نویسنده:دکتر سیدحمید جمال الدینی*
از نگاه نخبگان تولید ملی به معنی هدف گذاری نهایی در پژوهش است چرا که تولید ملی می تواند به یک معیار خاص در ارزیابی فعالیت های علمی بدل شود.
برای حرکت به سوی تولید ملی باید از مقاله محوری به سمت خدمت محوری حرکت کرد که در این راه خدمت می تواند کار و یا تولید محصول مبتنی بر دانش و فناوری باشد. در واقع تولید ملی به معنی توانایی تجاری سازی محصولات ناشی از مقالات است. همان طور که ما موضوعی به عنوان "علم نافع" در روایات داریم باید این موضوع را هم مورد توجه قرار دهیم که از مقالات ، محصول بدست بیاوریم. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته مطالعاتی در این زمینه انجام شده که این موضوع را دریافته اند که تعداد مقالاتی که در این کشورها چاپ شده با هدف گذاری نهایی آنها که ارائه یک خدمت و یا تولید یک محصول بوده، همخوانی نداشته است، از همین رو باید راهکارهایی در این زمینه اندیشید.
مهمترین راهکار در این بخش شفاف شدن اولویت ها در حوزه های علم و فناوری است. در واقع تولید ملی یا ارائه خدمت وقتی می تواند در بازار رقابتی حضور پیدا کند که اولویت های تولید بر اساس نیازها تعیین شده باشد.
در این میان یکی از اولویت هایی که می توان به خوبی از آن بهره برد، سرمایه گذاری در فناوری های جدید است که می توان با سرمایه کم، خروجی زیادی داشت.
اعطای گرانت پژوهشی یا وام های کم بهره به تیم های متشکل از متخصصان مختلف که بتوانند در مراکز رشد فعالیت کنند، تقویت مراکز رشد و پارک های علمی تحقیقاتی برای اینکه محققان بتوانند ایده های منتج از مقالات را به خدمت یا محصول تبدیل کنند و اجرایی شدن و تقویت شرکت های دانش بنیان بر اساس برنامه ریزی و حسابرسی تعهدی نیز از جمله این راهکارها است.
در صورتی که این مراکز در دستگاههای مختلف ایجاد شود به خوبی می تواند تولید محصول و خدمات را پیش ببرد. در حال حاضر شرکت های بزرگ دنیا در حوزه فناوری بیشترین بهره از وجود این واحدها می برند چرا که این واحدها وظیفه شناسایی نیازها را برعهده دارند و به روز آن را پاسخ می دهند. این واحدها با دانشگاهها و پژوهشگاهها ارتباط دارند و محصولات مورد نیاز را سفارش می دهند و به این ترتیب به چرخه ایده تا محصول کمک می کنند.
تشکیل مجموعه هایی که به صورت متمرکز برای امور بازرگانی و بازاریابی محصولات دانش بنیان فعالیت کنند نیز می تواند به تولید ملی کمک کند.
یکی از مقوله های مهم در تولید ملی، در کنار ابزارهای فیزیکی، نیروی انسانی است. نیروی انسانی نیز به دو گروه توانمند و معمول تقسیم می شوند. این موضوع نقطه قوت کشور ما است که نیروی انسانی توانمندی داریم اما این موضوع نیاز به یک بازبینی مجدد دارد تا بتوانیم با آموزش این نیرو آن را در جهت تولید ملی و ارائه خدمات به صورت تخصصی توانمند کنیم.
در واقع باید بتوانیم نیروی انسانی را بر اساس نیاز کشور خودمان تربیت کنیم و در این راه می توان به صورت بالفعل از دانشمندان ایرانی که در خارج از کشور حضور دارند و یا دانشمندان غیر ایرانی که بتوانند به انتقال تکنولوژی به ایران کمک کنند، بهره بگیریم.
برای حرکت به سوی تولید ملی باید از مقاله محوری به سمت خدمت محوری حرکت کرد که در این راه خدمت می تواند کار و یا تولید محصول مبتنی بر دانش و فناوری باشد. در واقع تولید ملی به معنی توانایی تجاری سازی محصولات ناشی از مقالات است. همان طور که ما موضوعی به عنوان "علم نافع" در روایات داریم باید این موضوع را هم مورد توجه قرار دهیم که از مقالات ، محصول بدست بیاوریم. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته مطالعاتی در این زمینه انجام شده که این موضوع را دریافته اند که تعداد مقالاتی که در این کشورها چاپ شده با هدف گذاری نهایی آنها که ارائه یک خدمت و یا تولید یک محصول بوده، همخوانی نداشته است، از همین رو باید راهکارهایی در این زمینه اندیشید.
مهمترین راهکار در این بخش شفاف شدن اولویت ها در حوزه های علم و فناوری است. در واقع تولید ملی یا ارائه خدمت وقتی می تواند در بازار رقابتی حضور پیدا کند که اولویت های تولید بر اساس نیازها تعیین شده باشد.
در این میان یکی از اولویت هایی که می توان به خوبی از آن بهره برد، سرمایه گذاری در فناوری های جدید است که می توان با سرمایه کم، خروجی زیادی داشت.
اعطای گرانت پژوهشی یا وام های کم بهره به تیم های متشکل از متخصصان مختلف که بتوانند در مراکز رشد فعالیت کنند، تقویت مراکز رشد و پارک های علمی تحقیقاتی برای اینکه محققان بتوانند ایده های منتج از مقالات را به خدمت یا محصول تبدیل کنند و اجرایی شدن و تقویت شرکت های دانش بنیان بر اساس برنامه ریزی و حسابرسی تعهدی نیز از جمله این راهکارها است.
در صورتی که این مراکز در دستگاههای مختلف ایجاد شود به خوبی می تواند تولید محصول و خدمات را پیش ببرد. در حال حاضر شرکت های بزرگ دنیا در حوزه فناوری بیشترین بهره از وجود این واحدها می برند چرا که این واحدها وظیفه شناسایی نیازها را برعهده دارند و به روز آن را پاسخ می دهند. این واحدها با دانشگاهها و پژوهشگاهها ارتباط دارند و محصولات مورد نیاز را سفارش می دهند و به این ترتیب به چرخه ایده تا محصول کمک می کنند.
تشکیل مجموعه هایی که به صورت متمرکز برای امور بازرگانی و بازاریابی محصولات دانش بنیان فعالیت کنند نیز می تواند به تولید ملی کمک کند.
یکی از مقوله های مهم در تولید ملی، در کنار ابزارهای فیزیکی، نیروی انسانی است. نیروی انسانی نیز به دو گروه توانمند و معمول تقسیم می شوند. این موضوع نقطه قوت کشور ما است که نیروی انسانی توانمندی داریم اما این موضوع نیاز به یک بازبینی مجدد دارد تا بتوانیم با آموزش این نیرو آن را در جهت تولید ملی و ارائه خدمات به صورت تخصصی توانمند کنیم.
در واقع باید بتوانیم نیروی انسانی را بر اساس نیاز کشور خودمان تربیت کنیم و در این راه می توان به صورت بالفعل از دانشمندان ایرانی که در خارج از کشور حضور دارند و یا دانشمندان غیر ایرانی که بتوانند به انتقال تکنولوژی به ایران کمک کنند، بهره بگیریم.
پی‌نوشت:
* عضو شورای عالی استعداد درخشان وزارت بهداشت
