چرا سرطان‌هاي گوارشي زياد شده است؟
دکتر ربابه شيخ‌الاسلام - متخصص بهداشت عمومي و اپيدميولوژي تغذيه
دانسته‌هاي جهاني يک‌سوم موارد ابتلا به سرطان را با تغذيه مرتبط مي‌داند. ارتباط سرطان‌هاي دستگاه گوارش با مصرف نامتعادل بعضي از غذا‌ها اثبات شده است. نمک زياد در بعضي غذاهاي سنتي و نمک‌سود، مواد چرب و سرخ کرده و غذاهايي که براي ماندگاري بيشتر دودي و شور شده‌اند، اگر جزو عادات غذايي باشند و مرتب مصرف شوند، از طريق تحريک معده و ايجاد ناراحتي‌هاي گوارشي مي‌توانند خطر ابتلا به ناراحتي‌هاي گوارشي، تحريک دستگاه گوارش و احتمال ابتلا به سرطان‌هاي دستگاه گوارش را افزايش دهند. گاهي غذا‌ها به موادي آغشته مي‌شوند که به دليل آن مشکل‌زا مي‌شوند و نه به علت ماهيت خود. ارتباط مواد غذايي حاوي مواد شيميايي و باقيمانده سوخت‌هاي فسيلي هستند در اين زمينه بايد مورد توجه قرار گيرد، علاوه براين، ميزان مصرف و تکرار مصرف نقش مهمي در الگوي بيماري دارد. براي مثال اگر آلودگي در مواد غذايي باشد که مردم آن را همه روزه مصرف مي‌کنند خطر بيشتري آنها را تهديد مي‌کند و به همين دليل گاهي عادات غذايي مردم يک منطقه است که موجب شيوع بيماري خاص در آن منطقه مي‌شود. محققاني که در مناطق جغرافيايي خاص آمار ابتلا به نوعي از بيماري را بالا مي‌بينند بايد به نوع غذاي منطقه، کود و سموم مورد استفاده در کشاورزي و عادات غذايي مردم منطقه توجه کنند و آنها را مورد بررسي قرار دهند.
در نگاهي کوتاه مي‌توان اين مواد را مورد توجه قرار داد:
1) آغشته شدن مواد غذايي به قارچ‌ها: يكي از مهم‌ترين سموم قارچي آفلاتوكسين‌ها هستند. بر اساس تخمين فائو 25 درصد (يک‌چهارم) محصولات غذايي در جهان، به سموم قارچي آلوده است. تاكنون آفلاتوكسين‌ها را از مواد غذايي مختلف مانند شير، كشمش، بادام زميني، پسته، دانه‌هاي روغني، حبوبات، برخي ميوه‌هاي خشك شده، سوسيس، نان گندم معمولي و... جدا كرده‌اند.
2) استفاده بي‌رويه از افزودني‌ها مانند مواد نگه‌دارنده و انواع رنگ‌ها و اسانس‌هاي مصنوعي در مواد غذايي. براي مثال، نيتريت و نيترات سديم با آمين‌هاي دوم و سوم تركيـب مي‌شوند و توليد نيتروز آمين و بنزوپيرن مي‌كنند كه سرطان‌زايي آن ثابت شده است.
3) استفاده نادرست از سموم شيميايي و كودهاي ازته دركشاورزي.
4) آغشته شدن مواد غذايي به فلزات سنگين (مانند جيوه، سرب، كادميوم، قلع) و دي‌اكسين‌ها از جمله پلي‌کلرنتييدبيفنل‌ها) كه به مقدار گسترده در طبيعت وجود دارند. كادميوم در متابوليسم فلزاتي مانند روي اختلال ايجاد مي‌كند.
5) باقيمانده آفت‌كش‌ها كه مصارفي گسترده در كشاورزي دارند موجب آلوده شدن آب‌هاي جاري و مواد غذايي مي‌شود، وجود باقيمانده آفت‌كش‌ها به دليل ماندگاري بالا در اكثريت آنها، مسموميت‌هاي حاد و مزمن، بروز انواع ناهنجاري‌ها و سرطان‌ها را به دنبال دارد.
متأسفانه بيشترين گروهي كه در معرض اين خطر قرار دارند كودكان هستند زيرا ميزان ورود سم به ازاي كيلوگرم وزن بدنشان بيشتر از بزرگسالان است و به علت رشد سريع بافت‌ها، مقادير بيشتري از سموم شيميايي در سيستم بدنشان جاي مي‌گيرد. بنا بر گزارش منتشره از سوي گروه كار محيط زيست در آمريكا، روزانه يك ميليون كودك آمريكايي زير پنج سال، ناخواسته مقاديري آفت‌كش همراه غذا مصرف مي‌كنند كه مي‌تواند به رشد مغزي و سيستم عصبي آنها آسيب برساند.
6) مصرف بي‌رويه كودهاي شيميايي از جمله مصرف بيش از حد كودهاي ازته در كشاورزي به علت خاصيت تجمعي در بافت‌هاي گياهي و در نهايت در بدن انسان در دراز مدت پيامدهاي نامطلوبي بر سلامت افراد دارد.
منبع:www.salamat.com
