود.
کاهش قند خون نوزاد بعد از تولد
مشکلا ت تنفسي
ناهنجاري هاي جنيني
ديابت بارداري چگونه درمان مي شود؟
يک الگوي غذايي مناسب
جهت طراحي يک الگوي غذايي مناسب براي خود و جنين با يک متخصص تغذيه مشورت کيند. از الگوي غذايي استفاده کنيد که قند خون را در محدوده طبيعي حفظ کند. اين الگوي غذايي شما را راهنمايي مي کند که چه نوع غذاهايي بخوريد، چقدر بخوريد و چه وقت بخوريد. نوع، مقدار و زمان مصرف غذا سه نکته مهم در حفظ قند خون در محدوده طبيعي مي باشد.
مصرف شيريني جات را محدود کنيد.
سه وعده غذايي و همچنين يک تا سه ميان وعده مصرف کنيد.
از فيبرهاي موجود در ميوه ها، سبزيجات، غلا ت و نان، در رژيم روزانه خود استفاده کنيد.
بر خلا ف تصور، نياز پايه بدن به انرژي در حاملگي بالا تر نمي رود بلکه کمتر مي شود و داشتن رژيم غذايي تحت نظر پزشک آسيبي به مادر يا جنين نمي رساند.
فعاليت بدني مناسب
فعاليت هايي فيزيکي، از قبيل پياده روي و شنا کردن به شما کمک مي کند تا قند خونتان به حد طبيعي برسد. در مورد بهترين نوع فعاليت با پزشک خود مشورت کنيد. اگر در حال حاضر فعاليت شما زياد است از پزشک خود بخواهيد شما را راهنمايي کند که الگوي ادامه فعاليت چگونه باشد.
تزريق انسولين (در صورت نياز)
برخي از خانم هاي مبتلا به ديابت بارداري، براي رسيدن به قند خون طبيعي علا وه بر الگوي غذايي و فعاليت فيزيکي به انسولين نياز دارند. در صورت نياز به انسولين پزشک دوز انسولين و نحوه تزريق را به شما آموزش خواهد داد. انسولين براي جنين شما مضر نيست و از طريق جريان خون به جنين منتقل نمي شود.
بعد از تولد نوزاد، چگونه مي توانم از بهبودي ديابت اطمينان حاصل کنم؟
شما بايد 6تا 12 هفته بعد از تولد نوزاد تست قند خون را انجام دهيد. در اکثر خانم هاي مبتلا به ديابت بارداري، بعد از اتمام بارداري، ديابت از بين مي رود ولي شما همچنان خطر ابتلا به ديابت بارداري در حاملگي هاي بعدي و ابتلا به ديابت نوع دو را خواهيد داشت.
در صورتي که قند خون در دوران بارداري تحت کنترل نباشد، بررسي و پايش نوزاد در 24 ساعت اول ضروري است.
چگونه مي توانم از ابتلا به ديابت نوع دو جلوگيري کنم؟
- رسيدن به وزن ايده آل و حفظ آن: اگر وزن شما بالا تر از حد ايده آل باشد، 5 تا 7 درصد کاهش وزن، تغييرات زيادي را ايجاد مي کند.
- حداقل 30 دقيقه در روز فعاليت فيزيکي از قبيل پياده روي، شنا داشته باشيد.
- الگوي غذايي سالم داشته باشيد ميزان زيادي حبوبات، ميوه و سبزيجات در رژيم روزانه خود مصرف کنيد.
- از مصرف چربيها و غذاهاي با کالري بالا خودداري کنيد. متخصص تغذيه در طراحي يک الگوي غذايي مناسب مي تواند کمک کند.
چگونه مي توانم از سطح قند خون خود آگاهي يابم؟
پزشک جهت کنترل قند خون، استفاده از دستگاه کوچکي که گلوکومتر ناميده مي شود به شما توصيه خواهد کرد. شما بايد ياد بگيريد که:
- چگونه از اين دستگاه استفاده کنيد.
- چگونه يک قطره خون از نوک انگشت خود بگيريد.
- محدوده طبيعي قند خون کدامست.
- چه زماني قند خون خود را اندازه گيري کنيد.
زمان هايي که بايد قند خون را اندازه بگيريد:
وقتي از خواب بيدار مي شويد.
دقيقا قبل از صرف غذا
1 تا 2 ساعت بعد از صرف غذا
تا 2 ساعت بعد از صرف ناهار
1 تا 2 ساعت بعد صرف شام
جدول زير مقادير قند خون طبيعي را در يک خانم حامله نشان مي دهد:
کمتر از 90
کمتر از 140-130
کمتر از 120-110
بعد از برخاستن از خواب
يک ساعت بعد از غذا
2 ساعت بعد از غذا.
علت ايجاد مرض قند
دلايل مختلفي براي كاهش توليد انسولين توسط لوزالمعده شناخته شده است و هر بيماري ممكن است به يكي از اين دلايل دچار مرض قند شده باشد. اين دلايل عبارتند از: وارثت (ژنتيك)، ابتلا به بيماريهاي عفوني، شرايط محيطي و استرس.
عوامل ارثي
محققيني كه بر روي دوقلوهاي يكسان و خانواده بيماران مبتلا به مرض قند تحقيق مي كنند كشف كرده اند كه نقش عوال ارثي در ابتلاي به هر دو نوع مرض قند اهميت دارد. در دوقلوهاي يكسان در صورتي كه يكي از آنها به مرض قند نوع 1 دچار باشد، 50 درصد احتمال دارد كه ديگري نيز به مرض قند مبتلا شود. اما در مورد مرض قند نوع 2، اگر يكي از دوقلوها به اين بيماري دچار شود، ديگر حتماً به بيماري مبتلا خواهد شد. بسيار مشكل است كه پيش بيني كنيم كه چه كسي بيماري را به ارث مي برد. در تعدادي از خانواده ها اين بيماري شديداً بين افراد خانواده شايع است و اين افراد استعداد زيادي در ابتلاء به اين بيماري دارند. دانشمندان در اين خانواده ها موفق به پيدا كردن چندين ژن شده اند كه احتمالاً مسئول ايجاد اين لوزالمعده را شروع كند كه چندين سال بعد اثر خود را نشان دهد.
شرايط محيطي
افرادي كه به مرض قند نوع 2 مبتلا مي شوند اغلب رژيم غذايي غير متعادلي داشته و چاق هستند. بطور قابل توجهي، افرادي كه از كشورهايي كه مرض قند در آنجاها زياد شايع نيست به كشورهايي مهاجرت مي كنند كه اين بيماري در آنجا شيوع بيشتري دارد، آنها نيز در معرض خطر بيشتري براي ابتلاي به اين بيماري قرار مي گيرند. تغييرات عمده در نحوه زندگي نيز مي تواند احتمال ابتلاء يك شخص به ديابت را افزايش دهد. يك مثال خوب در اين مورد، افراد جزيره نائورو مي باشد. وقتي در اين جزيره معادن فسفات كشف شد، مردم اين جزيره پول يادي بدست آوردند و ثروتمند شدند. در نتيجه رژيم غذايي آنها نيز تغيير نمود و اضافه وزن پيدا كردند و بيشر از گذشته مستعد ابتلاء به مرض قند شدند.
تمام اين موارد به اهميت ارتباط بين رژيم غذايي، محيط زندگي و ابتلاء به مرض قند اشاره دارند. با اينحال هيچ ارتباط دقيقي بين بروز مرض قند و مصرف قند و شيريني ديده نشده است.
مرض قند ثانويه
تعداد كمي از افراد هم وجود دارند كه بروز مرض قند در آنها بعلت ايجاد بيماري ديگري در لوز المعده مي باشد. براي مثال بيماري پانكراتيت (التهاب لوزالمعده) مي تواند باعث تخريب قسمت بزرگي از لوزالمعده شود. بعضي از افرادي كه به بيماريهاي هورموني دچار هستند مثل سندرم كوشينگ (افزايش توليد هورمون استروئيد در بدن) يا آكرومگالي (افزايش توليد هورمون رشد در بدنت) ممكن است به عنوان يك عارضه جانبي از بيماري اصلي شان، به مرض قند نيز مبتلاء شوند. همچنين لوزالمعده مي تواند بر اثر مصرف زياد و طولاني مدت الكل نيز دچار آسيب شود.
استرس ها
گرچه بسياري از افراد، وقوع ابتلاء به مرض قندشان را به بروز وقايع استرس زايي مثل تصادفات يا ساير بيماريها ربط مي دهند اما اثبات يك ارتباط مستقيم بين استرس و مرض قند دشوار مي باشد. توضيح اين مسئله ممكن است در اين حقيقت نهفته باشد كه افراد، پزشكشان را به دليل بعضي از وقايع استرس زا ملاقات مي كنند و در همين ملاقات ها است كه تصادفاً مرض قندشان تشخيص داده مي شود.
دیابت و خانواده
امروزه دیابت کودکان و نوجوانان به راحتی قابل کنترل است برخورداری از یک زندگی پر از نشاط و شادی با توجه به بیماری مزمنی مانند دیابت تنها به سعی و کوشش پزشکان و پرستاران در کلینیک با بیمارستان بستگی ندارد بلکه بزرگترین و مهمترین بخش درمان در دست والدین کودکان و نوجوانان دیابتی است
دیابت فرزند بر کل خانواده اثر می گذارد، بنابراین لازم است اعضاء خانواده در مراقبت از کودک مبتلا به دیابت همکاری کنند. والدین باید خود را با بیماری فرزند خود سازش دهند و سعی کنند مشکلات را با هم حل کنند. با فرزند خود ارتباط خوبی داشته باشند زیرا احساس ترس، نگرانی، عصبانیت و افسردگی والدین به کودک نیز منتقل می شود. در ابتدای تشخیص دیابت برای کودک، والدین یا خود کودک ممکن است دچار شوک و انکار بیماری شوند این مرحله از چند روز تا چند ماه وگاه بیشتر ادامه پیدا می کند. در این مرحله لازم است والدین و کودک توسط تیم بهداشتی (مثل پزشک، پرستار) و انجمن دیابت حمایت شوند تا این مرحله خوبی به پایان یابد
بعد از مرحله شوک و انکار برخوردهای دیگری به صورت غصه یا احساس گناه خود را نشان می دهد. بعضی از والدین ممکن است خود و یا کودک را برای بیماری مقصر بدانند و مرتب فرزن خود را سرزنش کنند. والدین عزیز باید بدانند که هیچکس در پیدایش این بیماری مقصر نیست
والدین تا زمانی که فرزندشان در درمان دیابت خود استقلال پیدا نکرده است. کاملاٌ‌ مراقی باشند ولی باید در نظر داشته باشید که زیاده روی در این کار موجب وابستگی بیش از حد کودک شده، رشد و تکامل او را به تاخیر می اندازد
در هنگام مراقبت از کودک نباید خود یا کودک را سرزنش کرد چون این کار سبب بروز مشکلات عاطفی در کودک و در نهایت سرکشی و عدم پیروی وی خواهد شد. خانواده ای درست عمل می کند که
بیماری دیابت فرزند خود را بپذیرد
اعضاء آن یکدیگر را کمک کنند
با انجمن دیابت در ارتباط دائم باشند
با فرزند خود ارتباط مطلوبی داشته و کنترل دیابت را به نحو احسن انجام دهد
والدین با به رفتار فرزند خود در سن مدرسه توجه داشه باشند کودک در این سنین با محیط مدرسه و دوستان جدید آشنا می شود علاقه دارد با دوستان خود ارتباط داشته باشد بنابراین غیبت مکرر از مدرسه یا بستری شدن مکرر یا از دست دادن دوستان ممکن است وی را نگران کند والدین باید فرزند خود را تحت حمایت خود قرار داده و او را تشویق کنند که نگرانیهایش را ابراز دارد
اگر کودک ازسوی دوستان خود طرد شود یا احساس کند که با دیگران فرق دارد ممکن است احساس تنهایی کند بنابراین حمایت والدین از فرزند در تمام شرایط لازم است
پیاژه یکی از روانشناسان عروف می گوید: کودکان آدم های بزرگهای کوچک نیستند قدرت فکر کردن آنها کم نیست بلکه طرز فکرشان فرق می کند
بنابراین کودک در سن مدرسه به خوبی فکر می کند و قدرت یادگیری دارد لذا باید آنها را همراه با والدین در کلباسهای آموزشی مخصوص کودکان دیابتی شرکت داد و توضیحات ساده در باره دیابت، او را در راه انجام آزمایشها و تزریق انسولین تشویق کرد
متخصصین سعی دارند که کودکان هر چه زودتر استقلال پیدا کنند و بتوانند بدون کمک والدین به تنهایی کنترل(بیماری) خود را به دست بگیرند
بعضی از کودکان بخصوص در سنین قبل از مدرسه از تزریقات می ترسند و آن را به عنوان تنبیه خود می دانند. والدین باید برای کم کردن اضطراب کودک، حینو بعد از تزریق کودک را نوازش کنند تا کودک آن را به عنوان تنبیه تصور نکند
والدین باید تزریق انسولین را بدون تصور اینکه به کودک صدمه ای وارد می کند انجام دهند و آن را به عنوان قسمتی از زندگی کودک بپذیرد
نوجوانان به علت رشد ناگهانی جسمی و تغییر ظاهری بدن از نظر سازش با دیابت مشکل بیشتری نشان می دهند آنها معمولاٌ سرکشی می کنند. بیماری را انکار می کنند و یا آزمایشها را اشتباه پاسخ می دهند. آنها دوست دارند وابستگی خود به والدین را کاهش دهند و در نتیجه ممکن است نسبت به والدین خشمگین شوند. در این موقع والدین باید رفتار نوجوان را درک کنند و مسئولیت بیشتری به وی بدهند و او را برای بیان احساسات خود تشویق کنند والدین باید فرزندان خود را برای ارتباط با کودکان دیابتی دیگر تشویق کنند تا آنها بفهمند که تنها نیستند.
راهی برای مبارزه با دیابت
تا سال 1920 افرادی که به نوع اول دیابت مبتلا می شدند حدود یک سال زندگی می کردند به محض آنکه سیستم ایمنی منحرف شده آنان کار انهدام سلولهای بافت مجزای کوچک و تولید کننده انسولین لوزالمعده را آغاز می کردند، این بیماران(که بیشترشان بچه بودند) دچار کم شدن آب بدن می شدند و به سرعت به حال اغماء می افتادند. از زمانی که پزشکان درمان دیابت را با تزریق انسولین آموختند. این بیماری صورت کمتر مرگباری به خود گرفته است اما هنوز هم عامل اصلی نابینایی و نارسایی کلیه استف و غالباٌ به قطع دستها و پاها می انجامد. دانشمندان دیر زمانی است که امیدوارند با شناخت آنچه که سیستم ایمنی را علیه سلولهای بافت کوچک مجزا می شوراند بتوانند این بیماری را به طور زیربنایی متوقف کنند بدین گونه بود که چندی پیش پیشرفت قابل ملاحظه ای را گزارش کردند دو تیم پژوهشی طی مقاله ای در نشریه نیچر خاطر نشان کردند که نه فقط مولکول عامل نابود کننده ایمنی را شناسایی کرده اند بلکه راهی برای ممانعت از آن را نیز توصیف کرده اند
سیستم ایمنی به نحوی عالی به منظور دفع متجاوزان خارجی بدون صدومه رساندن به نسوج بدن طراحی شده است. گلبولهای سفید خون در بدن گشت می زنند و حملات علیه هر ماده ای را که نشانه های مولکولی، یا آنتی ژن آن ناآشنا باشد را راهبری می کنند. مطالعات قبلی نشان داده اند که وقتی فردی به دیابت مبتلا می شود سیستم ایمنی واکنش خشونت آمیزی در برابر آنتی ژن های پیدا شده روی سلولهای بافت مجزای کوچک نشان میدهد اما تاکنون هیچکس نمی دانست که کدام آنتی ژن این موج ویرانگر را بر می انگیزد برای یافتن این مساله چند تیم پژوهشی از دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس و استنفورد رشته ای از آنتی ژن سلولهای بافت مجزای کوچک را ترکیب کردند و آنها را با خون موشهای مبتلا به مراحل مختلف بیماری دیابت در هم آمیختند. آزمایشها حاکی از آن بود که این جانوران از همان ابتدا نسبت به یک آنتی ژن – پروتئینی به نام جی ای دی واکنش نشان دادند.
اما به گفته دانیل کافمن از تیم دانشگاه کالیفرنیا همزمان با بهبود وضع آنها، سیستم ایمنی شان بر ضد آنتی ژنها نیز قد علم کرد.
عقل سلیم می گوید که اگر جی ای دی هدف اولیه سیستم ایمنی است بنابراین آموختن تحمل جی ای دی ممکن است از بقیه بهمن جلوگیری کند. هر دو تیم به منظور آزمایش این فرضیه، کار تزریق جی ای دی به موشهای مستعد دیابت را در دوران طفولیت آنها یعنی زمانی که سیستم ایمنی آنها در حال شکل گیری بود آغاز کردند. هر دو تیم موفق به پیشگیری از واکنش ایمنی در برابر جی ای دی شدند و توانستند از شروع دیابت جلوگیری کنند یا ان را به تعویق بیندازند 17 موشی که در پژوهش دانشگاه کالیفرنیا درمان شده هم اینک 40 هفته از عمرشان می گذرد و این خیلی بیشتر از سنی است که این بیماری معمولاٌ ظاهر می شود و افزرون بر این هیچیک از سمپوتمها را از خود برزو نداده است به گفته کافمن این یک تزریق ظاهراٌ روند بیماری را از بین برده است
هیچکس نمی داند که آیا این تزریق همین اثر را در انسانها دارد یا نه اما محققان امیدوارند که این احتمال را مورد کاوش قرار دهند. آنان در ابتدا به افرادی که دچار نوع اول دیابت هستند جی ای دی(یا اجزاء غیر فعالی از آْن) را می خورانند تا ببینند که آیا بیماری را کند می کند یا نه. سرانجام کافمن امیدوار است که اجزاء جی ای دی را به اطفال سالم از خانواده های مستعد دیابت تزریق کند. بررسی نتایج کار ممکن است ده سال به طول بینجامد اما اگر این رهیافت به وعده اش عمل کند یکی از عمده ترین بیماریهای کودکان آمریکایی ممکن است به زودی به تاریخ بپیوندد.
توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به دیابت نوع اول
1. سعی كنید برنامه غذایی خود را به طور منظم تنظیم كنید. به نحوی كه هر روز در ساعات معینی غذا بخورید.
2. روزانه بین 4 تا 5 وعده غذا بخورید.
3. در هر وعده مقادیر متناسبی از كربوهیدرات ها را مصرف كنید تا دچار عوارض ناشی از نوسانات قندخون نشوید.
4. چربی دریافتی از طریق موادغذایی را محدود كنید.
5. مصرف قندهای ساده مانند شكر، شكر قرمز، عسل و شربت ذرت را محدود كنید.
6. مصرف فیبر را تا میزان 25 میلی گرم به ازای هر 1000 كیلوكالری دریافتی افزایش دهید. جهت اطلاع از میزان كالری موردنیاز روزانه خود، با متخصص تغذیه مشورت نمایید. منابع غذایی فیبر عبارتند از : انواع میوه و سبزی، حبوبات و غلات سبوس دار.
7. تلاش كنید از محصولات بدون قند مانند نوشابه های بدون قند، ژله بدون قند و بیسكوئیت های بدون قند استفاده كنید.
8. از میوه های تازه و كلوچه های كم چربی و غلات به عنوان میان وعده استفاده كنید.
9. هر روز صبح، غلات پرفیبر را برای صبحانه انتخاب كرده و از مصرف غلات دارای مقادیر زیاد شكر خودداری كنید.
10. به جای آب میوه از میوه تازه استفاده كنید.
11. از شیرهای كم چربی استفاده كنید.
12. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید.
توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم
از آنجایی كه بیماران دیابت نوع دوم در سنین بالاتری قرار دارند، مهم ترین كار در این بیماران، كنترل وزن می باشد. بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم باید توصیه های ذیل را مدنظر قرار دهند:
1. مصرف فیبرهای محلول به میزان 25 گرم به ازای هر 1000 كیلوكالری ضمن ایجاد احساس سیری ، می تواند به كنترل قندخون كمك كند. یكی از انواع فیبرهای محلول پكتین می باشد كه در سیب ، مركبات مثل پرتقال، لیمو و گریپ فروت ، توت فرنگی ، هویج و غلات سبوس دار وجود دارد . غیر از این مواد غذایی، منابعی فیبری كه در بالا ذكر شده اند را نیز مصرف كنید.
2. تعداد وعده های غذایی خود را افزایش دهید.
3. حتما قبل از صرف غذا از سالاد یا موادغذایی كم كالری مانند كاهو، كرفس، ژله بدون قند و سوپ های ساده و كم كالری استفاده كنید.
4. از مصرف آب میوه در صبح و به صورت ناشتا خودداری كرده و به جای آن در طول روز از میوه تازه استفاده كنید.
5. از نوشیدنی ها و دسرهای بدون قند استفاده كنید.
6. آرد گندم كامل را جانشین آرد سفید كنید.
7. از مصرف روغن ماهی و مكمل نیاسین خودداری كنید زیرا باعث افزایش قند خون می شوند.
8. مصرف چربی ها را در برنامه روزانه غذایی خود طبق نظر متخصص تغذیه كاهش دهید.
9. روزانه 8 لیوان آب بنوشید.
چگونه مي توان ديابت خود را كنترل كرد؟
شما مي توانيد با برنامه غذايي درست، فعاليت بدني منظم و نگهداري وزن د حد ايده آل، به كنترل مطلوب قند خون دست يابيد.
نگهداري وزن در ميزان طبيعي به كنترل چربي هاي خون و كاهش فشار خون نيز كمك مي كند. تعدادي از مبتلايان به ديابت براي كنترل قند خون طبق نظر پزشك به مصرف قرص هاي خوراكي پايين آورنده قند خون يا انسولين نياز دارند.
كنترل قند خون= فعاليت بدني منظم+ برنامه غذايي درست
چگونه مي توان به طور صحيح غذا مصرف كرد؟
استفاده از هرم مواد غذايي به شما كمك مي كند تا براي تغذيه صحيح از غذاهاي متنوع استفاده كنيد. زماني كه غذاهاي متنوع مي خوريد ويتامين ها و مواد معدني لازم نيز به بدنتان مي رسد.
سعي كنيد هر روز از هر گروه از مواد غذايي نام برده شده در هرم زير استفاده نماييد.
مواد نشاسته اي چيست؟
مواد نشاسته اي شامل انواع نان، غلات، حبوبات، انواع خميرها يا سبزيجات نشاسته اي است. در هر وعده غذايي بايد از مواد نشاسته اي استفاده كرد. ممكن است شنيده باشيد كه مبتلايان به ديابت نبايد مواد نشاسته اي بخورند ولي به خاطر داشته باشيد كه اين توصيه ديگران را هرگز اجرا نكنيد. خوردن مواد نشاسته اي براي سلامت هر فرد لازم و ضروري است.
تعداد واحد كربوهيدارت بستگي به شرايط مختلف دارد:
• ميزان كالري مورد نياز
• برنامه درماني ديابت
مصرف مواد نشاسته اي سبب كسب انرژي، ويتامين ها، مواد معدني و فيبر مي شود. غلات كامل مفيدتر از بقيه غلات است زيرا باعث رساندن بيشتر مواد معدني، ويتامين و فيبر به بدن مي گردد.
فيبر موجود در غذاهاي گياهي كه جزئي غيرقابل جذب است، به كاركرد درست روده ها كمك مي كند.
يك واحد ماده نشاسته اي شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
يك برش يا 30 گرم نان (سنگك، تافتون، بربري) يا 3 عدد بيسكويت معمولي يا 1 عدد سيب زميني كوچك يا 3/1 ليوان برنج پخته يا 3/1 ليوان عدس پخته
2 واحد
2 برش نان يا 1 عدد سيب زميني پخته+ 1 عدد بلال (تقريباٌ 15 سانتي متر)
3 واحد
1 عدد سيب زميني آب پز+ 5 قاشق غذا خوري برنج پخته+ برش نان
ممكن است فقط لازم باشد يكي از مواد فوق يا 3 واحد ماده نشاسته اي را مصرف كنيد. اگر به خوردن بيش از يك نوع كربوهيدرات در هر وعده غذايي نياز داشتيد از مواد نشاسته اي مختلف استفاده نماييد.
بهترين راه براي خريد، پخت و خوردن مواد نشاسته اي چيست؟
• سعي كنيد نان هاي حاوي غلات كامل (نان سنگك، نان جو و...) تهيه كنيد.
• سعي كنيد مواد نشاسته اي پرچربي و سرخ شده مانند چيپس ذرت، چيپس سيب زميني، شيريني، بيسكويت و... كمتر مصرف كنيد.
• ماست و شير كم چربي يا بدون چربي تهيه نماييد.
• به جاي سس مايونز از خردل يا آب ليمو استفاده كنيد.
• سعي كنيد در انتخاب مواد غذايي، انواع بدون چربي يا كم چربي آن را مصرف كنيد
• به جاي كره، روغن هاي حيواني يا مارگارين از روغن مايع (ذرت، آفتاب گردان و...) استفاده كنيد.
• سعي كنيد تا حد امكان شيريني، شكلات، ژله، آب نبات و كليه مواد غذايي كه از قندهاي ساده تشكيل شده اند مصرف ننماييد.
سبزيها شامل چه غذاهايي هستند؟
مصرف سبزيها براي تمامي افراد مفيد است. سعي كنيد هر روز سبزيهاي خام و پخته استفاده نماييد.
مصرف سبزي ها باعث رساندن ويتامين ها، مواد معدني و فيبر به بدن شما مي شود. البته انرژي توليد شده از مصرف سبزي ها بسيار اندك است.
تعداد واحد سبزي هايي كه بايد در طول روز مصرف كنيد به عوامل زير بستگي دارد:
• ميزان انرژي روزانه مورد نياز
• غلظت قند خون
يك واحد از گروه سبزي ها شامل چيست؟
1 واحد
1 عدد هويج پخته يا يك سوم ليوان لوبيا سبز يا قارچ پخته
2 واحد
1عدد هويج پخته+ 1 كاسه (كوچك) سالاد يا 1 عدد گوجه فرنگي متوسط
3 واحد
نصف ليوان سبزيجات پخته يا خام خرد شده (گل كلم، ذرت و...)+ 1 عدد گوجه فرنگي متوسط+ سه چهارم ليوان آب سبزي ها
ممكن است 1 واحد يا بيشتر از سبزي ها مورد نياز روزانه شما باشد. اگر روزانه بيش از 1 واحد سبزي ها مورد نياز است، سعي كنيد از انواع مختلف سبزي ها استفاده نماييد.
مهم‏ترين راه براي خريد، پخت و خوردن سبزي ها چيست؟
• سعي كنيد از سبزي هاي خام يا پخته بدون چربي يا كم چربي مصرف نماييد. مي‏توانيد سبزي ها را بدون چربي نيز طبخ كنيد.
• سعي كنيد از سس سالاد بدون چربي يا كم چربي براي روي سالاد يا سبزي ها استفاده نماييد.
• از پياز و سير در غذاها استفاده كنيد.
• به جاي سس از آبغوره يا آب ليمو در سالاد استفاده كنيد.
• در حين پخت به سبزي ها يك قطعه گوشت قرمز يا مرغ اضافه كنيد.
• بهتر است سبزي ها سريعاٌ بپزيد و سعي كنيد آنها را در كمي آب جوش بجوشانيد.
• اگر سبزي را بصورت سرخ كرده مصرف مي كنيد بايد از روغن هاي مايع نظير روغن زيتون، ذرت و يا آفتابگردان به مقدار بسيار كم استفاده نماييد.
• سعي كنيد به سبزي هاي پخته شده كره يا مارگارين اضافه نكنيد.
• اگر نياز به مصرف سس براي سالاد داريد از ماست كم چربي و يا آب ليمو ني ز مي توانيد جهت تهيه سس استفاده كنيد.
ميوه ها شامل چيست؟
مصرف ميوه ها براي همه افراد لازم و ضروري است. با مصرف ميوه مي توان انرژي، ويتامين ها (C,A)، مواد معدني و فيبر را به بدن رساند. تعداد واحدهاي ميوه كه در طول روز مصرف مي كنيد به عوامل زير بستگي دارد:
• ميزان كالري مورد نياز
• غلظت قند خون
يك واحد از گروه ميوه ها شامل چيست؟
1 واحد
نصف ليوان آب پرتقال يا 1 عدد سيب كوچك (يا هلو ياكيوي يا پرتقال) يا نصف
گريپ فروت يا 2 قاسق غذا خوري كشمش
2 واحد
نصف موز بزرگ (5/22 سانتي متر)+ 1 عدد و نصفي انجير خشك يا يك و يك چهارم ليوان توت فرنگي
ممكن است به مصرف 1 يا 2 واحد ميوه در طول روز نياز داشته باشيد. در صورتي كه در طول روز بيش از 1 واحد بايد ميوه بخوريد، سعي كنيد از انواع ميوه ها استفاده نماييد.
چه نكاتي را هنگام مصرف ميوه ها بايد رعايت كرد؟
• سعي كنيد ميوه ها را بصورت خام مصرف كنيد.
• ميوه هاي خشك شده در واقع شكل تغليظ شده هستند كه مقادير زيادي قند دارند، بنابراين بايد به ميزان اندكي مصرف شوند.
• انگور داراي قند زيادي است كه اگر آنرا به مقدار زياد مصرف كنيد بركنترل قند خون شما اثر مي گذارد.
• در هنگام خريد سعي كنيد ميوه هاي كوچك تر انتخاب كنيد.
• خوردن ميوه ها بصورت كامل بهتر از مصرف آب ميوه ها است.
• سعي كنيد در صورت مصرف آب ميوه، از آب ميوه صددرصد طبيعي و بدون شكر اضافه شده استفاده كنيد.
• از دسرهاي آماده كه چربي و قند بالايي دارند استفاده نكنيد.
• اگر علاقه زياد به مصرف آب ميوه داريد آنرا با افزودن آب رقيق نماييد و يا آب را به ميوه له شده اضافه كنيد و به خاطر داشته باشيد كه نبايد به آن شكر اضافه نماييد.
• همچنين به منظور پيشگيري از يبوست و ديگر عوارض گوارشي سعي كنيد تاحد امكان ميوه ها را با پوست مصرف كنيد.
گروه شير شامل چه غذاهايي است؟
مصرف ماست و شير بدون چربي و يا كم چربي براي سلامت همه افراد ضروري است. مصرف شير و ماست سبب توليد انرژي و دريافت كلسيم، ويتامين A، پروتئين و ساير ويتامين ها و مواد معدني مي شود.
هر روز شير بدون چربي يا كم چربي بنوشيد و ماست كم چربي يا بدون چربي مصرف كنيد.
تعداد واحد مصرفي از لبنيات به شرايط زير بستگي دارد:
• ميزان انرژي روزانه مورد نياز
• غلظت قندخون
نكته مهم: اگر باردار هستيد يا به نوزاد خود شير مي دهيد، روزانه 5-4 واحد شير و ماست مصرف كنيد.
يك واحد شير و جانشين هاي آن شامل چه غذاهايي است؟
غذاهاي پروتئيني شامل گوشت قرمز، ماكيان (مرغ، بوقلمون و..)، ماهي، تخم مرغ و پنير است.
هر روز مقدار كمي از اين مواد را در برنامه روزانه بگنجانيد.
مصرف روزانه پروتئين ها به ترميم و ساخت بافت هاي بدن و عضلات كمك مي كند و سبب تأمين ويتامين B6 و B12 و مواد معدني (آهن و...) نيز مي گردد.
تعداد واحدهاي مورد نياز از مواد پروتئيني به شرايط زير بستگي دارد:
• ميزان انرژي مورد نياز روزانه
• غلظت قند خون
يك واحد گوشت و جانشين هاي آن شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
30 گرم گوشت قرمز، ماكيان يا ماهي پخته شده يا 30 گرم پنير بصورت زير:
1 عدد ران كوچك مرغ يا 1 قوطي كبريت پنير يا 30 گرم ماهي تن نصف ليوان حبوبات پخته شده يا 20 عدد تخم مرغ
بهترين راه براي خريد، پخت و مصرف غذاهاي پروتئيني چيست؟
• سعي كنيد كم چربي ترين گوشت را بخريد.
• پوست مرغ داراي چربي زياد است؛ قبل از پخت پوست آن را كامل جدا كنيد.
• سعي كنيد كه گوشت را بدون افزودن چربي طبخ كنيد.
• به جاي سرخ كردن تخم مرغ، آن را با پوست آب پز كنيد.
• براي طعم بخشيدن بيشتر به اين مواد از آبغوره، آب ليمو، سس گوجه فرنگي و.. استفاده كنيد.
• فرآورده هاي گوشتي نظير سوسيس، كالباس و همبرگر داراي چربي زيادي هستند، بنابراين مصرف آنها را به حداقل برسانيد.
• سعي كنيد ماهي بيشتر مصرف كنيد و به جاي سرخ كردن ماهي، آن را بصورت آب پز، بخار پز و يا كبابي مصرف نماييد.
روغن ها و چربي ها شامل چه غذاهايي است؟
همان طور كه در هرم مواد غذايي مشاهده مي كنيد روغن ها و چربي ها در قله هرم قرار دارند. يعني بايد مصرف آنها را به حداقل رساند. بعضي از چربي ها و روغن ها داراي چربي هاي اشباع و كلسترول مي باشد كه براي سلامتي مضر است. مصرف اين غذاها انرژي فراواني در بدن شما توليد مي كند ولي مواد مغذي كمي به بدنتان مي رساند. غذاهاي پرچربي شامل كره، مارگارين، سس سالاد، روغن ها، مايونز، خامه، پنيرخامه اي، سرشير، چيپس سيب زميني و... مي باشد.
يك واحد از روغن ها و چربي ها شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
1 قاشق مرباخوري روغن (آفتابگردان، ذرت، زيتون، سويا، پنبه دانه) يا 10 عدد زيتون كوچك
2 واحد
1 قاشق مرباخوري مارگارين+ 2 قاشق مرباخوري تخمه كدو يا 12 عدد بادام خشك، در هر وعده غذايي ممكن است 2-1 واحد از اين مواد مورد نياز باشد.
مواد قندي شامل چه غذاهاي است؟
همان طور كه مشاهده مي كنيد مواد قندي (نوشابه، شربت، مربا، شكر و عسل، آب نبا، شكلات) نيز در رأس هرم قرار دارند، بنابراين بايد از اين مواد به مقدار بسيار كم مصرف نماييد (تا حدامكان مصرف نكنيد). اين مواد سبب توليد انرژي در فرد مي شود اما هيچ ماده مغذي به بدن نمي رسانند. بعضي از مواد قندي مثل كيك، دسرها و انواع شيريني ها حاوي مقدار زيادي چربي نيز مي باشند. مصرف كم اين مواد نيز به كاهش وزن كمك مي كند و قند خونتان را نيز كنترف مي نمايد.
يك واحد مواد قندي شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
1 عدد شيريني (1 قطعه 3 سانتي متر) يا 1 قاشق مرباخوري شربت
لازم به ذكر است كه مصرف مواد قندي باعث مي شود قند خون به سرع بالا رود.
چند نكته مهم:
• سعي كنيد روزانه از تمام گروه هاي مواد غذايي استفاده كنيد.
• سعي كنيد غذاهاي متنوع مصرف كنيد تا مواد معدني و ويتامين ها به مقدار كافثي به بدنتان برسد.
• به اندازه كافي مواد نشاسته اي، سبزي ها و ماست و شير مصرف كنيد.
• روزانه از مواد پروتئيني نيز استفاده نماييد.
• در هر وعده غذايي بايد سعي كنيد كه حداقل از هر 3 گروه غذايي مختلف استفاده نماييد؛ براي مثال ساندويج تخم مرغ كه در آن گوجه فرنگي، كاهو و جعفري استفاده شده باشد.
• مواد غذايي كه روزانه مصرف مي كنيد به 3 وعده اصلي و 3 ميان وعده تقسيم نماييد.
• غذا خوردن منظم در تنظيم ميزان قند خون اثر زيادي دارد به خصوص اگر قرص يا انسولين مصرف مي كنيد.
• گنجاندن سبزي ها و ميوه ها به مقدار كافي در غذاي روزانه را فراموش نكنيد.
• به هنگام طبخ غذا از نمك كمتري استفاده كنيد و سعي نماييد كه پس از پخت، نمك به غذا اضافه نكنيد.
• از گياهان معطر و ادويه هاي فاقد نمك براي طعم دادن به غذا استفاده كنيد.
• از غذاهاي كنسرو شده كه در طي فرآيندهاي صنايع غذايي نمك به آنها افزوده مي شود كمتر استفاده كنيد.
• مصرف هفتگي تخم مرغ را محدود كنيد (حداكثر هفته اي 2 بار)
• به هنگام مصرف روغن، هيچ گاه روغن را در ظرف سرازير نكنيد.
• روزانه 8-6 ليوان مايعات بدون شيريني بخوريد.
• سعي كنيد وزن مطلوب خود را حفظ نماييد.
• مغزهاي گردو، بادام و... در گروه چربي ها قرار مي گيرند و هر واحد آنها برابر 2 قاشق غذا خوري است.
در این بخش اطلاعات کامل و جامع تری در مورد این بیماری ارائه می گردد :
دیابت شیرین وابسته به انسولین (IDDM)
در این دیابت که به دیابت جوانی (Insulin Dependent Diabets Mellitus) یا IDDM نیز معروف است، ضایعه معمولا در سلولهای بتا جزایر لانگرهانس لوزوالمعده بوده، لذا پس از صرف غذا (حاوی مواد قندی) ، انسولین ترشح نمی‌گردد.
در این ضایعه ، در کبد فرایندهای گلوکونئوژنز و ستوژنز صورت گرفته و راههای گلیکولیز (تجزیه گلوکز) و لیپوژنز (تجزیه لیپیدها)، صورت نمی‌گیرد. در سلولهای دیگر بافتها ، به علت اینکه گلوکز نمی‌تواند وارد سلولها شود، لذا راه تولید قند از تجزیه پروتئینها و چربیها ، تحریک می‌شود.
• تجزیه لیپیدها در بافت چربی ، باعث آزاد شدن اسیدهای چرب شده که به کبد انتقال یافته و در سنتز اجسام ستونی شرکت می‌کنند که این فرایند تولید ستواسیدوز کرده و در نهایت بیمار را به اغما می‌برد.
• آنزیم لیپو پروتئین لیپاز که در حضور انسولین فعال بوده و باعث صاف کردن خون از لیپیدها می‌شد، در فقدان انسولین ، غیر فعال بوده و غلظت لیپیدها و اسیدهای چرب در خون ، افزایش می‌یابد.
• پس در این نوع دیابت ، افزایش گلوکز خون ، می‌تواند به دو علت اصلی باشد: عدم وجود و یا نقصان انسولین که گلوگز نمی‌تواند وارد سلولهای مختلف گردد و دیگر اینکه در اثر شدت تولید قند از اسیدهای آمینه در کبد زیاد می‌شود که مقداری گلوکز به خون ریخته می‌شود و باعث افزایش غلظت گلوکز در خون می‌گردد.
فنوتیپ و سیر طبیعی IDDM
• زودرس‌ترین نشانه اختلال ، پیدایش آنتی بادیهای خودی ضد جزیره لانگرهانس در هنگامی است که گلوکز خون ، طبیعی است.
• متعاقب این دوره ، مرحله کاهش تحمل گلوکز ، اما طبیعی بودن گلوکز ناشتای خون است.
• با تداوم از دست رفتن سلولهای بتا پانکراس ، نهایتا افزایش گلوکز ناشتای خون بروز می‌کند، اما هنوز انسولین به میزان کافی جهت پیشگیری از ستوز تولید می‌شود. در طی این دوره بیماران دچار دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین می‌باشند.
• سرانجام تولید انسولین به زیر آستانه بحرانی می‌رسد و بیمار مستعد ستواسیدوز می‌گردد. بیماران جوانتر عموما سریعتر از بیماران مسن‌تر این مراحل را سپری می‌کنند.
اداره بیمار مبتلا به IDDM
پیوند پانکراس یا سلولهای جزیره لانگرهانس در صورت نبودن عوارض سرکوب ایمنی ، می‌تواند بیماری را معالجه کند. اداره اکثر بیماران ، بر کنترل قاطع سطح قند خون از طریق تزریق انسولین خارجی ، تاکید می‌کند. تجویز انسولین یا نیکوتین آمید ، ظاهرا بروز IDDM در برخی از بیماران را به تاخیر می‌اندازد.
خطر توارث IDDM
احتمال IDDM در جمعیت عمومی ، تقریبا 1 در 300 است. در صورت ابتلای یک خواهر یا برادر ، این خطر به 1 در 14 افزایش می‌یابد. با ابتلای دومین خویشاوند این احتمال به 1 در 6 می‌رسد. فرزندان مادران مبتلا به احتمال 1 در 100 دچار IDDM می‌شوند.
دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین (NIDDM)
برعکس دیابت جوانی ، انسولین در این بیماری که (Non Insulin Dependent Diabets Mellitus) یا NIDDM یا دیابت بالغین نیز نامیده می‌شود، وجود دارد. این دیابت در متوسط سن افراد چاق بوجود می‌آید. این دیابت در 80 تا 90 درصد دیابتی‌ها دیده شده است. علت این ضایعه ممکن است در اثر نقصان گیرنده‌های انسولین بر روی غشا سلولی سلولهای هدف ، یعنی ماهیچه ، کبد و بافت چربی باشد. این افراد با یک افزایش قند (هیپرگلیسمی) و افزایش لیپیدها (هیپرتری گلیسریدمی) دیده می‌شوند، ولی ستواسیدوز که در دیابت شیرین وابسته به انسولین وجود داشت، در این بیماران وجود ندارد. علت افزایش تری گلیسرید ، احتمالا به علت سنتز فراوان تری گلیسریدهای کبد در اثر تحریک حاصل از افزایش گلوکز و انسولین می‌باشد. چاقی قبل از اینکه ، دیابت خود را نشان دهد، وجود دارد و یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده این نوع دیابت است
فنوتیپ و سیر طبیعی NIDDM
NIDDM ، معمولا افراد چاق را در میانسالی را بعد از آن گرفتار می کند، هر چند با چاق شدن و بی تحرکی روز افزون کودکان و افراد جوان‌تر ، تعداد در حال افزایشی از آنها مبتلا می‌شوند. NIDDM تظاهر بی سروصدایی دارد به واسطه افزایش سطح گلوکز در بررسیهای روزمره تشخیص داده می‌شود. بطور کلی پیدایش NIDDM را به سه مرحله بالینی تقسیم می‌کنند:
• اول ، علی‌رغم مقاومت به انسولین ، گلوکز پلاسما طبیعی باقی می‌ماند.
• دوم، علی‌رغم افزایش غلظت انسولین ، افزایش غلظت گلوکز در خون ، پس از صرف غذا ایجاد می‌شود.
• سوم ، کاهش ترشح انسولین باعث افزایش غلظت خون در حالت ناشتا و دیابت آشکار می‌گردد.
علاوه بر افزایش غلظت گلوکز خون ، تنظیم نادرست متابولیزمی ناشی از اختلال عملکرد سلولهای بتا و مقاومت به انسولین سبب آترواسکلروز و بیماری کلیوی می‌شود. پیدایش این عوارض ، با زمینه ژنتیکی و میزان کنترل متابولیزمی ارتباط دارد. کنترل قاطع سطح گلوکز خون ، خطر عوارض را 35 تا 75 درصد کاهش می‌دهد.
اداره بیمار مبتلا به NIDDM
کاهش وزن ، افزایش فعالیت بدنی و تغییرات رژیم غذایی با بهتر کردن چشمگیر حساسیت و کنترل آن ، به بسیاری از مبتلایان به NIDDM کمک می‌کند. متاسفانه بسیاری از بیماران نمی‌توانند یا نمی‌خواهند نحوه زندگی خود را به حد کافی جهت انجام این کنترل ، تغییر دهند و نیاز به درمان با داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون مانند سولفونیل دوره‌ها) و بی‌گوانیدها دارند. برای نیل به کنترل قند خون و احتمالا کاهش خطر عوارض دیابت ، بعضی از بیماران نیاز به درمان با انسولین خارجی دارند. به هر حال انسولین درمانی با افزایش مقدار انسولین و چاقی ، مقاومت به انسولین را زیاد می‌کند
خطر توارث NIDDM
خطر NIDDM در جمعیت عمومی ، بسیار وابسته به جمعیت تحت مطالعه است. در اکثر جمعیتها این خطر از 1 تا 5 درصد می‌باشد. هر چند در ایالات متحده ، 6 تا 7 درصد است. اگر بیمار یک خواهر یا برادر مبتلا داشته باشد، خطر به یک در 10 افزایش می‌یابد. اگر یک خواهر یا برادر و یک خویشاوند درجه اول دیگر مبتلا شوند، خطر یک در 5 است. از آنجا که برخی اشکال NIDDM ، پیش زمینه IDDM (وابسته به انسولین) هستند، فرزندان بیمارن دچار NIDDM به احتمال تجربی یک در 10 دچار IDDM می‌شون

منابع :
ديابت چيست ؟ http://www.tbzmed.ac.ir
ديابت چيست ؟ http://aftab.ir
دیابت http://daneshnameh.roshd.ir
دیابت قندی http://daneshnameh.roshd.ir
آموزش تغذيه براي مبتلايان به ديابت http://publicrelations.tums.ac.ir