عيدتان مبارک ؛ گاستريت نگيريد!

توصيه‌هاي دكتر ابوالفتح شجاعي براي پيشگيري از گاستريت در تعطيلات عيد

هميشه هم تقصير خودمان نيست. شده وقت‌هايي که روي تعارف يا هر چيز ديگري گفتيم نه ، اما اين صاحب خانه بوده که‌ اين قدر تعارف کرده تا کار ما کشيده به بيمارستان. بارها شده تو رو در بايستي با يک جمله، کارمان به بيمارستان کشيده! سفره هفت سين و حال و هواي عيد، آجيل، شيريني، شکلات و ميوه، به هر حال کسي نمي‌تواند بگويد که اصلا وسوسه نمي‌شود؛ ما هم نمي‌گوييم که اگر مريض نيستيد و سالميد، نخوريد. ما فقط يک خواهش کوچک داريم: درست غذا بخوريد!
معمولا در اين دنيا هر کسي و هر چيزي يک ظرفيتي دارد. معده شما هم از اين قانون مستثنا نيست ولي شما اين قانون را فراموش مي‌کنيد و اين قدر در مهماني‌هاي عيد تحت فشار قرارش مي‌دهيد تا اينکه تحمل اش طاق مي‌شود . معمولي‌ترين راهي را که معده براي مبارزه با شما در پيش مي‌گيرد ورم است که در اصطلاح پزشکي به گاستريت معروف است. ورم معده آزردگي ، التهاب ، زخم سطحي يا عفونت خفيف مخاط معده است.

پرخوري و کابوس شبانه

متخصصان مختلف تاکيد دارند افراد، طبق ساعت بيولوژيکي بدن، غذا مصرف کنند. شاهد معتبر اين ادعاي محققان، افزايش گاستريت و مشکلات معدي در ايامي چون عيد است. حالا اين ساعت بيولوژيک گوارشي چه تعريفي دارد؟ دکترابوالفتح شجاعي، فوق تخصص ميکروبيولوژي مواد غذايي در اين باره مي‌گويد: «معمولا نيم ساعت پس از خوردن غذا PH غذا براي تجزيه آن مناسب شده و دو ساعت بعد هضم غذا شروع مي‌شود، حالا اگر در اين فاصله غذا يا غذاهاي ديگري خورده شود در کار معده اختلال ايجاد مي‌کند.» علاوه بر اين، از ديگر مواردي که از ارکان مهم ساعت بيو لوژيکي است و در بين مردم در قالب يک سنت قديمي‌جايگاهي دارد، عمل به‌اين جمله است: «شب‌ها غذاي سنگين نخوريد باعث کابوس‌هاي شبانه مي‌شود.» اين جمله را دکتر شجاعي با ذکر دلايل علمي‌، تاييد مي‌کند. توجيه علمي‌آن بر مي‌گردد به‌اين موضوع که از ساعت پنج صبح تا ساعت سه بعد از ظهر سيستم گوارشي بدن منظم و مرتب با بيشترين سرعت هضم و جذب فعاليت مي‌کند. تا جايي که در ساعت سه بعد از ظهر در اوج فعاليت به سر مي‌برد اما بعد از آن تا ساعت نه شب سرعت جريان خون کمتر و در نتيجه هضم و جذب مواد غذايي کاهش پيدا مي‌کند.

تعارفات را کنار بگذاريد

مهماني‌ها و جشن‌ها به‌ويژه در عيد از معمولي‌ترين روزهايي هستند که در آنها عادات غذايي ما به شدت خطرناک تر از قبل مي‌شود و شايد يکي از دلايل عمده ‌اين مساله بر مي‌گردد به تنوع مواد غذايي که در اين ايام وجود دارد و شايد تعارفات و رسم‌هاي غلطي که در قالب ادب جا باز کرده‌اند، فرد را ناخواسته به سمت بيماري‌هاي مهلکي مي‌کشاند که حتي در مرور ذهن‌اش نمي‌تواند ارتباطي بين بيماري کنوني و عادات غذايي قبلي‌ش پيدا کند. بر همين اساس است که دکتر شجاعي رعايت موارد زير را براي پيشگيري از گاستريت پيشنهاد مي‌کند:«غذاي چرب حداقل 5 تا 7 ساعت طول مي‌کشد تا از معده تخليه شود. از طرف ديگر غذاهايي مثل تنقلات چون جزو مواد غذايي ديرهضم هستند تخليه‌شان از معده زمان زيادي مي‌برد بنابراين، نبايد آنها را پشت سر هم مصرف کرد چراکه مصرف توام شان مي‌تواند زمينه ساز گاستريت يا عود گاستريت شود.» البته در همين راستا نبايد از شيريني غافل شد. هر چند که شيريني ديرهضم يا سخت هضم نيست ولي چون خاصيت اسيدي دارد و حدود 85 درصد اسيد معده شب‌ها توليد مي‌شود استفاده زياد شيريني مي‌تواند از طريق کاهش PH و افزايش اسيديته معده باعث آسيب به سلول‌هاي معده شود.

گاهي وقت‌ها هم مشکل از بد خوردن و توام خوردن غذاها نيست. مشکل به ميکروب‌ها و آلودگي‌هايي برمي‌گردد که در غذاها وجود دارد. نمونه بارزش همين آجيل‌هايي هست که در اسفند ماه و نزديک شدن به حال و هواي عيد در خيابان‌ها توسط دوره گردها رونمايي مي‌شود. دكتر شجاعي در اين باره مي‌گويد: «آجيل‌هايي که توسط دوره گردها و به صورت سر باز، در کنار خيابان‌ها عرضه مي‌شوند مرتبا با وزش باد از گردو غبارهايي که حاوي خلط، آب دهان و انواع و اقسام ميکروب‌ها هستند، پوشيده مي‌شوند، حال اگر افراد اين آجيل‌ها را بدون توجه ميل کنند در معرض انواع و اقسام بيماري‌ها قرار خواهند گرفت که شايع‌ترين آن اسهال و استفراغ است.» از ديگر مشکلاتي که در عيد مي‌تواند باعث گاستريت شود استفاده از شيريني‌هاي آلوده است. دکتر شجاعي در اين رابطه به‌اين نکته مهم اشاره مي‌کند: «شيريني تر نسبت به شيريني خشک در معرض فساد بيشتري قرار دارد. مواقعي که افراد پس از خوردن شيريني دچار تهوع و استفراغ يا اسهال مي‌شوند به دليل زياد خوردن نيست بلکه به دليل وجود همين ميکروب است.»

گاستريت از کجا مي‌آيد؟

يکي از دلايل عمده ‌ايجاد گاستريت بد غذا خوردن است. دکتر مسعود کيمياگر، متخصص تغذيه و رژيم درماني مي‌گويد: «معمولا در پنج حالت تغذيه‌اي معده در معرض ورم يا همان گاستريت قرار مي‌گيرد.
1 تحريک مکانيکي که در اثر تند خوردن، خوب نجويدن غذا‌هاي دير هضم مثل غذا‌هاي سرشار از فيبر(انواع و اقسام سبزيجات) عدس و لوبيا خوب پخته نشده، ايجاد مي‌شود.
2 تحريک شيميايي كه مصرف زياد ادويه جات، نوشيدن فراوان چاي و قهوه، نگهدارنده‌هايي مثل نيتريت که به غذا‌هايي چون سوسيس و کالباس اضافه مي‌شوند، مي‌توانند عامل اين عارضه باشند.
3 تحريک حرارتي که با خوردن مواد بسيار داغ يا سرد ايجاد مي‌شود.
4 انباشته شدن و زياد خوردن. اگر مواد غذايي در فواصل کم مصرف شوند سيستم معمول حرکت معده به هم مي‌ريزد. به طوري که اگر کسي زمينه گاستريت را داشته باشد به ويژه در ايامي‌ چون عيد که بي‌نظمي‌هاي غذايي افزايش پيدا کرده و از طرفي معده با حجم زياد غذا انباشته مي‌شود گاستريت با امکان بيشتري بروز مي‌کند.
5 دير غذا خوردن. از آنجا که در شب و هنگام خواب فعاليت دستگاه گوارش کاهش پيدا مي‌کند، دير غذا خوردن مي‌تواند زمينه گاستريت را فراهم آورد.»
منبع: www.salamat.com