علتهای زیاد خوابیدن

خواب به عنوان لذت‌ بخش‌ترین و شادی بخش‌ترین چیز به حساب می‌آید که روز به روز به ما نیروی تازه‌ای بخشیده و ما را از استرس و فشار رها می‌سازد. با این حال، گفته می‌شود که بیش از حد انجام دادن هیچ کاری خوب نبوده، و خواب بیش از حد نیز اثرات بدی بر بدن دارد. در این نوشته به دلایل و تأثیرات خواب بیش از حد پرداخته شده است.

علتهای زیاد خوابیدن

به عقیده‌ی بنیاد ملی خواب، حدود 4ر41 درصد افراد حداقل یک بار در طول روز ناخواسته چُرت زده یا به خواب می‌روند.
اگر شما خواب کافی نکنید، تمام روز احساس خستگی و بی‌رمقی خواهید کرد. برخی افراد در طول شب به سختی به خواب می‌روند و در روز کمی استراحت می‌کنند. خواب دارای قدرتی است که می‌تواند بدن را احیاء کند، اما اگر شما خواب کمتر و یا بیش از حدی داشته باشید، بدنتان واکنش مثبتی نخواهد داشت.
متوسط زمان خواب برای یک فرد بزرگسال هشت ساعت است. عوامل متعددی وجود دارند که چرا یک فرد بیش از حد می‌خوابد ـ حالتی که از نظر پزشکی تحت عنوان خواب زدگی و یا خوابیدن بیش از حد نامیده می‌شود. با این حال، برخی علل شایع آن شامل: استرس، عدم انضباط شخصی و کم خوابی به مدت چند روز می‌باشد. اینها عوامل برخی از علل موقتی هستند که می‌توان با کمی اراده و عزم از عهده‌شان برآمد. اما علتهای دیگری وجود دارند که باید به صورت کلینیکی و بالینی به آنها رسیدگی شود و به سادگیِ علل موقت نیستند.

علتهای خواب بیش از حد معمول

آپنه (Apnea) واژه‌ای است یونانی که به معنی توقف تنفس می‌باشد. این یک اختلال تنفسی مربوط به خواب است که معمولاً افراد بزرگسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، و با وقفه‌های متعدد تنفسی و یا مکث به هنگام خواب تعریف می‌شود. این آپنه‌ها (وقفه‌ها) می‌توانند ده ثانیه و بیشتر طول بکشند و آن زمانی است که فرد در حال چُرت به طور کامل نفسش بند می‌آید و این می‌تواند هر شب ده‌ها و گاهی تا صدها بار اتفاق افتد. این وضعیت نه تنها موجب وقفه در خواب خوب و با کیفیت می‌شود، بلکه به عنوان اختلال خوابی خطرناک و تهدید کننده حیات نیز به حساب می‌آید. به این علت که، با در نظر گرفتن یک بازه‌ی زمانی، وقفه‌های مکرر در تأمین اکسیژن برای مغز، ممکن است منجر به حمله قلبی، فشار خون بالا، یا حتی سکته مغزی شوند. برخی از علائم این اختلال، ناخواسته خواب رفتن (بدون در نظر گرفتن محل)، خُرخُر سنگین، و سردرد در صبح است. درمان آن شامل درمان‌های بالینی و تغییر در شیوه زندگی است. وقفه‌های تنفسی هنگام خواب شامل دو نوع منحصر بفرد زیر می‌باشند:
آپنه خواب مرکزی ـ مغز معمولاً فراموش می‌کند تا پیام تنفس را به بدن در هنگام خواب مخابره کند. این حالت خیلی معمول نیست، و اغلب در نتیجه‌ی برخی بیماری‌های جدی مربوط به ستون فقرات و یا قلب اتفاق می‌افتد.
آپنه خواب انسدادی ـ راه هوایی مسدود شده، که منجر به انقطاع در تنفس می‌شود ـ نوعی شایع‌تر در میان اختلالات خواب.

نارکولپسی (خواب بارگی)

بر خلاف آپنه خواب، خواب بارگی یا میل شدید و ناگهانی به خواب، اختلالی است نورولوژیکی که بخش خاصی از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد که کنترل بیداری و خواب را برعهده دارد. این حالت با خواب آلودگی شدید در طول روز و حملات خواب غیرقابل کنترل مشخص می‌شود. افرادی که از خواب بارگی رنج می‌برند در تشخیص زمان خواب و بیدار ماندن ناتوان هستند. چنین افرادی می‌توانند در هر مکان و هر زمانی به خواب بروند. این حالت اغلب به عنوان بیماری ارثی در نظر گرفته می‌شود و در واقع شیوه ی زندگی یک فرد را تغییر می‌دهد، آنجایی که کمک‌های بالینی ضروری است. بیمار مبتلا به نارکولپسی ممکن است به مدت چند ثانیه و یا حتی یک ساعت به خواب رود، و هنگامی که این افراد بیدار می شوند، احساس طراوت و انرژی می‌کنند، هر چند این احساس مدت طولانی‌ای دوام ندارد و مجدداً احساس خواب آلودگی و کسالت می‌کنند. گفته شده است که بیماران دچار نارکولپسی فاقد پروتئین هایپوکریتن (hypocretin) هستند ـ ناقل عصبی که به بدن پیام خواب را ارسال می‌کند.

افسردگی

در اکثر مواقع، غیر از بی‌خوابی، خوابیدن بیش از حد، به طور مستقیم تا حدودی به افسردگی نسبت داده می‌شود. هنگامی که شما از یک خواب عمیق و دلچسب بیدار می‌شوید و هنوز هم دوست دارید دوباره بخوابید، این حالت نشانه‌ی احتمالی افسردگی است. خواب به ذهن شما در برابر احساس غم و اندوه استراحتی کوتاه می‌دهد و مانند داروی آرام بخش عمل می‌کند. علائم افسردگی در هر فرد متفاوت است ـ گروهی ترجیح می‌دهند آن را در رختخواب پنهان سازند. گروهی دیگر از نشانه‌های افسردگی می‌تواند از دست دادن شدید و یا افزایش وزن و اشتها، احساس تنهایی و بی اعتنایی نسبت به بودن در میان دیگران، ‌باشد. چنانچه در بیشتر اوقات احساس بی‌رمقی و غم و اندوه دارید، با روان پزشک خود صحبت کنید.

داروها

خواب آلودگی بیش از حد گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ی ترک برخی از انواع دارو باشد. علاوه بر این، داروهایی که به منظور درمان بیماری دیگری تجویز شده‌اند، ممکن است در تمام مدت موجب خواب آلودگی و احساس نیاز به خواب بیشتری در فرد شوند. گاهی اوقات، مصرف مواد مخدر، الکل و حتی کافئین می‌تواند یک فرد را بیش از آنچه مورد نیاز است به خواب برد. در چنین موردی، لازم است که فرد داروهایی که مصرف می‌کند را بررسی کرده و از مصرف الکل و کافئین خودداری نماید.

رژیم غذایی نامناسب

رژیم غذایی نامناسب و یا خوردن مقدار کمی از مواد غذایی می‌تواند باعث شود فرد احساس خستگی و تنبلی کند. خوردن مواد غذایی ناسالم و یا هله هوله می‌تواند منجر به خواب آلودگی شده، و ممکن است فرد هوس کند بعد از خوردن یک غذای سنگین چُرتی بزند. از این رو، لازم است فرد به دنبال یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه باشد و مصرف غذاهای چرب و هله هوله را کاهش دهد.

وظیفه‌ی والدین

نوزادان و بچه‌های کوچک اغلب تمام شب موجب بیدار نگاه داشتن پدر و مادر می‌شوند، و این امر منجر به احساس خواب آلودگی مداوم در طول روز برای پدر و مادر می‌شود. مراقبتهایی که پدران و مادران از کودکانشان میکنند، مانع از آسودگی و آرامش بدنشان می‌شود. حتی اگر پدر و مادر خواب باشند، ذهن ناخودآگاه آنها هشیار بوده و منتظر صدای بچه هاست و این در نهایت منجر به خواب بیش از حد می‌شود.

آثار منفی زیاد خوابیدن

چاقی و افزایش وزن

در یک بررسی خاص نشان داده می‌شود، افرادی که ساعت‌های زیادی می‌خوابند، احتمال چاق شدنشان حدوداً 20% بیشتر از دیگران است. در این مورد، رژیم غذایی و رژیم ورزشی برای هر دو گروه، افرادی که بیش از حد می‌خوابند و افراد نرمال، یکسان بوده است.

دیابت

افرادی که بیش از حد می‌خوابند، حدود 50 درصد بیشتر از افرادی که به مقدار توصیه شده در هر شب می‌خوابند، شانس ابتلا به دیابت را دارند. این واقعیت از یک بررسی در مورد حدوداً 9000 آمریکایی به دست آمده است. همچنین، خطر ابتلا به دیابت در افرادی که کمتر از پنج ساعت در هر شب می‌خوابند وجود دارد.

چند اثر اضافی

خواب بیش از ساعات توصیه شده می‌تواند بیشتر منجر به بروز اختلال در سلامتی شود. مواردی که در زیر بدان اشاره شده، دیگر علتهای عوارض جانبی زیاد خوابیدن است.

⇦ کمر درد
⇦ سردرد
⇦ سستی و بیحالی
⇦ فشار خون بالا
⇦ مشکلات عروق کرونر قلب

مرگ

در بسیاری از مطالعات و نظریه‌ها این نتیجه به دست آمده است که میزان مرگ و میر در افرادی که هر شب به مدت 9 ساعت یا بیشتر می خوابند نسبت به افراد دیگر، بالاتر است. با این حال، دلیل مشخصی در ارتباط با خواب بیش از حد، و مرگ وجود ندارد.

چگونه از این عادت جلوگیری کنید

زنگ ساعت خود را در یک ساعت مشخص تنظیم کنید که ترجیحاً کمی زودتر از زمانی باشد که می‌خواهید بیدار شوید. این برنامه را هر روز حفظ کنید، زیرا این کار باعث می‌شود ذهن و بدن شما در زمان مقرر خوابیده و بیدار شوند. برای جلوگیری از وسوسه‌ی فشردن دکمه‌ی تکرار آلارم ساعت، آن را دورتر از تخت قرار دهید. این باعث می‌شود مجبور شوید از جای خود بلند شده تا زنگ ساعت را خاموش کنید.
از عادت چرت زدن در طول روز خودداری کنید. از نظر منطقی، این می‌تواند ریتم شبانه روزی را مختل سازد ـ برای ساعت بیولوژیکی بدن، خوابیدن به موقع در شب مشکل شده و در نهایت منجر به خواب بیش از حد می‌گردد.
به غیر از ترفندهایی که در بالا ذکر شد، در اینجا راهنمایی بیشتری ذکر شده که به شما کمک می‌کند:

⇦ مدام با خود تکرار کنید که به محض خاموش شدن زنگ ساعت از خواب بیدار خواهید شد.
⇦ انگیزه‌ای تازه بیابید تا هر روز بر طبق برنامه بیدار شوید.
⇦ به تدریج مقدار زمان خواب را کاهش دهید.
⇦ در طول روز خودتان را زیاد خسته نکنید.
⇦ به طور منظم ورزش کنید.
⇦ ترجیحاً هر روز دوش آب سرد بگیرید.
⇦ به خوردن صبحانه‌ای سبک و سالم پایبند باشید.

ساعات توصیه شده برای خواب روزانه

سن مورد نیاز خواب
0-2 سال، 16 ساعت
3-12 سال 10 ساعت
13-18 سال 9 ساعت
19-55 سال 8 ساعت
55-65 سال 7 ساعت
66 و بالاتر از آن 6 ساعت

اگر تمایل دارید ساعت خواب توصیه شده را افزایش دهید و از هر گونه عوارض جانبی روانی یا جسمی این وضعیت رنج می‌برید، پس در اسرع وقت با دکتر خود قرار ملاقاتی بگذارید. او داروها و مشاوره‌هایی در مورد عادات سبک زندگی سالم تجویز می‌کند. این امر کمک خواهد کرد که دو باره عادات خواب منظم و خوبی را در خود به منظور رسیدن به یک زندگی سالم حیاتی ایجاد کنید .