ممنوعیت گوش دادن به غنا و موسیقی در روایات
از آن جا که شنونده متوجه (گوش دهنده) نیز همراه گوینده است و حضرت علی علیه السلام فرموده: «السّامحُ شریکُ القاتل؛ شنونده (در ثواب و گناه) شریک گوینده است.» (غررالحکم، ج1، ص221)
از این رو در قرائت قرآن، دعا و امثال آن، علاوه بر قاری، گوش دهنده نیز پاداش دارد. درباره ی موسیقی و غنا نیز علاوه بر عقاب نوازنده و خواننده، گوش دهنده نیز عقاب دارد. بنابراین در سخنان پیشوایان معصوم علیه السلام علاوه بر نکوهش خوانندگی و نوازندگی، از گوش دادن به آن نیز نهی شده و شخص گوش دهنده مورد مذمّت قرار گرفته است.
پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم فرمودند: از گوش دادن به نوازندگی و خوانندگی بپرهیزید زیرا نفاق را در دل می رویانند همانگونه که آب سبزه را می رویاند. (کنزالعمّال، ج15، ص220)
در روایت مقبوله ی عمربن حنظله از امام صادق علیه السلام آمده است: امور مردم سه نوع است: 1- عملی که حلّیّت و مایه ی رشد بودن آن معلوم است، پس انجام داده می شود.
2- چیزی که حرمت و موجب گمراهی بودن آن معلوم است، پس ترک می شود.
3- امر مشکلی که حکمش معلوم نمی باشد و باید علم آن به خدا و رسولش واگذار گردد.
و جدّم رسول خدا فرموده است: حلال مشخص، حرام مشخص و میان آنها شبهات است، هر کس شبهات را ترک کند، از محرّمات نجات خواهد یافت و هر کس شبهات را انجام دهد، مرتکب محرّمات می شود و ناخودآگاه به هلاکت خواهد افتاد. سپس فرمود: توقف در کنار شبهات بهتر از افتادن در مهلکه است. (وسائل الشیعه، ج27، ص 157)
در موسیقی و غنا، مواردی وجود دارد که قطعاً طرب آور و مناسب مجالس لهو و لعب است که در حرمت آن شکّی نیست، همچنین صداهای خوبی در قرائت قرآن، دعا، مرثیه، ... به کار گرفته می شود که مناسب مجالس لهو و لعب نیست که در حلّیت آنها شکی وجود ندارد، ولی در این میان برخی آهنگ ها و خوانندگی هایی هست که از نظر موضوع مشکوک است و معلوم است و معلوم نیست آیا از مصادیق غناء و موسیقی است یا نه؟
در اینگونه موارد، اگرچه اکثر فقها در مقام فتوا بر اساس اصل برائت، حکم بر جواز می دهند، ولی در مقام عمل توصیه به احتیاط می فرمایند، یعنی شایسته است مومن از اینگونه آهنگ ها اجتناب نماید؛ زیرا اگر اجتناب نکند، احتمال است به حرام آلوده گردد و این احتمالِ خطر از دو جهت است: یکی اینکه مرز حلال و حرام به طور دقیق مشخص نیست و دیگر اینکه، نفس انسان به سوی حرام بیشتر متمایل می شود و با ارتکاب عمل مشکوک مقدمه ی افتادن به حرام قطعی فراهم می شود.
بنابراین در مواردی که تحقق غناء یا موسیقی معلوم باشد، حتماً باید از آن دوری کرد و در مواردی که مشکوک باشد باز اجتناب بهتر است و این احتیاط بسیار مطلوب است زیرا احتیاط راه نجات است.
نصیحت علامه محمدتقی جعفری (قدس سره):
هشیار باشید و در روی نوار مرزی قانون به قدم زدن نپردازید!
در مواردی که ادای موسیقی را درمی آوریم، یا به برخی از موسیقی ها که گمان می کنیم جزء موسیقی های ممنوع نیست گوش فرا می دهیم، اگر هم فرض کنیم که اینگونه امور ممنوع نباشند، حداقل قدم روی نوار باریکی گذاشته ایم که یک طرف آن قطعاً قلمرو ممنوعیت و حرمت می باشد و چون نفس آدمی لذت طلب است. لذا تدریجاً قانون را پامال می سازد و این را هم بدانیم که طبق خاصیت پدیده ی تقلید و مقتضای قانون محاکات نوعی از تأثر و تلقین ناخودآگاه در درون به وجود می آورد که تدریجاً سطح مربوط روان ساییدگی پیدا می کند ... (مبانی فقهی، روانی موسیقی، ص 33)
صفحه 17 تا 29 از جزوه ی موسیقی
درباره ی موسیقی و غنا نیز علاوه بر عقاب نوازنده و خواننده، گوش دهنده نیز عقاب دارد. بنابراین در سخنان پیشوایان معصوم علیه السلام علاوه بر نکوهش خوانندگی و نوازندگی، از گوش دادن به آن نیز نهی شده و شخص گوش دهنده مورد مذمّت قرار گرفته است.
امام خمینی (ره) اشکال ندارد مگر محرز باشد که موسیقی مطرب است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی: آنچه با آلات مختصه موسیقی خوانده و نواخته شود، کلاً جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) اگر از موسیقی های مطربی که مخصوص مجالس لهو است نباشد اشکال ندارد و تشخیص موضوع موکول به نظر شخص شونده است. به هر حال پخش موسیقی ئی در رادیو و تلویزیون دلیل حلّیت آن نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) موسیقی مطرب حرام است (اگر چه از صدا و سیما پخش شود) و صداهای مشکوک مانع ندارد. احکام روابط زن و مرد ص 222، م 299
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. موسیقی به معنای نواختن آلات طرب مثل تار و سنتور و نی و ... حرام است و آواز غنایی نیز به عنوان غنا حرام است. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) آهنگ های مناسب مجالس لهو و لعب و مهیج حرام است و اگر چنین نیست مانعی ندارد. جامع المسایل، ج 1، ص 245، س 995
آیت الله گلپایگانی (ره) شنیدن موسیقی مطلقا حرام است خواه از صدا و سیما پخش شود یا نشود. احکام روابط زن و مرد، ص 222، ذیل م 229
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب لهو و فساد است حرام و غیر آن جایز است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف عام خواهد بود. البته پخش آهنگ از صدا و سیما دلیل بر مجاز بودن آن نیست . استفتائات جدید، ج 1، ص 152، با استفاده از س 519 و 520 و ج 2، ص 232، با استفاده از س 712
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) اگر موجب فساد نباشد، اشکال ندارد. هزار و یک مساله فقهی، ج 2، ص 163، س 541
امام خمینی (ره) صداهای مشکوک مانعی ندارد. استفتائات، ج 2، ص 14، با استفاده از س 31
آیت الله اراکی (ره) مانع ندارد. احکام روابط زن و مرد، ص 227، س 229
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. اگر با آلات نواخته شود، حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) موسیقی لهوی حرام است و اجتناب از شبهه مصداقیه آن واجب نیست. استفتائات جدید، ص 320 با استفاده از س 1050
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) با فرض شک محکوم به حلیّت است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. در شبهه موضوعیّه احتیاط لازم نیست مگر اینکه از اطراف علم اجمالی باشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. از استماع مطلق موسیقی بنابر احتیاط لازم باید اجتناب کرد. و الله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) صداهای مشکوک مانعی ندارد. جامع المسائل، ج1، ص 245، با استفاده از س 999
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) در مصادیق مشکوک اصل برائت است و احتیاط مستحب اجتناب است. استفتائات جدید، ج 1، ص 152، س 520
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. با سلام. اشکال ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
امام خمینی (ره) شنیدن و ... موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد. استفتائات، ج 2، ص 12، با استفاده از س 25
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعال. موسیقی مطرب و تعلیم و تعلم آن حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) استماع موسیقی که لهوی نباشد مانند مارش جنگی و موسیقی که در مجلس عزا و امثال آن نواخته می شود مانعی ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) هر موسیقی که به نظر عرف موسیقی لهوی و مطرب که مناسب با مجالس عیش و نوش است باشد، موسیقی حرام محسوب می شود... و اگر موسیقی این گونه نباشد بخودی خود اشکال ندارد. اجویة الاستفتائات، ص 266، با استفاده از س 8112
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. ج: موسیقی ای که لهوی و متناسب با مجالس لهو و فجور نباشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. چیزی که مناسب با مجالس لهو و لعب نباشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (ره) استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و هم چنین گوش دادن به صدای آنها و ... حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) از جواب های بالا معلوم شد.
جواب مذکور: کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) بسمه تعالی. شنیدن هر گونه نوازندگی و خوانندگی مطرب لهوی که متناسب با مجالس لهو باشد حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) عرفاً اگر مطرب و مناسب مجالس خوشگذرانی باشد جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
امام خمینی (ره) موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و میزان اطراب نوعی است هر چند در شخص طرب ایجاد نشود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی اگر لهوی نباشد گوش دادن به آن مانعی ندارد و گوش دادن به موسیقی لهوی حرام است هر چند در انسان تاثیر نکند. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و آهنگ های مشکوک مانع ندارد و پخش از صدا و سیما اماره بر جواز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. اگر بدانید مناسب مجالس لهو و لعب است گوش دادن به آن حرام است و در غیر این صورت حلال است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. از استماع مطلق موسیقی بنابر احتیاط لازم باید اجتناب کرد. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. به طور کلی موسیقی مهیج و مناسب مجالس لهو و لعب حرام است و اگر مشکوک باشد مانعی ندارد و فرقی بین افراد نیست . استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (ره) استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و همچنین گوش دادن به صدای آنها و ساختن و خرید و فروش و تعلیم و تعلّم آنها حرام است، و مجوّز مذکور موجب تحلیل حرام نمی شود.
سوال: حکم نی و سایر آلات موسیقی را از جهت استعمال و خرید و فروش بیان فرمایید، و نیز استماع موسیقی هایی که از صدا و سیما پخش می شود و یا پخش و یا استفاده از نوارهایی که از وزارت ارشاد، مجوّز دارد، چطور است؟
استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و همچنین گوش دادن به صدای آن ها و ساختن و خرید و فروش و تعلیم و تعلّم آنها حرام است، و مجوّز مذکور موجب تحلیل حرام نمی شود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) سوال: با توجه به هزار و یک مساله فقهی ص 125، س 440 لطفاً بفرمایید: آیا می توان گفت: همه آهنگ ها و موسیقی هایی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود به علت حضور نمایندگان ولی فقیه جایز است؟
بسمه تعالی. پس از سلام . خیر، اگر موسیقی و غنا نباشد جایز است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
ب) حکم شنیدن موسیقی هایی که ناخواسته به گوشمان می خورد چیست؟
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. استماع موسیقی مطرب با طراب نوعی حرام است، و به گوش خوردن آن مانع ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) اگر مطرب باشد حرام است والاّ حرام نیست.
اگر غیر اختیاری باشد وظیفه ای ندارید ولی باید آن محیط را ترک کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست.
سوال: آهنگ یا صوتی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود، اگر کسی شک کند که مطرب است یا غیر مطرب، استماع آن چه حکمی دارد؟
حرام نیست. ولی مقتضای احتیاط این است که گوش نکنند. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
امام خمینی (ره) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و موارد شک در صدق عنوان موسیقی یا در صدق عنوان مطرب محکوم به حلیّت است و در موارد حلیّت تعلیم و تعلّم آن هم اشکال ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) موسیقی اگر مطرب و مناسب مجالس خوشگذرانی نباشد حرام نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) گوش دادن به نوار خوانندگی یا نوازندگی لهوی مطرب که مخصوص مجالس لهو و لعب است جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) اگر خوانندگی و نوازندگی مطرب لهوی که نوعاً و غالباً در مجالس لهو و گناه مورد استفاده قرار می دهند باشد جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. حرام است. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
ب) وظیفه شخص نسبت به نهی از منکر چیست؟
امام خمینی (ره) الف) موسیقی مطرب حرام است. استفتائات، ج 2، ص 14
با استفاده از س 31
آیت الله اراکی (ره) سوال: شنیدن آهنگ های مبتذل (مطرب) در ماشین های مسافربری برای مسافرین چه حکمی دارد؟ برخی موارد اعتراض مسافرین تاثیر نداشته و پیاده شدن مسافر را به همراه خواهد داشت.
اگر نهی آنها تأثیر ندارد و ظیفه ای ندارند. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله بهجت (دام ظلّه) الف) بسمه تعالی. حرام است.
سوال: وظیفه مسافر در رابطه با نهی از منکر نسبت به استماع موسیقی در ماشین های مسافربری چیست؟
ب) بسمه تعالی. تا احتمال تاثیر دارد، باید تذکر بدهد و با عدم تاثیر خود شخص باید به وظیفه عمل کند و گو ش ندهد.
در صورتی که انسان می داند سخن او تاثیری در دیگری ندارد، بر او لازم نیست نهی از منکر بنماید، اما جواز بلکه رجحان آن در صورت عدم خوف ضرر، خالی از وجه نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
توضیح المسائل، ص 313، شرط دوم از م 1608
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) الف) نباید گوش بدهد و اگر سکوت وی، امضای عمل آنها محسوب می شود باید اظهار کند.
ب) در صورت تمکّن، نهی از منکر لازم است، و اگر تمکن ندارد که نهی از منکر کند، لااقل خودش مرتکب عمل حرام مثل استماع غنا و موسیقی لهوی نشود. استفتائات جدید، ص 225، با استفاده از س 1074
استفتائات جدید، ص 224، با استفاده از س 1071
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) الف و ب) اگر نوار غنا یا موسیقی لهوی پخش شود، مسافرین باید از گوش دادن به آن خودداری نموده و نهی از منکر کنند. اجویة الاستفتائات، ص 272 و 274 ، س 1154
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) الف) بسمه تعالی. گوش دادن به آن حرام است ولی اگر به آن گوش ندهید ولی اتفاقاً به گوش شما بخورد حرام نیست.
ب) با احتمال تاثیر باید نهی از منکر کنید و با عدم احتمال تاثیر احتیاط واجب این است که اظهار ناراحتی کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) (الف و ب) بسم الله الرّحمن الرّحیم. گوش دادن به آهنگ های مبتذل حرام است و در صورتی که ناچار باشد که با آن ماشین برود مجرد شنیدن اشکال ندارد و در این گونه موارد چنانچه احتمال تاثیر بدهد باید نهی از منکر نماید. و الله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) الف) باسمه تعالی. حرام است و در صورت امکان باید پیاده شد.
ب) اگر مفسده ای مترتب نشود به قدر امکان، نهی از منکر کنید و حتی الامکان با وسایل دیگری که توام با معصیت نباشد، مسافرت کنید. و اگر بدانید نهی از منکر سودی ندارد، در صورت امکان از اتومبیل پیاده شوید و اگر ممکن نباشد، توجه خود را معطوف به امور دیگر کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
جامع المسائل ، ج1، ص 241، س 933 و ص 245، با استفاده از س 947
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) الف) لازم است با زبان خوش نهی از منکر کنند اگر اثر نکرد و پیاده شدن مشکل مهمی ندارد پیاده شوند و اگر مشکل است همین که گوش نکنند کافیست هر چند بی اختیار به گوش آن ها برسد.
ب) در صورتی که عمداً گوش ندهید حرام نیست، ولی وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را در آنجا که احتمال اثر دارد، نباید فراموش کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استفتائات جدید، ج2، ص 233، س 716
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. بعد از سلام. (الف و ب) استماع آن جائز نیست و در صورت امکان با رعایت شرائط نهی از منکر نماید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
منابع:
1- موسیقی و غناء از دیدگاه اسلام، محمداسماعیل نوری، قم، موسسه بوستان کتاب.
2- وسائل الشیعه، ج27، شیخ حر عاملی، قم، موسسه آل البیت.
3- غررالحکم و دررالحکم، عبدالواحد بن محمد تمیممی آمدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات.
4- مبانی فقهی، روانی موسیقی، حسین میرزاخانی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
www.tebyan.net
ارسال توسط کاربر محترم سایت : mehdigerdali
از این رو در قرائت قرآن، دعا و امثال آن، علاوه بر قاری، گوش دهنده نیز پاداش دارد. درباره ی موسیقی و غنا نیز علاوه بر عقاب نوازنده و خواننده، گوش دهنده نیز عقاب دارد. بنابراین در سخنان پیشوایان معصوم علیه السلام علاوه بر نکوهش خوانندگی و نوازندگی، از گوش دادن به آن نیز نهی شده و شخص گوش دهنده مورد مذمّت قرار گرفته است.
پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم فرمودند: از گوش دادن به نوازندگی و خوانندگی بپرهیزید زیرا نفاق را در دل می رویانند همانگونه که آب سبزه را می رویاند. (کنزالعمّال، ج15، ص220)
حُسن احتیاط در هنگام شک و شبهه:
در روایت مقبوله ی عمربن حنظله از امام صادق علیه السلام آمده است: امور مردم سه نوع است: 1- عملی که حلّیّت و مایه ی رشد بودن آن معلوم است، پس انجام داده می شود.
2- چیزی که حرمت و موجب گمراهی بودن آن معلوم است، پس ترک می شود.
3- امر مشکلی که حکمش معلوم نمی باشد و باید علم آن به خدا و رسولش واگذار گردد.
و جدّم رسول خدا فرموده است: حلال مشخص، حرام مشخص و میان آنها شبهات است، هر کس شبهات را ترک کند، از محرّمات نجات خواهد یافت و هر کس شبهات را انجام دهد، مرتکب محرّمات می شود و ناخودآگاه به هلاکت خواهد افتاد. سپس فرمود: توقف در کنار شبهات بهتر از افتادن در مهلکه است. (وسائل الشیعه، ج27، ص 157)
احتیاط درباره ی موسیقی و غناء:
در موسیقی و غنا، مواردی وجود دارد که قطعاً طرب آور و مناسب مجالس لهو و لعب است که در حرمت آن شکّی نیست، همچنین صداهای خوبی در قرائت قرآن، دعا، مرثیه، ... به کار گرفته می شود که مناسب مجالس لهو و لعب نیست که در حلّیت آنها شکی وجود ندارد، ولی در این میان برخی آهنگ ها و خوانندگی هایی هست که از نظر موضوع مشکوک است و معلوم است و معلوم نیست آیا از مصادیق غناء و موسیقی است یا نه؟
در اینگونه موارد، اگرچه اکثر فقها در مقام فتوا بر اساس اصل برائت، حکم بر جواز می دهند، ولی در مقام عمل توصیه به احتیاط می فرمایند، یعنی شایسته است مومن از اینگونه آهنگ ها اجتناب نماید؛ زیرا اگر اجتناب نکند، احتمال است به حرام آلوده گردد و این احتمالِ خطر از دو جهت است: یکی اینکه مرز حلال و حرام به طور دقیق مشخص نیست و دیگر اینکه، نفس انسان به سوی حرام بیشتر متمایل می شود و با ارتکاب عمل مشکوک مقدمه ی افتادن به حرام قطعی فراهم می شود.
بنابراین در مواردی که تحقق غناء یا موسیقی معلوم باشد، حتماً باید از آن دوری کرد و در مواردی که مشکوک باشد باز اجتناب بهتر است و این احتیاط بسیار مطلوب است زیرا احتیاط راه نجات است.
نصیحت علامه محمدتقی جعفری (قدس سره):
هشیار باشید و در روی نوار مرزی قانون به قدم زدن نپردازید!
در مواردی که ادای موسیقی را درمی آوریم، یا به برخی از موسیقی ها که گمان می کنیم جزء موسیقی های ممنوع نیست گوش فرا می دهیم، اگر هم فرض کنیم که اینگونه امور ممنوع نباشند، حداقل قدم روی نوار باریکی گذاشته ایم که یک طرف آن قطعاً قلمرو ممنوعیت و حرمت می باشد و چون نفس آدمی لذت طلب است. لذا تدریجاً قانون را پامال می سازد و این را هم بدانیم که طبق خاصیت پدیده ی تقلید و مقتضای قانون محاکات نوعی از تأثر و تلقین ناخودآگاه در درون به وجود می آورد که تدریجاً سطح مربوط روان ساییدگی پیدا می کند ... (مبانی فقهی، روانی موسیقی، ص 33)
صفحه 17 تا 29 از جزوه ی موسیقی
درباره ی موسیقی و غنا نیز علاوه بر عقاب نوازنده و خواننده، گوش دهنده نیز عقاب دارد. بنابراین در سخنان پیشوایان معصوم علیه السلام علاوه بر نکوهش خوانندگی و نوازندگی، از گوش دادن به آن نیز نهی شده و شخص گوش دهنده مورد مذمّت قرار گرفته است.
موسیقی رادیو و تلویزیون
امام خمینی (ره) اشکال ندارد مگر محرز باشد که موسیقی مطرب است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی: آنچه با آلات مختصه موسیقی خوانده و نواخته شود، کلاً جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) اگر از موسیقی های مطربی که مخصوص مجالس لهو است نباشد اشکال ندارد و تشخیص موضوع موکول به نظر شخص شونده است. به هر حال پخش موسیقی ئی در رادیو و تلویزیون دلیل حلّیت آن نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) موسیقی مطرب حرام است (اگر چه از صدا و سیما پخش شود) و صداهای مشکوک مانع ندارد. احکام روابط زن و مرد ص 222، م 299
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. موسیقی به معنای نواختن آلات طرب مثل تار و سنتور و نی و ... حرام است و آواز غنایی نیز به عنوان غنا حرام است. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) آهنگ های مناسب مجالس لهو و لعب و مهیج حرام است و اگر چنین نیست مانعی ندارد. جامع المسایل، ج 1، ص 245، س 995
آیت الله گلپایگانی (ره) شنیدن موسیقی مطلقا حرام است خواه از صدا و سیما پخش شود یا نشود. احکام روابط زن و مرد، ص 222، ذیل م 229
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب لهو و فساد است حرام و غیر آن جایز است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف عام خواهد بود. البته پخش آهنگ از صدا و سیما دلیل بر مجاز بودن آن نیست . استفتائات جدید، ج 1، ص 152، با استفاده از س 519 و 520 و ج 2، ص 232، با استفاده از س 712
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) اگر موجب فساد نباشد، اشکال ندارد. هزار و یک مساله فقهی، ج 2، ص 163، س 541
حکم موسیقی مشکوک
امام خمینی (ره) صداهای مشکوک مانعی ندارد. استفتائات، ج 2، ص 14، با استفاده از س 31
آیت الله اراکی (ره) مانع ندارد. احکام روابط زن و مرد، ص 227، س 229
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. اگر با آلات نواخته شود، حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) موسیقی لهوی حرام است و اجتناب از شبهه مصداقیه آن واجب نیست. استفتائات جدید، ص 320 با استفاده از س 1050
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) با فرض شک محکوم به حلیّت است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. در شبهه موضوعیّه احتیاط لازم نیست مگر اینکه از اطراف علم اجمالی باشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. از استماع مطلق موسیقی بنابر احتیاط لازم باید اجتناب کرد. و الله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) صداهای مشکوک مانعی ندارد. جامع المسائل، ج1، ص 245، با استفاده از س 999
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) در مصادیق مشکوک اصل برائت است و احتیاط مستحب اجتناب است. استفتائات جدید، ج 1، ص 152، س 520
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. با سلام. اشکال ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استماع موسیقی
امام خمینی (ره) شنیدن و ... موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد. استفتائات، ج 2، ص 12، با استفاده از س 25
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعال. موسیقی مطرب و تعلیم و تعلم آن حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) استماع موسیقی که لهوی نباشد مانند مارش جنگی و موسیقی که در مجلس عزا و امثال آن نواخته می شود مانعی ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) هر موسیقی که به نظر عرف موسیقی لهوی و مطرب که مناسب با مجالس عیش و نوش است باشد، موسیقی حرام محسوب می شود... و اگر موسیقی این گونه نباشد بخودی خود اشکال ندارد. اجویة الاستفتائات، ص 266، با استفاده از س 8112
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. ج: موسیقی ای که لهوی و متناسب با مجالس لهو و فجور نباشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. چیزی که مناسب با مجالس لهو و لعب نباشد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (ره) استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و هم چنین گوش دادن به صدای آنها و ... حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) از جواب های بالا معلوم شد.
جواب مذکور: کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آهنگ های مشکوک رادیو و تلویزیون
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) بسمه تعالی. شنیدن هر گونه نوازندگی و خوانندگی مطرب لهوی که متناسب با مجالس لهو باشد حرام است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) عرفاً اگر مطرب و مناسب مجالس خوشگذرانی باشد جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آهنگ های صدا و سیما 1
امام خمینی (ره) موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و میزان اطراب نوعی است هر چند در شخص طرب ایجاد نشود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی اگر لهوی نباشد گوش دادن به آن مانعی ندارد و گوش دادن به موسیقی لهوی حرام است هر چند در انسان تاثیر نکند. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و آهنگ های مشکوک مانع ندارد و پخش از صدا و سیما اماره بر جواز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. اگر بدانید مناسب مجالس لهو و لعب است گوش دادن به آن حرام است و در غیر این صورت حلال است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. از استماع مطلق موسیقی بنابر احتیاط لازم باید اجتناب کرد. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. به طور کلی موسیقی مهیج و مناسب مجالس لهو و لعب حرام است و اگر مشکوک باشد مانعی ندارد و فرقی بین افراد نیست . استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (ره) استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و همچنین گوش دادن به صدای آنها و ساختن و خرید و فروش و تعلیم و تعلّم آنها حرام است، و مجوّز مذکور موجب تحلیل حرام نمی شود.
سوال: حکم نی و سایر آلات موسیقی را از جهت استعمال و خرید و فروش بیان فرمایید، و نیز استماع موسیقی هایی که از صدا و سیما پخش می شود و یا پخش و یا استفاده از نوارهایی که از وزارت ارشاد، مجوّز دارد، چطور است؟
استعمال آلات لهو و موسیقی به معنایی که معهود عرف است و همچنین گوش دادن به صدای آن ها و ساختن و خرید و فروش و تعلیم و تعلّم آنها حرام است، و مجوّز مذکور موجب تحلیل حرام نمی شود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) سوال: با توجه به هزار و یک مساله فقهی ص 125، س 440 لطفاً بفرمایید: آیا می توان گفت: همه آهنگ ها و موسیقی هایی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود به علت حضور نمایندگان ولی فقیه جایز است؟
بسمه تعالی. پس از سلام . خیر، اگر موسیقی و غنا نباشد جایز است. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آهنگ های صدا و سیما 2
ب) حکم شنیدن موسیقی هایی که ناخواسته به گوشمان می خورد چیست؟
آیت الله بهجت (دام ظلّه) بسمه تعالی. استماع موسیقی مطرب با طراب نوعی حرام است، و به گوش خوردن آن مانع ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) اگر مطرب باشد حرام است والاّ حرام نیست.
اگر غیر اختیاری باشد وظیفه ای ندارید ولی باید آن محیط را ترک کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آهنگ های صدا و سیما 3
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست.
سوال: آهنگ یا صوتی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود، اگر کسی شک کند که مطرب است یا غیر مطرب، استماع آن چه حکمی دارد؟
حرام نیست. ولی مقتضای احتیاط این است که گوش نکنند. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استماع موزیک فیلم ها و سرودها
امام خمینی (ره) بسمه تعالی. موسیقی مطرب حرام است و موارد شک در صدق عنوان موسیقی یا در صدق عنوان مطرب محکوم به حلیّت است و در موارد حلیّت تعلیم و تعلّم آن هم اشکال ندارد. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) موسیقی اگر مطرب و مناسب مجالس خوشگذرانی نباشد حرام نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استماع ترانه
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) گوش دادن به نوار خوانندگی یا نوازندگی لهوی مطرب که مخصوص مجالس لهو و لعب است جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استماع ترانه برای زوجین
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) اگر خوانندگی و نوازندگی مطرب لهوی که نوعاً و غالباً در مجالس لهو و گناه مورد استفاده قرار می دهند باشد جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله گلپایگانی (دام ظلّه) بسم الله الرّحمن الرّحیم. حرام است. والله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) جایز نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استماع موسیقی در اماکن عمومی
ب) وظیفه شخص نسبت به نهی از منکر چیست؟
امام خمینی (ره) الف) موسیقی مطرب حرام است. استفتائات، ج 2، ص 14
با استفاده از س 31
آیت الله اراکی (ره) سوال: شنیدن آهنگ های مبتذل (مطرب) در ماشین های مسافربری برای مسافرین چه حکمی دارد؟ برخی موارد اعتراض مسافرین تاثیر نداشته و پیاده شدن مسافر را به همراه خواهد داشت.
اگر نهی آنها تأثیر ندارد و ظیفه ای ندارند. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله بهجت (دام ظلّه) الف) بسمه تعالی. حرام است.
سوال: وظیفه مسافر در رابطه با نهی از منکر نسبت به استماع موسیقی در ماشین های مسافربری چیست؟
ب) بسمه تعالی. تا احتمال تاثیر دارد، باید تذکر بدهد و با عدم تاثیر خود شخص باید به وظیفه عمل کند و گو ش ندهد.
در صورتی که انسان می داند سخن او تاثیری در دیگری ندارد، بر او لازم نیست نهی از منکر بنماید، اما جواز بلکه رجحان آن در صورت عدم خوف ضرر، خالی از وجه نیست. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
توضیح المسائل، ص 313، شرط دوم از م 1608
آیت الله تبریزی (دام ظلّه) الف) نباید گوش بدهد و اگر سکوت وی، امضای عمل آنها محسوب می شود باید اظهار کند.
ب) در صورت تمکّن، نهی از منکر لازم است، و اگر تمکن ندارد که نهی از منکر کند، لااقل خودش مرتکب عمل حرام مثل استماع غنا و موسیقی لهوی نشود. استفتائات جدید، ص 225، با استفاده از س 1074
استفتائات جدید، ص 224، با استفاده از س 1071
آیت الله خامنه ای (دام ظلّه) الف و ب) اگر نوار غنا یا موسیقی لهوی پخش شود، مسافرین باید از گوش دادن به آن خودداری نموده و نهی از منکر کنند. اجویة الاستفتائات، ص 272 و 274 ، س 1154
آیت الله سیستانی (دام ظلّه) الف) بسمه تعالی. گوش دادن به آن حرام است ولی اگر به آن گوش ندهید ولی اتفاقاً به گوش شما بخورد حرام نیست.
ب) با احتمال تاثیر باید نهی از منکر کنید و با عدم احتمال تاثیر احتیاط واجب این است که اظهار ناراحتی کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه) (الف و ب) بسم الله الرّحمن الرّحیم. گوش دادن به آهنگ های مبتذل حرام است و در صورتی که ناچار باشد که با آن ماشین برود مجرد شنیدن اشکال ندارد و در این گونه موارد چنانچه احتمال تاثیر بدهد باید نهی از منکر نماید. و الله العالم استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظلّه) الف) باسمه تعالی. حرام است و در صورت امکان باید پیاده شد.
ب) اگر مفسده ای مترتب نشود به قدر امکان، نهی از منکر کنید و حتی الامکان با وسایل دیگری که توام با معصیت نباشد، مسافرت کنید. و اگر بدانید نهی از منکر سودی ندارد، در صورت امکان از اتومبیل پیاده شوید و اگر ممکن نباشد، توجه خود را معطوف به امور دیگر کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
جامع المسائل ، ج1، ص 241، س 933 و ص 245، با استفاده از س 947
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظلّه) الف) لازم است با زبان خوش نهی از منکر کنند اگر اثر نکرد و پیاده شدن مشکل مهمی ندارد پیاده شوند و اگر مشکل است همین که گوش نکنند کافیست هر چند بی اختیار به گوش آن ها برسد.
ب) در صورتی که عمداً گوش ندهید حرام نیست، ولی وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را در آنجا که احتمال اثر دارد، نباید فراموش کنید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
استفتائات جدید، ج2، ص 233، س 716
آیت الله نوری همدانی (دام ظلّه) بسمه تعالی. بعد از سلام. (الف و ب) استماع آن جائز نیست و در صورت امکان با رعایت شرائط نهی از منکر نماید. استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات
منابع:
1- موسیقی و غناء از دیدگاه اسلام، محمداسماعیل نوری، قم، موسسه بوستان کتاب.
2- وسائل الشیعه، ج27، شیخ حر عاملی، قم، موسسه آل البیت.
3- غررالحکم و دررالحکم، عبدالواحد بن محمد تمیممی آمدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات.
4- مبانی فقهی، روانی موسیقی، حسین میرزاخانی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
www.tebyan.net
ارسال توسط کاربر محترم سایت : mehdigerdali
/ج
