عواقب کذايي براي بدغذايي

من اصلا گوشت نمي‌خورم... ميوه که مي‌بينم، حالم بد مي‌شه... واي اسم سبزيجات رو نيار که کهير مي‌زنم... صبحانه؟ اصلا حرفشو نزن! براي چي شير بخورم؟
« يه دونه قرص کلسيم مي‌خورم همه نياز بدنم تامين مي‌شه...» اينها برخي جملاتي هستند که در طول شبانه‌روز از زبان افراد بدغذا مي‌شنويم و شايد بعضي‌هايمان با شنيدن اين حرفها کمي نصيحت‌شان کنيم که اين عادات‌شان را کنار بگذارند و شايد هم بي‌تفاوت از کنار حرف‌هاي‌شان بگذريم. با دکتر ضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران، به گفت‌وگو نشسته‌ايم تا ببينيم چه عاقبتي در انتظار اين قبيل آدم‌هاي بدغذا است.

آقاي دکتر! آدم‌هاي بدغذا بايد منتظر چه عوارضي باشند؟
 

عادات بدغذايي بسيار متعدد و مختلف هستند و پيامدها و بازتاب‌هاي متفاوتي دارند؛ يعني انواع مختلفي از سوءتغذيه ممکن است براي آنهايي که درست غذا نمي‌خورند، پيش بيايد.
به نظر مي‌رسد که نخوردن صبحانه يکي از عادت‌هاي رايج آدم‌هاي بدغذا است که بسياري از مردم به آن گرفتارند. نتيجه پشت گوش انداختن صرف صبحانه چيست؟
ببينيد؛ يکي از مهم‌ترين دلايل عدم ميل به صبحانه، دير خوابيدن است. جوان‌ها و حتي بچه‌هاي امروزي عادت کرده‌اند که دير بخوابند و صبح هم طبيعتا دير بيدار شوند و با اين حساب، ديگر نه ميل به خوردن صبحانه داشته باشند و نه وقت آن را. در صورتي‌ که با غروب آفتاب و به موقع خوابيدن، هورمون‌هاي رشد و بازسازي در بدن اين دسته از افراد ترشح مي‌شود و دوباره با طلوع خورشيد، هورمون‌هاي خاص ديگري حضور مي‌يابند که وظايف مختلفي را بر عهده دارند. حالا وقتي که يک جوان، ساعت خواب و بيداري‌اش معلوم نيست و شب‌ها دير مي‌خوابد و صبح‌ها هم دير بيدار مي‌شود و تحرکش هم کم است، تعادل ساعت بيولوژيک بدنش به هم مي‌ريزد و در معرض بيماري‌هايي مانند پوکي استخوان و اضافه ‌وزن قرار مي‌گيرد.

چرا اضافه ‌وزن؟ مگر کم کردن يک وعده غذايي، وزن را پايين نمي‌آورد؟
 

متاسفانه اين يک باور غلط بين مردم است. وقتي کسي صبحانه نمي‌خورد، مصرف هله‌هوله و مواد قندي در ميان‌وعده‌اش بالا مي‌رود و تازه ميل و اشتهاي بيشتري هم براي خوردن ناهار پيدا مي‌کند و در اين وعده، بدون کنترل غذا مي‌خورد و در نتيجه به مرور زمان چاق مي‌شود.

اين که مي‌گويند نخوردن صبحانه باعث ابتلاي فرد به زخم معده مي‌شود هم درست است؟
 

خب، با نخوردن صبحانه و زياده‌روي در صرف ناهار، ريتم منظم ترشح آنزيم‌هاي دستگاه گوارش به هم مي‌خورد و در نتيجه، اسيديته معده افزايش پيدا مي‌کند. از طرف ديگر، گرايش جوان‌ها به غذاهاي بيرون از منزل و انواع فست‌فودها که سلامت و بهداشت‌شان چندان مناسب نيست، باعث عفونت هليکوباکتري و به دنبال آن نفخ و بالا رفتن اسيديته معده (اسيدي‌تر شدن شيره معده) مي‌شود که همه عوامل يادشده مي‌توانند زمينه‌ساز ابتلا به زخم معده باشند. ضمن اينکه به هم خوردن تعادل در صرف وعده‌هاي مختلف غذايي، نه تنها زخم معده، بلکه عوارضي مانند ريزش مو، کم‌خوني، چربي و فشار خون بالا را هم به دنبال دارد.

بيشتر افراد مي‌دانند که با مصرف نکردن لبنيات، پوکي استخوان، آنها را تهديد خواهد کرد. آنهايي که مکمل‌هاي کلسيم را جايگزين لبنيات مي‌کنند، کارشان درست است؟
 

مکمل‌ها، بي‌خاصيت نيستند اما بايد تحت نظر پزشک مصرف شوند و مصرف خودسرانه آنها به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود. حقيقت اين است که يک مکمل کلسيم، هيچ‌گاه نمي‌تواند اثري مانند خوردن کلم، کنجد، بادام يا شير و لبنيات در بدن داشته باشد. نکته بدتر اينکه، استفاده نابجا و خودسرانه از مکمل‌هاي کلسيم باعث افزايش رسوبات در کليه‌ها و به وجود آمدن سنگ‌هاي کلسيمي در آنها و بروز عوارض متعدد سنگ کليه مي‌‌شود. پس، مصرف مکمل کلسيم به جاي لبنيات نه تنها مفيد نيست، بلکه مي‌تواند به کليه‌ها هم آسيب برساند. افرادي که بنا به هر دليلي نمي‌توانند شير يا ساير لبنيات را بخورند، بايد با يک متخصص تغذيه مشورت کرده و جايگزين مناسبي براي آنها پيدا کنند تا عوارضي مانند پوکي استخوان به سراغشان نيايد.

خيلي‌ها، به خصوص خيلي از بچه‌ها، از سبزي و ميوه گريزانند. خوردن يا نخوردن ميوه و سبزي هم تاثير چشم‌گيري بر بدن ما دارد؟
 

صددرصد! خوردن هريک از انواع ميوه‌ها و سبزي‌ها با عطر، طعم و رنگ‌هاي گوناگون‌شان مي‌تواند فايده‌اي براي ‌ما داشته باشد. مثلا 5 تا 10 هزار ترکيب شيميايي ثانويه در انواع سبزي‌ها وجود دارد که وظايفي مانند حفاظت از سلول‌ها، تقويت سيستم ايمني، تامين مينرال‌هايي (مواد معدني) مانند کلسيم، منيزيم، روي و آهن به عهده‌شان است و حذف آنها مي‌تواند مشکلاتي مانند خشکي مزاج و يبوست را در پي داشته باشد؛‌مشکلي که اين ‌روزها خيلي‌ها را آزار مي‌دهد و بيشتر به خاطر مصرف كم ميوه و سبزي است.

پس آنهايي که به بهانه کمبود وقت يا دوست نداشتن سبزيجات و ميوه‌ها از مکمل‌هاي ويتاميني استفاده مي‌کنند، تکليف‌شان چيست؟
 

هريک از ميوه‌ها و سبزي‌ها با رنگ‌هاي مختلفي مثل نارنجي يا زرد و قرمز و... خواص خاص خودشان را دارند که نمي‌توان آنها را با خوردن يک قرص تامين کرد. از طرفي، گاهي بدن ما به تنها چند ميلي‌گرم يا حتي ميکروگرم از اين ويتامين‌ها نياز دارد مثلا 75 تا 100 ميلي‌گرم ويتامين C در روز براي بدن کافي است. حالا فکر مي‌کنيد اگر ما هر روز يک قرص 500ميلي‌گرمي يا يک گرمي ويتامين C بخوريم، به مرور زمان چه اتفاقي مي‌افتد؟ دچار هايپر ويتامينوز يا همان مسموميت در اثر افزايش مصرف ويتامين‌ها مي‌شويم. بنابراين همان‌طور که کمبود ويتامين مي‌تواند برايمان مضر باشد، زيادي‌اش هم با مصرف خودسرانه قرص‌هاي گوناگون مي‌تواند تهديدي جدي براي بدن ما به شمار آيد.

اين که بعضي‌ها مي‌گويند ما آب گوشت يا خورش را مي‌خوريم و همين برايمان کافي است، از نظر شما، علمي است؟ ‌
 

نه!‌آب گوشت، حاوي مقداري مينرال (مواد معدني)، اسيدهاي آمينه و چربي است اما خوردن آن، به تنهايي، نياز يک فرد به پروتئين و اسيدهاي آمينه‌ ضروري که در بدن مورد نيازند را تامين نمي‌کند. گوشت بايد در رژيم غذايي گنجانده شود و اگر نمي‌توانيد آن را به صورت تکه‌اي بخوريد، مي‌توانيد به شکل چرخ‌کرده يا ريش‌شده در غذايتان بگنجانيد.
منبع:www.salamat.com
ae