خليج هميشه فارس

اگر تقويم ايراني را ورق بزنيد؛ مي بينيد که دهم ارديبهشت ماه به نام روز «ملي خليج فارس» نامگذاري شده است. خليج هميشه فارسي که اين روزها مدعيان بسياي دارد! در تأييد ايراني بودن اين خليج در گشت و گذار اين مقاله مي خواهيم شما را با جزاير متعدد و ديدني خليج فارس آشنا کنيم.

جزيره کيش
 

در گذشته اين جزيره را به نام «قيس» مي خواندند. روايت است که بعد از طوفان نوح(ع) جزيره ي کيش اولين نقطه يي بوده که سر از آب درآورده است. اين جزيره ي بيضي شکل در جنوب غربي بندرعباس و در ميان آب هاي نيلگون خليج فارس واقع شده است. جزيره ي کيش از نظر محيط زيست طبيعي، يکي از بکرترين مناطق خليج فارس محسوب مي شود.
سواحل کم نظير اين جزيره ي مرجان، نه تنها در فصول گوناگون سال، بلکه در طول يک روز و در ساعات مختلف جلوه هاي گوناگون و بسيار زيبايي از طبيعت را به تماشا مي گذارند. سواحل کيش از زيباترين منظره ي غروب خورشيد را در آن جا ديد. از جمله نقاط ديدني جزيره ي کيش، آکواريوم بزرگ آن است که در گوشه ي شرقي جزيره با معماري زيبا قرار داد و گونه هاي مختلف ماهيان و آبزيان اطراف جزيره در آن به تماشا گذاشته شده اند. جزيره ي کيش اولين بند آزاد تجاري ايران است که امروزه به طور روزانه هزاران نفر جهت خريد و ديدار از زيبايي هاي طبيعي اين جزيره به سمت آن عزيمت مي کنند. از مناطق ديدني کيش مي توان به مجموعه قنات هاي کاريز، پارک دلفين کيش، کشتي يوناني، درخت سبز (انجير معابد)، شهر باستاني حريره و... اشاره کرد.

جزيره قشم
 

قشم بزرگ ترين جزيره ي ايران و بزرگ ترين جزيره ي غيرمستقل دنياست. «جزيره قشم» دومين بندر آزاد تجاري ايران است که سواحل آن براي ايجاد لنگرگاه مناسب است. اين جزيره پانزده بندر صيادي و تجاري دارد. قشم داراي جمعيت غيربومي و مهاجر بسياري است که به طور عمده در بخش هاي تجارت، بازرگاني، صنايع و معادن، ادارات و دواير دولتي و تشکيلات سازمان منطقه ي آزاد قشم و ديگر بخش هاي خدماتي به فعاليت اشتغال دارند. اولين و مهم ترين جامعه ي گياهي جزيره در جنگل هاي حرا مشاهده مي شود. پستانداران قشم عبارتند از چهار گونه خفاش که بک نوع آن ميوه خوار است. چهار گونه جونده، يک نوع از خارپشت، خرگوش، روباه و جبير نيز در قشم شناسايي شده است. در گشت و گذاري چند روزه در جزيره قشم به آساني مي توان تا صد گونه از پرندگان را مشاهده کرد.

جزيره لاوان
 

نام ديگر اين جزيره «شيخ شعيب» و جمعيت آن در حدود 2500 نفر است که بيشتر آنان از نژاد عرب هستند. وسعت اين جزيره 76 کيلومتر مربع است و پس از قشم و کيش بزرگ ترين جزيره ي ايران در آب هاي خليج فارس محسوب مي شود. آب و هواي آن گرم و مرطوب و دماي آن در تابستان به حدود پنجاه درجه سانتي گراد مي رسد. ذخاير نفتي آب هاي نزديک جزيره ي لاوان، بسيار قابل توجه است و در حال حاضر صنايع جزيره منحصر به تأسيسات نفتي است که با نام «مجتمع پالايشي لاوان» فعاليت دارد.
يکي از شگفتي هاي اين جزيره وجود کندوهاي عسل در کنار تأسيسات نفتي و مخازن آنهاست. اين عسل به رنگ سبز تيره است و بوي نفت مي دهد، اما طعم آن مشابه عسل هاي معمولي است. البته تنها کالاي صادراتي جزيره مرواريد آن است. اين جزيره يک بندرگاه مناسب براي صدور فرآورده هاي نفتي و يک اسکله فلزي جهت حمل و نقل دريايي دارد.

جزيره هندرابي
 

اين جزيره در حد فاصل بين دو جزيره ي کيش و لاوان قرا گرفته است.
فعاليت هاي صنعتي يا بهره برداري از معادن و منابع زيرزميني و حتي صنايع دستي در هندرابي وجود ندارد. محيط زيست جزيره به دليل بسته بودن آن محدود است و موجوداتي از قبيل انواع پرندگان کوچک، پرندگان مهاجري (نظير باز و شاهين) و انواع کمي از خزندگان و موش صحرايي در آن جا يافت مي شود.
جزيره هندرابي از نظر سياحت و ايرانگردي از زيرمجموعه هاي کيش است که با توجه به امکانات و استعداد طبيعي جزيره از نظر آب، خاک، هوا و شرايط خاص تجاري قادر است بخشي از نيازهاي سياحتي و گردشگري ايرانگردان را تأمين کند.

جزيره مينو
 

اين جزيره که در گذشته به نام «صلبوخ» معروف بوده، بين آبادان و خرمشهر واقع شده و دو شاخه ي «اروندرود» آن را فرا مي گيرد. مينوشهر، شهر کوچکي که در آن قرار گرفته، داراي جمعيتي حدود دوازده هزار نفر است و بيشتر کاربرد تفريحي براي مردم دو شهر آبادان و خرمشهر دارد.
جزيره ي مينو از معدود نقاطي در جهان است که در آن سيستم آبياري به صورت طبيعي و با جزر و مد آب انجام مي شود و نياز به وسايل مکانيکي و تلمبه ي آب ندارد. نخل هاي بي شمار اين جزيره، اکوسيستم مناسبي براي زيست پرندگان مهاجر است.

جزيره شتور
 

جزيره غيرمسکوني «شتور» يا «شيدور» به داشتن تعداد زياد مار سمي سياهرنگ و کوچک معروف است که معمولاً زير شن مخفي مي شوند. به اين جزيرهر «جزيره ماران» نيز گفته مي شود اين جزيره از با ارزش ترين و مهم ترين پناهگاه هاي حيات وحش (پرندگان، لاک پشت هاي دريايي، ماهي ها و دلفين ها) در خليج فارس محسوب مي شود و جزو مناطق حفاظت شده ي کشور است.

جزيره ابوموسي
 

جنوبي ترين جزيره ي ايراني آب هاي خليج فارس، جزيره ابوموسي است. اين جزيره در 222 کيلومتري بندرعباس و 75 کيلومتري بندر لنگه واقع شده است.
در حال حاضر مالکيت جزيره ي ابوموسي به همراه جزاير تنب در دست ايران است، اما متأسفانه گاهي ادعاهايي از سوي دولت امارات متحده ي عربي مطرح مي شود؛ اين موضوع از آن جا برمي خيزد که خليج فارس درياي کم عمقي براي نفت کش ها شمرده مي شود و نفت کش ها پس از بارگيري نفت در مخازن شان به شدت سنگين شده و کف آنها به کف خليج فارس نزديک مي شود، در نتيجه خطر به گل نشستن شان شدت مي گيرد.
تنها مسير قابل کشتيراني براي نفت کش هاي حامل نفت، فاصله ي ميان جزيره ابوموسي و تنب است.

جزيره فرور بزرگ
 

جزيره ي «فرور بزرگ» از مجموعه جزاير استان هرمزگان است که سطح آن از تپه ماهورهاي کوچک تشکيل شده است. اين جزيره بر روي يکي از کمربندهاي زلزله خير جهان قرار دارد. رنگ آب در نزديکي جزيره سياه است و شيب هاي تند و پرتگاه هايي دارد که گاهي ارتفاع آنها از ده متر بيشتر است. در جزيره ي «فرور بزرگ» بقاياي ساختمان هاي مخروبه و اراضي کشاورزي باير و چاه هاي آب به همراه يک چراغ دريايي به نشانه ي مسکوني بودن جزيره در زمان هاي گذشته، وجود دارد. البته در حال حاضر جزيره غيرمسکوني است و تنها تعدادي مأمور دولتي در آن حضور دارند.
جزيره ي «فرور بزرگ» يکي از کانون هاي زيست حيات وحش است و تعداد بي شماري از پرندگان؛ مثل عقاب ماهيگير، طوطي، چک چک، قمري خانگي، چکاوک، کاکلي، پرستو، بلبل خرما، چاخ لق، هدهد، دم جنبانک زرد، هم چنين يک نوع از خارپشت، مارمولک، مار جعفري و عقرب در آن زندگي مي کنند. اين جزيره به علت داشتن مارهاي زياد به «مارور» نيز شهرت دارد.

جزيره فرور کوچک
 

نام ديگر اين جزيره ي غيرمسکوني «فرورگان» است که در جنوب فرور بزرگ و شمال جزيره ي سيري قرار دارد. به علت موقعيت اقليمي و استقرار در مسير مهاجرت پرندگان دريايي، زيستگاه گونه هاي متنوع پرندگان مهاجر و بومي است.

جزيره خارک
 

«خارک» جزيره يي مرجاني با تاريخي پر از فراز و نشيب است. اين جزير در حدود 57 کيلومتري شمال غرب بوشهر و 30 کيلومتري بند ريگ واقع شده و يکي از مهم ترين پايانه هاي صادرات نفت ايران در اين جزيره است. جزيره ي خارک براي ايجاد لنگرگاه ها، با مزاياي طبيعي و سواحل عميق آن براي پهلو گرفتن نفت کش هاي اقيانوس پيما بسيار مناسب است. به ويژه که قشر سنگي چون پشته يي که سطح جزيره را پوشانده در وسط جزيره به بلندي شصت متر مي رسد.
از آثار کشف شده در کاوش هاي جزيره ي خارک که از دورترين ايام تاريخ خصوصاً از زمان ساسانيان، پارت ها و دوره ي اسلام به جاي مانده مي توان گور دخمه هاي پالميران، معبد نپتون آتشکده ي زرتشتيان، کليسا و دير نسطوريان، قبرهاي سنگي و قبرهاي ستودان و آرامگاه «ميرمحمد» منسوب به محمد حنفيه را نام برد. در حال حاضر تنها افرادي مي توانندي در جزيره عبور و مرور کنند که يا ساکن جزيره ي خارک بوده يا موفق به دريافت مجوز از فرمانداري استان بوشهر شوند.

جزيره فارسي
 

اين جزيره نيز فاقد سکنه است، اما به دليل وجود ايستگاه هواشناسي اهميت ويژه يي دارد. ايستگاه هواشناسي جزيره ي فارسي، اطلاعات هواشناسي را به تمام شرکت هاي کشتيراني مي رساند.
جزاير عباسک، بونه، تنب بزرگ و وکوچک، لارک، هرمز، ناز، خورموسي و... از ديگر جزاير خليج فارس هستند که در نزديکي سه استان خوزستان، بوشهر و هرمزگان قرار دارند.
لازم به ذکر است جزيره هاي غيرمسکوني خليج فارس از اهميت ويژه جهاني به عنوان زيستگاه مرجان هاي دريايي (خوراک غواص ها) محل تخم گذاري پرستوهاي دريايي و لاک پشت ها و زيستگاه انواع پرندگان مهاجر برخوردار است.
منبع: 7 روز زندگی شماره 123