سيفليس چيست؟

سيفليس يک بيماري منتقله از راه جنسي است که توسط باکتري «تروپونما پاليدوم» ايجاد مي شود.اين بيماري «مقلد بزرگ» ناميده مي شود، چون داراي بسياري از علايم و نشانه هاست که افتراق آن را از بيماري هاي ديگر مشکل مي سازد.
شيوع سيفليس در زنان رو به کاهش است و در مردان 3/5 برابر بيشتر از زنان است.
متأسفانه به علت رابطه ي جنسي مرد با مرد که در سال هاي اخير افزايش يافته، اين بيماري در دنيا شيوع پيدا کرده است.

راه هاي انتقال سيفليس
 

سيفليس در اثر تماس مستقيم با يک زخم سيفليس از شخص مبتلا به شخص سالم منتقل مي شود. زخم ها اغلب در ناحيه ي تناسلي خارجي، واژن، مقعد يا در داخل مجراي مقعدي ايجاد مي شوند. زخم ها همچنين مي تواند در داخل دهان يا روي لب ها ايجاد شود. انتقال باکتري از طريق رابطه ي جنسي واژينال، مقعدي يا دهاني صورت مي گيرد. زنان حامله مي توانند بيماري را به جنين خود منتقل کنند. سيفليس از طريق نشستن روي توالت فرنگي، دستگيره ي در، استخر، وان، لباس مشترک و ظرف غذا منتقل نمي شود.

علايم و نشانه هاي سيفليس در افراد بالغ
 

خيلي از افراد تا سال ها بدون علامت مي مانند. اگر چه در صورت عدم درمان همچنان احتمال بروز عوارض تأخيري وجود دارد. با وجود اين که انتقال از زخم هاي شخص دچار بيماري در مرحله ي اول يا دوم رخ مي دهد، اما بسياري از زخم ها تشخيص داده نمي شوند. اکثر موارد انتقال از اشخاصي رخ مي دهد که از عفونت خود آگاه نيستند.

سيفليس مرحله اول
 

مرحله اول سيفليس معمولاً با يک زخم منفرد که «شانکر» ناميده شده، شناخته مي شود. اما ممکن است زخم ها متعدد باشند. زمان بين عفونت و شروع علايم اوليه مي تواند بين ده تا نود روز طول بکشد. زخم «شانکر» معمولاً سفت، گرد، کوچک و بدون درد است. اين زخم در هر نقطه يي از بدن مانند ناحيه تناسلي، مقعد، دهان يا ناحيه يي که باکتري وارد آن شده است. ايجاد مي شود. «شانکر» بين سه الي شش هفته باقي مي ماند و سپس بدون درمان بهبود پيدا مي کند. نبايد اين تصور غلط براي بيمار پيش بيايد که ديگري نيازي به درمان ندارد، چرا که اگر درمان مناسب صورت نگيرد، سيفليس وارد مرحله ي دوم مي شود.

سيفليس مرحله دوم
 

ضايعه پوشتي مشخصه بيماري مي تواند به صورت ضايعات قرمز يا قرمز قهوه يي کف دست و پاها پديدار شود. اين ضايعات همانند «شانکر» بسيار مسري هستند و حدود چهار تا شش هفته بعد از عفونت اوليه ي ايجاد شده و افراد سالم با تماس مبتلا مي شوند. ممکن است ضايعات پوستي با نماهاي متفاوت و مشابه ساير بيماري هاي پوستي در جاهاي مختلف بدن با سايز به طور متوسط دو سانتي متر ايجاد شود. گاهي اوقات ضايعات پوستي بيماري به قدري خفيف است که فرد متوجه آن نمي شود.

علايم مرحله دوم
 

- تب
- تورم غدد لنفاوي و گلودرد
- ريزش موي تکه يي، بخصوص در ناحيه ابرو و مژه ها
- سردرد و بي قراري
- کاهش وزن
- درد عضلاني و احساس خستگي مفرط در تمام بدن.
- علايم و نشانه هاي سيفليس مرحله دوم با درمان يا بدون آن برطرف مي شود، اما در صورت عدم درمان عفونت به سمت مرحله ي آخر بيماري پيشرفت مي کند.

مرحله پنهاني سيفليس
 

در اين مرحله به طور موقت علايم بيماري ناپديد مي شود، ولي بيماري همچنان وجود دارد. اين مدت ممکن است بين پنج تا بيست سال طول بکشد.

سيفليس مرحله آخر
 

مرحله ي آخر بيماري وقتي شروع مي شود که عفونت درمان نشود. بيماري همچنان در بدن فرد مي ماند. حتي اگر علامتي نداشته باشد. در مراحل آخر سيفليس، آسيب به ارگان هاي داخلي از قبيل مغز، اعصاب، چشم، قلب، عروق خوني، کبد استخوان ها و مفاصل رخ مي دهد. اين آسيب مي تواند سال ها بعد خود را نشان دهد. علايم مرحله ي آخر سيفليس شامل اختلال در هماهنگي حرکت، فلج، بي حسي، کوري تدريجي و دمانس (فراموشي) است. علايم مي تواند به قدري شديد باشد که منجر به مرگ فرد نيز شود.

سيفليس در زنان باردار
 

باکتري مولد سيفليس طي حاملگي مي تواند مادر و جنين او را آلوده کند. بر اساس اين که خانم حامله چه مدتي مبتلا به عفونت باشد ممکن است منجر به نوزاد مرده يا مرگ نوزاد طي مدت کوتاهي بعد از تولد شود. نوزاد مبتلا مي تواند بدون علامت باشد. اگر نوزاد بلافاصله درمان نشود، طي چند هفته درگير اختلالات جدي مي شود. نوزاد درمان نشده ممکن است دچار تأخير رشد و نمو، تشنج يا حتي مرگ شود.

تشخيص و درمان
 

بعضي از پزشکان سيفليس را از طريق بررسي «شانکر» (زخم عفوني) به وسيله ي ميکروسکوپ دارک فيلد تشخيص مي دهند. اگر باکتري عامل سيفليس در زخم موجود باشد. زير ميکروسکوپ ديده مي شود.
آزمايش خون يک راه ديگر تشخيص فرد بيمار مي باشد. مدت کوتاهي بعد از عفونت، بدن آنتي بادي عليه سيفليس مي سازد که توسط يک تست خوني دقيق، بي خطر و کم هزينه تشخيص داده مي شود. ماه ها تا سال ها بعد از درمان موفق بيماري يک سطح پايين آنتي بادي در خون وجود دارد.
از آن جايي که سيفليس درمان نشده در خانم باردار مي تواند نوزادش را از بين ببرد، هر خانم حامله يي بايد تست خوني براي سيفليس بدهد.

درمان سيفليس
 

درمان سيفليس در مراحل ابتدايي آن بسيار آسان است. تزريق عضلاني يک دز پني سيلين درمان شخصي است. دزهاي اضافي براي شخصي که بيش از يک سال مبتلا به بيماري بوده است، مورد نياز است. براي فردي که نسبت به پني سيلين حساسيت دارد، آنتي بيوتيک هاي جايگزين به کار مي رود. درمان باکتري مولد سيفليس را از بين مي برد و از ايجاد آسيب هاي جديد جلوگيري مي کند، اما روي آسيب هاي ايجاد شده تأثيري ندارد.

رعايت نکات زير ضروري است:
 

شخصي که درمان سيفليس را دريافت مي کند بايد تا بهبود کامل زخم ها از مقاربت خودداري کند.
شريک جنسي فرد مبتلا بايستي از نظر سيفليس آزمايش شود و در صورت نياز تحت درمان قرار گيرد.
ابتلا به سيفليس مصونيت در شخص ايجاد نمي کند، حتي پس از درمان موفق شخص استعداد ابتلا به بيماري را دارد. از آن جايي که زخم سيفليس مي تواند در واژن، مقعد يا دهان پنهان شود، تنها راه درمان مطمئن تشخيص ابتلا به سيفليس، تست هاي آزمايشگاهي است.

پيشگيري
 

مطمئن ترين راه براي جلوگيري از ابتلا به عفونت هاي منتقله از راه جنسي (از جمله سيفليس) اين است که همسر شخص از نظر سيفليس تست داده باشد و غير بيمار تشخيص داده شود.
زخم هاي تناسلي نظير زخم هاي سيفليس در نواحي پوشيده يا غير پوشيده از کاندوم لاتکس، ممکن است به وجود بيايد هر چند که استفاده ي مداوم و صحيح از کاندوم، مي تواند خطر ابتلا به سيفليس را کاهش دهد.
منبع: 7 روز زندگي شماره 120