هوا پسه، نفس بده

هوا يكي از شش عنصر ضروري (هوا،آب،غذا،پول،گرما و نور) براي زندگي آدم است. اهميتش هم آن قدري است كه روزي 22هزار بار نفس آدم بالا مي آيد و پايين مي رود تا تقريبا 15 كيلوگرم هوا را جابه جا كند. ضمن اينكه آدميزاد مي تواند پنج ماه بدون پول، پنج هفته بدون غذا و پنج روز بدون آب زنده بماند اما نمي تواند حتي پنج دقيقه هم بدون هوا زنده بماند.
با اين حساب فكر كنيد وقتي اين هوا غير دود و دم هميشگي، گرد و غبار هم بگيرد، چه بلايي سر آدم مي آيد. اين وقت است كه بشر با تمام وجود مي فهمد اينكه شيخ اجل فرموده :«هر بار كه فرو مي بريدش ممد حيات است و چون بر مي آوريد، مفرح ذات»، هواي پاک ركن آباد و گلگشت مصلاي قرن هفتم بوده نه الان. با وجود اين،هنوز هم مي شود توي اين حال و هوا زندگي كرد، منتها مراقبت مي خواهد.

بيرون زدن - مجهز نفس بكشيد
 

اين را كه در شرايط قرمز بودن وضع هوا، «تا حد امكان در خانه بمانيد و فقط در مواقع ضروري بيرون برويد» براي شما نگفته اند. اين توصيه اي است كه به خانم هاي باردار، جانبازان شيميايي، بيماران قلبي و ريوي، بيماران آسمي، افراد سالمند و خردسال شده. پس با اين حساب، شما كه ماشاءالله جوان هستيد و نفستان از جاي گرم در مي آيد، براي پيچاندن كلاس هاي دانشگاه يا دو دره كردن كار دنبال بهانه بهتري بگرديد.
1.اگر سواريد: ناگفته پيداست كه با بستن پنجره ماشين هواي آلوده وارد نمي شود. اگر هواي ماشينتان خيلي خفه بود، از تهويه استفاده كنيد. براي مواقعي هم كه يكي از سرنشين ها نفسش پايين رفت و نخواست كه بالا بيايد، يک كپسول اكسيژن به كار مي آيد. اين كپسول ها را مي توانيد از داروخانه ها بخريد. بسته به انداره و حجمي كه دارند قيمت هايشان متفاوت است. يک كپسول اكسيژن معمولي 6تا10 هزارتومان قيمت دارد.
2.اگر پياده هستيد: مواظب باشيد، شما بي واسطه با گرد و غبار و سرب و...در تماسيد. اگر هم دل خوش كرده ايد به دستمالي كه جلوي دهان و بيني تان مي گيريد، بدانيد كه اينها عمراً جلوي گرد و غبار و...را نمي گيرد. بنابراين به خريد ماسک فكر كنيد.

ماسک هاي كاغذي:

از هر داروخانه اي كه ماسک بخواهيد دو نوع ماسک كاغذي برايتان مي آورد؛ يكي كاسه اي است و ديگري مستطيل شكل و شبيه ماسک هايي است كه دكترها در اتاق عمل استفاده مي كنند.
قيمت زيادي ندارند،100 تا300 تومان قدرت جذب زيادي ندارند و اگر به طور كامل دهان و بيني تان را بپوشانند - كه نمي پوشانند - فقط مي توانند مانع ورود ذرات گرد و غبار به دهان و بيني تان شوند. اما درباره آلودگي ها بيشتر جنبه دكور و تزئين دارند و تمام آلودگي ها را عبور مي دهند! فقط يادتان باشد كه اين ماسک ها فيلتر ندارند و خيلي زود خودشان منبع آلودگي مي شوند! به همين دليل بايد هر يک يا دو ساعت تعويضشان كرد.

ماسک هاي FPP ساده:

بهترين نوع ماسک هاي موجود در ايران هستند كه مو لاي درزشان نمي رود؛ فيلتر دارند و براي آلودگي هوا - چه از نظر گرد و غبار و چه از نظر ميكروب و ويروس - بهترين گزينه هستند.
در بعضي از داروخانه ها و مغازه هاي فروش تجهيزات ايمني مي توانيد مدلي كه به كارتان مي آيد را بخريد. قيمت اين ماسک ها بسته به ميزان جذب آلودگي از 1000تومان تا 3000تومان متغيراست. از آنجايي هم كه فيلتردار هستند نيازي نيست كه هر يكي دو ساعت عوضشان كنيد.

ماسک هاي FPP کربن دار:

اين ماسک ها هم فيلتر دارند؛ با اين تفاوت كه قدرت جذب بسيار بيشتري دارند و براي محيط هاي خيلي آلوده و مكان هايي كه احتمال وجود مشتقات نفت و مواد آلي است، تنها گزينه قابل اطمينان هستند. هر چند نفس كشيدن با اين ماسک ها به دليل داشتن عايق هاي مختلف سخت تر است.
با همان 3-2هزار تومان مي توانيد يكي از اين ماسک ها را تهيه كنيد.

ماسک هاي تاشو:

اين ماسک ها را به راحتي مي توانيد در جيبتان بگذاريد. هم ماسک هاي كاغذي كاسه اي اين قابليت را دارند و هم بعضي از ماسک هايFPP.
قيمتشان با ماسك هايي كه قابليت تا شدن ندارند تفاوت چنداني از1300تومان تا3000تومان خرج روي دستتان مي گذارد.

پيشنهاد ويژه
 

غير از كولرهاي گازي، براي اتاق هاي معمولي مي شود به دستگاه هاي ارزان تر تصفيه هوا دل بست كه قيمت شان حدود70هزار تومان است.
مراحل تصفيه
1.فيلتر هپا: حذف گرد و غبار و ذرات ريز تا3ميكرون.
2.نانو فيلتر: براي نابودي مولكول گازهاي سمي آلي مثل گاز Coو گاز ازن.
3.لامپUV: براي از بين بردن ميكروب ها، ويروس ها،هاگ ها و باكتري ها.
4.فيلتر كربن فعال: براي جذب گازهاي سمي ناشي از دود سيگارو... .
5.يونايزر: براي ايجاد تعادل يوني وحذف ذرات معلق و ايجاد تازگي.

نكته1
 

جنب و جوش نكنيد
وقتي هوا پس است، همان نفس كشيدن كه واجب است، بس است و نمي خواهد به كارهايي مثل دويدن و ورزش و نفس عميق كشيدن براي آرام شدن دست بزنيد.
ورزش كردن در فضاي باز را فراموش كنيد. وقتي ورزش مي كنيد ضربان قلبتان بيشتر و دستگاه تنفسي تان فعال تر مي شود. ديگر خودتان تا ته قضيه را بخوانيد.
بي خيال كوهنوردي شويد. كوهنوردي هم مثل ورزش صبحگاهي در هواي آزاد توصيه شده است. آنجا چهار تا نفس عميق بكشيد به اندازه يک سال خاک مي خوريد.

نكته 2
 

تكان نخوريد
اگر احساس كرديد نفستان به سختي بالا مي آيد يا حالت تهوع و سردرد داريد، ذرات گرد و غبار كار خودشان را كرده اند. از هر كاري كه انجام مي داديد دست بكشيد و يک گوشه بنشينيد. همين كه تحركي نداشته باشيد بعد از چند دقيقه حالتان بهتر مي شود.

نکات بهداشتي
 

نفس نكش، مي ميري
 

ذرات گرد و غبار ريزي كه به چشم هم نمي آيند مي توانند خيلي راحت بدنتان را فتح كنند و بلاهايي سرتان بياورند، از جمله:
آمفيزم: اين بيماري در نتيجه انقباض لوله هاي بونشيال و تخريب كيسه هاي هوايي توسط آلاينده ها به وجود مي آيد و باعث كوتاهي نفس مي شود.
برونشيت مزمن: از مشخصات اين بيماري سرفه هاي پي در پي و جريان خلط مستمر در شخص مبتلاست. مواد آلوده كننده باعث تخريب مژک هاي مجاري تنفسي - كه مواد محرک را از ريه خارج مي كنند - شده و در نتيجه سرفه تنها راهي خواهد بود كه ذرات از ريه بيرون رانده شوند؛ در صورتي كه برونشيت مزمن درمان نشود منجر به مرگ مي شود.
حساسيت: مواد آلاينده مي توانند باعث عكس العمل هاي آلرژيک مختلف از جمله آبريزش بيني، تنگي نفس، خارش پوست، اشک چشم و عسطه هاي پي در پي شوند.
آسم: به مقاومت مجراي تنفسي در مقابل عبور هوا مي گويند. در يک حمله آسمي، مجراي تنفسي باريک شده و عبور هواي تنفسي به حداقل مي رسد و در نتيجه بيمار دچار تنگي نفس مي شود. آسم مي تواند موجب انفاركتوس يا التهاب قلب شود كه بيشتر به صورت سينه درد، طپش قلب، تنگي نفس و اختلال در سيستم قلب تظاهر مي كند. نكته اينكه شيوع اين بيماري در تهران به 35درصد رسيده.
سرطان ريه، معده و بيماري هاي قلبي: هر چند كه اين بيماري ها مستقيماً و منحصراً مربوط به آلودگي هوا نيست اما آلودگي هوا يكي از عوامل مهم به وجود آوردنده و تشديد كننده آنها به حساب مي آيد.

آلودگي سنج ديجيتال
 

تابلوي نمايش آلودگي هوا قابليت انداره گيري انواع گازهاي خطرناک در محيط از قبيل منواكسيدكربن CO، دي اكسيد گوگرد SO2، ازنO، دي اكسيد ازت NO2، ذرات معلق PM و شاخص آلودگي PSI را دارند.
وضعيت هوا PSI
پاک 50-0
سالم 100-50
ناسالم 200-100
بسيار ناسالم 300-200
خطرناک 300
منبع:هفته نامه همشهري جوان ،شماره 263