نویسنده: دکتر رباب حامدی




 

وقتی کسی خشمگین است و خشمش را پرخاشگرانه متوجه شما می کند از راهکارهای زیر استفاده کنید:
1- به شخص خشمگین فرصت دهید تا احساسات ناخوشایندش را ابراز کند، در این حالت بهتر است هیچ واکنش دفاعی نشان ندهید.
2- به او نشان دهید که احساسات او را درک می کنید، بپذیرید که او (به هر دلیلی) از شما عصبانی است؛ مثلاً می توانید بگویید: «به نظر میاد تو از این رفتار من ناراحت شدی.»
3- نفس عمیقی بکشید و سعی کنید حتی الامکان آرام بمانید و احساسات خود را کنترل کنید.
4- به او پیشنهاد کنید که زمان دیگری در مورد این موضوع صحبت کنید. با این کار به او فرصت می دهید تا خونسردی اش را بازیابد.
وقتی در زمان آرامش برای حل مشکل با هم صحبت می کنید به موارد زیر توجه کنید:
- با او صادقانه رفتار کنید.
- از حمله به شخصیت او اجتناب و به جای آن در مورد اصل موضوع صحبت کنید.
- هنگام گفت و گو جملات مخاطب خود را خلاصه کنید تا مطمئن شوید که منظور یکدیگر را درست درک کرده اید.
- سعی نکنید به هر صورت ممکن ثابت کنید که او اشتباه می کند و حق با شماست.
- به جای سرزنش کردن یکدیگر به یافتن راه حل بیندیشید.
- در ضمن گفت و گو توجه کنید که صحبت درباره ی موضوع مورد اختلاف، باعث قطع رابطه ی شما با هم نشود.

چگونه با افراد پرخاشگر روبه رو شویم؟

- ابتدا مطمئن شوید که مشکل ساز واقعی خودتان نیستید. توجه کنید که بدون دلیل خود را تبرئه نکنید و نقش خود را در ایجاد مسئله نادیده نگیرید.
- همیشه آماده ی روبه رو شدن با یک حادثه یا مشکل جدید باشید. (در صورتی که فرد پرخاشگر همسر شماست یا ارتباط تنگاتنگی با شما دارد؛ مثلاً همکار نزدیک تان است.)
- به نشانه های پرخاشگری او دقت کنید و صادقانه آنها را با او در میان بگذارید.
- احساس واقعی خود را در زمان مواجهه با خشم به او بگویید: «ادامه نده، چون منو خیلی ناراحت می کنه.»
- دقت کنید چه وقت هایی و به چه دلایلی فرد عصبانی می شود و در چه صورت عصبانیتش اوج می گیرد و پرخاشگری می کند.
- اگر احساس می کنید فرد پرخاشگر قابل تغییر نیست آن را بپذیرید. برای تسکین احساسات خود به دیگر دوستان توجه کنید و ارتباط با آنها را بیشتر کنید، وقت خود را صرف امور مورد علاقه کنید یا در فعالیت های اجتماعی شرکت کنید.
- وقتی رابطه ی خوبی بین شما و فرد پرخاشگر حاکم است، با او قرار بگذارید که با مشاهده ی اولین نشانه های عصبانیتش بحث را خاتمه دهید، موقعیت را ترک کنید و از همدیگر دور شوید.
- در صورتیکه فرد عصبانی با این قرار مخالفت کرد، خودتان یک طرفه آن را اجرا کنید؛ یعنی با مشاهده ی اولین علائم خشم صحبت را پایان دهید و از او فاصله بگیرید.

با افراد پرخاشگر (غیرآشنا) در محیط کار یا اجتماع چه باید کرد؟

رفتار افراد پرخاشگر را نباید بین اطرافیان کوچک یا بی اثر دانست. غالباً این گونه افراد با بدبینی و تصورات نومیدانه ی خود، دیگران را تحت تأثیر قرار می دهند و خشم درون خویش را به آنان معمولاً منتقل می کنند و بدین سان محیط اطراف خود را پرتنش می کنند. سوءظن و رفتارهای خشمگینانه فرد پرخاشگر را منزوی می کند و سبب می شود در زمان نیاز از حمایت دیگران بی بهره بماند.
در صورت مواجهه با افراد پرخاشگر ابتدا باید موقعیت را ارزیابی کنیم و به اهمیت مشکل پی ببریم. سپس ارتباط خود را با مشکل و نقش مان را در ایجاد آن تشخیص دهیم. در صورتی که موضوع چندان مهم نبود و رابطه ی مستقیمی با ما نداشت، می توان با سکوت از کنار آن گذشت. در شرایطی که موضوع مهم و مداخله ضروری باشد، مثل وقتی که تصادفی رخ داده باید ابتدا با کنترل احساسات، تُن صدا و رفتار خود سعی کنیم از افزایش خشم متقابل پرهیز کنیم و با رفتاری صادقانه نقش خود را در ایجاد مشکل بپذیریم و با دعوت فرد به آرامش و تأیید احساسات او در جست و جوی راه حل باشیم.
در محل کار نیزگاه می توانیم در صورت بی اهمیت بودن موضوع با سکوت به همکارمان بفهمانیم که نمی خواهیم با او درگیر شویم و اگر موضوع مهم و قابل رسیدگی است با استفاده از راهکارهای مناسب در جهت حل مشکل اقدام کنیم.
باید توجه کرد که شخص پرخاشگر، خود نیز در محیط کار با مشکلات زیادی روبه رو می شود و چون تنش های زیادی را تحمل می کند کمتر در امور موفق می شود. او به دلیل دید منفی نسبت به شغل و همکاران، با آن ها بیشتر درگیر می شود و کمتر می تواند از مهارت های حرفه ای خود بهره گیرد. امروزه اکثر کارها آن چنان پیچیده و مشکل اند که یک نفر به تنهایی نمی تواند آنها را انجام دهد. از سوی دیگر در کار گروهی حتی متعهدترین کارکنان نیز نمی توانند رفتار خشونت آمیز و پرخاشگرانه ی همکار را تحمل کنند. به همین دلیل ممکن است افراد پرخاشگر به تدریج کنار گذاشته شوند و منزوی گردند؛ بنابراین، بهتر است به افرادی که نمی توانند رفتارهای پرخاشگرانه ی خود را کنترل کنند کارهایی را واگذار کرد که نیاز کمتری به همکاری و مواجهه با دیگران داشته باشد.
منبع مقاله:
حامدی، رباب؛ (1385)، کنترل خشم(علل، پیامدها، راهکارها)، تهران: نشر قطره، چاپ ششم

/م