سياست خارجي هاليوود

تهيه کنندگان امريکايي در جست و جوي لوکيشن هايي در فراسوي مرزهاي کشورشان
 

دلار پرارزش، مشوق هاي اقتصادي جورواجور در دو کشور اروپايي بي نهايت خوش منظر، عدم اطمينان نسبت به طرح هاي اقتصادي در بسياري از ايالت هاي آمريکا، همه و همه تنها چند نمونه از دلايل پرشماري هستند که باعث مي شوند تهيه کنندگان امريکايي ترجيح بدهند براي توليد فيلم بعدي شان به لوکيشن هايي در گوشه و کنار جهان فکر کنند. البته تهيه کنندگاني هم پيدا مي شوند که مي گويند انتخاب لوکيشن هاي خارج از امريکا به دلايلي مثل هماهنگي با موضوع فيلم و فضاي وسيع مربوط مي شود و صرفاً بحث اقتصادي در اين ميان مطرح نيست. به هر حال ، اين روزها بسياري از سران کمپاني هاي فيلم سازي در امريکا، به طور مرتب دنبال لوکيشن هايي آن طرف آب مي گردند.
رابرت کاتز، رئيس پخش توليد فيلم دپارتمنت، مي گويد: « تا چهارماه قبل تقريباً بودجه تمامي فيلم هايمان را براي ساخت در امريکا تخمين مي زديم و محاسبه مي کرديم اما حالا سر توليد هرکدام از فيلم هايمان نگاهي بين المللي داريم.»
سواي اين نوع نگرش، از وقتي هم که بحران اقتصادي بالا گرفته، کمپاني هاي اسم و رسم دار امريکايي از شانس ارزش بيشتر دلار نسبت به واحد پول کشورهاي ديگر به نحو احسن استفاده کرده اند.
انگلستان يکي از کشورهايي ست که به لطف عوامل توليد کاربلد، لوکيشن ها ، استوديوها و امکانات پس از توليد مناسبش هميشه مورد توجه امريکايي ها قرار گرفته؛ در حال حاضر هم کمپاني فاکس قرن بيستم در همين کشور در حال توليد سفرهاي گاليور است و وارنر برادرز هم کار توليد فيلم بعدي هري پاتر را در برنامه دارد. دو سال پيش هم وقتي که تسهيلات ويژه اي براي بازپرداخت ماليات در اين کشور در نظر گرفته شد، هاليوودي ها دلايل تازه اي براي حضور در آن پيدا کردند، خصوصاً که در طول سال گذشته قدرت خريد دلار امريکا در انگلستان تا 38 درصد افزايش داشته است. اندرو فندي ، رئيس بخش توليد يونيور سال پيکچرز، ضمن تأييد اين مسأله ، چنين مي گويد: « به لطف ارزش بيشتر واحد پول کشورمان ، فيلمبرداري در شهر لندن بسيار مقرون به صرفه شده است.» کمپاني او سال گذشته فيلمبرداري مرد گرگ نما که داستانش در لندن مي گذرد را با استفاده از لوکيشن هايي که کمترين نياز به آماده سازي را داشتند، در همين شهر به پايان رساند.
مشوق هاي اقتصادي انگلستان و ارزش بالاتر دلار نسبت به پوند باعث شد که با وجود بازنويسي هايي که در فيلم نامه فيلم رابين هود انجام شد و تغييراتي که در تيم بازيگران آن صورت پذيرفت، ضرر اقتصادي چنداني متوجه کمپاني يونيورسال نشود. کارگردان فيلم ريدلي اسکات است و نام آن از ناتينگهام به رابين هود تغيير پيدا کرده است.
توجه بي حد و حساب هاليوودي ها به بريتانيا دليل ديگري هم دارد؛ تازگي ها نخست وزير ايرلند ، پيتر رابينسون و معاون اولش، مارتين مک گينس، امکانات و شرايط ويژه اي براي کار در ايرلند شمالي در نظر گرفتند. اين شد که کمپاني يونيورسال ترجيح داد بخشي از يکي از توليدات خود را در ايرلند شمالي جلوي دوربين ببرد و از مناظر طبيعي آن و قصرهاي باستاني اش استفاده کند. اندرو فندي درباره اين موضوع چنين نظري دارد: « دکورهاي خوب و مناسبي در آنجا وجود دارد و ازآنجايي که فيلم ما هم ساختار باشکوه و مفصلي داشت، ساخت آن در کشور ايرلند ايده اي بسيار خوب و منطقي بود.»
آلمان هم يکي ديگر از کشورهاي مورد علاقه تهيه کنندگان امريکايي ست. تازگي ها کمپاني اطلس اينترتينمنت فيلم بين المللي را در آنجا فيلمبرداري کرد و يونايتد آرتيستز هم والکيري را در اين کشور ساخت. ريچارد ساکل، از مديران اجرايي اطلس که يکي از تهيه کنندگان فيلم بين المللي هم بود، مي گويد:« زيرساخت هاي سينمايي آلمان فوق العاده است. مثلاً استوديوي ببلزبرگ که بين المللي در آن ساخته شد و استوديو هم در تهيه ي فيلم شريک شد از نظر امکانات فوق العاده است و عوامل توليد آن هم کارکشته هستند.»
آلمان هم يک عالمه مشوق هاي اقتصادي فدرال و دولتي در اختيار فيلمسازان قرار مي دهد. دستمزدها و قيمت هاي بالاي سابق آن هم به واسطه رشد 14 درصدي ارزش دلار نسبت به يورو در سال گذشته، براي امريکايي ها کمي تعديل شده است. همين مجموعه متنوع دلايل بود که کمپاني واينشتاين را متقاعد کرد که سال گذشته بخش عمده اي از پروژه جنگ جهاني دوم خودش يعني اراذل بي آبرو را با وجود اينکه بيشتر داستان آن در فرانسه رخ مي دهد، در آلمان فيلمبرداري کند. تيم کلاسن، از بخش توليد کمپاني ، دليل اين کار را چنين شرح مي دهد: « فاکتورهاي متعددي در اخذ چنين تصميمي دخيل بودند. درست است که بيشتر ماجراهاي فيلم در فرانسه مي گذرد اما بايد توجه داشت که اراذل بي آبرو فيلمي ست درباره جنگ جهاني دوم و آلمان. جاي هيچ شکي نيست که مشوق هاي اقتصادي در تصميم گيري ما نقش عمده اي داشتند و اين که در آلمان منابع بسياري به راحتي در دسترس ما قرار مي گرفت.»

خريد در همان فروشگاه اول!
 

استراليا و نيوزيلند هم جزو کشورهاي مورد علاقه هاليوودي ها به عنوان لوکيشن هاي فيلمبرداري هستند؛ در اين دو کشور ، عوامل توليد کاربلد و امکانات خوب موجود است و نور مناسبي هم دارند که مديران توليد از آن به عنوان دليلي براي شکوفا کردن استعدادهاي بازيگران ياد مي کنند. پل ارتباطي بعضي از توليدات امريکايي در اين دو کشور از طريق فيلمسازان شهير بومي مثل باز لورمان و پيترجکسون ايجاد مي شود. لورمان با سرمايه گذاري فاکس قرن بيستم ، فيلم حماسي خود استراليا را در زادگاهش ساخت و جکسون هم که سه پروژه در دست توليد خودش را به نيوزيلند منتقل کرده؛ استخوان هاي دوست داشتني و ماجراهاي تن تن: راز اسب شاخدار) دو محصول دريم ورکز ( و هابيت که کار توليد آن را نيولاين و متروگلدين ماير بر عهده دارند).
با وجود اين که نيوزيلند در حال حاضر در تسخير پروژه هاي رنگ و وارنگ پيتر جکسون است اما هنوز پروژه هاي ديگري از کشور آمريکا هم هستند که گذرشان به نيوزيلند بيفتد چون استوديوهاي هاليوودي و توليد کنندگان آثار مستقل بسيار علاقه مندند که از مزاياي 15 درصدي استفاده از لوکيشن هاي بومي براي توليدات خارجي استفاده کنند. در استراليا وضعيت حتي مناسب ترهم هست؛ مزايا 40 درصدي هستند و طي سال گذشته ارزش دلار نسبت به واحد پول اين کشور تا 32 درصد افزايش داشته است.
دان هاسيد، معاون ميرامکس فيلمز، اعلام کرده که به احتمال قوي به خاطر لوکيشن هاي ارزان قيمت در استراليا ، فيلمبرداري تريلر دلهره آوري به نام از تاريکي نترس، که متن آن را گيلرمو دل تورو نوشته، در اين کشور انجام خواهد شد. هاسيد مي گويد: « مزايايي که در آنجا در اختيار ما قرار مي گيرد، بسيارمناسب است و مجموعه امکاناتي که در آنجا در دسترس هست، باعث شده چنين تصميمي بگيريم.» اندي آيزاکس، معاون ارشد توليد کمپاني ساميت اينترتينمنت، که تريلر علمي- تخيلي آگاهي (Knowing) را در استراليا جلوي دوربين برد، نظر جالبي درباره فيلمسازي در استراليا دارد: « توليد فيلم در استراليا درست مثل اين مي ماند که بتواني تمامي خريدهايت را درهمان فروشگاه اول انجام بدهي. انتخاب هاي متعددي پيش روي شما قرار مي گيرد و دستمزد عوامل توليد فيلم نسبتاً پايين است و کمپاني هاي جلوه هاي ويژه دست اولي در آنجا فعالند.»
از طرف ديگر، ساخت فيلم آگاهي در استراليا باعث شده که يکي از خطرهاي احتمالي پيش روي تهيه کنندگان امريکايي در حين استفاده از مشوق هاي مالي خارجي ، به وضوح آشکار شود. کمپاني ساميت و الکس پروياس کارگردان فيلم که ساکن سيدني است و علاوه بر اقتباس فيلم نامه، يکي از تهيه کنندگان فيلم هم هست در حال حاظر با مقامات سينمايي استراليا درگير بحث درباره اين موضوع اند که تخفيف مالياتي 15 يا 40درصدي شامل فيلم مي شود. يکي از سخنگويان ساميت مي گويد: « ساميت و الکس پروياس معتقدند که فيلم بايد از تخفيف مالياتي بالايي برخوردار بشود ، چون عناصر عمده اي از کشور استراليا در آن به کار گرفته شده و ما در حال حاضر تقاضاي خود مبني بر کسب تخفيف 40 درصدي را ارائه داده ايم.»

مشوق هاي شرقي
 

کمپاني هاي فيلمسازي تازه تأسيس در اروپاي شرقي به خوبي از اين موضوع خبر دارند که کمپاني هاي امريکايي از رقابت شديد بين کشورهاي اروپايي براي جذب گروه هاي فيلمسازي بيشترين سود را مي برند.
جمهوري چک به لطف عوامل توليد ماهر و ارزان قيمت خودش با وجود اين که هيچ مشوق اقتصادي هم ارائه نمي کند همچنان از نظر کمپاني هاي امريکايي، يکي از محبوب ترين کشورها براي فيلمسازي ست. امسال هم دو پروژه مهم در آنجا جلوي دوربين رفت؛ اسپاي گلس اينترتينمنت فيلم کمان آهني (Iron Bow) و لوکاس فيلمزهم فيلم دُم هاي قرمز (Tails Red ) را در اين کشور جلوي دوربين برد.
رابرت کاتز، يکي از تهيه کنندگان فيلم همرزمان (in Arms Brothers) که داستان آن مربوط به جنگ جهاني دوم است، مي گويد که احتمالاً اين فيلم هم در جمهوري چک فيلمبرداري خواهد شد و براي اين کار هم دليل دارد : « عوامل توليد در آن کشور بسيار کارکشته اند . لوکيشن ها و آب و هواي آنجا هم با فيلم ما سازگار است و دلار هم از ارزش بالايي برخوردار است.»
با وجود اين ، بخشي از پروژه هاي فيلمسازي امريکا جذب کشور مجارستان مي شوند که سال گذشته تخفيف 20 درصدي مالياتش را تمديد کرد و به تأييد اتحاديه اروپا رساند. مثلاً يونيورسال با اين که فيلم هلبوي را در جمهوري چک ساخته بود اما قسمت دوم آن با عنوان هلبوي 2: ارتش طلايي را در مجارستان جلوي دوربين برد. ميرامکس هم با فيلمبرداري بخش هايي از پسري با پيژامه راه راه و قرض در مجارستان و با استفاده از کارگردانان انگليسي، اين دو فيلم را به محصول مشترک انگلستان و مجارستان تبديل کرد. مديران کمپاني هاي امريکايي مي گويند که مجارستان عوامل توليد خوب و امکانات آبرومندي دارد؛ مثلاً در وصف استوديوي فات( Fot) در نزديکي بوداپست گفته شده که خيلي مدرن نيست اما مناسب پروژه هاي امريکايي هست. گذشته از اين موارد، ارزش دلار در سال گذشته نسبت به واحد پول اين کشور33 درصد رشد داشته، درحالي که رشد ارزش دلار در جمهوري چک فقط 19 درصد بوده است. يکي از نقاط ضعف احتمالي مجارستان مربوط به وضعيت اقتصادي اين کشور مي شود و دو تن از مديران اجرايي کمپاني هاي فيلمسازي امريکا درباره پول محوري اقتصاد مجارستان ابراز نگراني کرده اند.
الکس گارنر، از مسئولين اطلس اينترتينمنت، درباره کشور مجارستان چنين نظري دارد: « مجارستان با خلق تسهيلات ويژه ، کار توليد فيلم ها را وارد کشور خودش کرد و توانايي هاي عوامل توليد فيلم بومي را ارتقاء بخشيد.» کمپاني اطلس تازگي ها فيلم فصل جادوگر، که فضايي حماسي/ قرون وسطايي دارد و گارنر يکي از تهيه کننده هاي آن است را در مجارستان به پايان رساند و جمعي از عوامل توليد فيلم براي تصويربرداري از قصر به خصوصي سري به کشور همسايه يعني اتريش زدند.
شايد کشورهاي ديگر اروپاي شرقي هم به زودي وارد کورس رقابت با مجارستان ، جمهوري چک و بلغارستان شوند که کشور آخري هم در نوع خود يکي از مهمترين مراکز ساخت فيلم در اروپا تبديل شده. تهيه کنندگان امريکايي مي گويند که آنها مناطقي مثل صربستان ، قزاقستان و کرواسي را هم زير پا گذاشته اند.
کاتز قصد دارد به زودي فيلمي که داستان آن در فرانسه و امريکا مي گذرد را در کرواسي جلوي دوربين ببرد. او مي گويد: « ازآنجايي که در کرواسي از مشوق هاي اقتصادي خبري نيست، دولت اين کشور تا جايي که از دستش بربيايد، به گروه کمک مي کند و بخشي از هزينه هاي پروژه را هم متقبل مي شود. دستمزد عوامل توليد هم به نسبت ديگر کشورها پايين تر است وهر چيزي هم که بخواهيم دم دستمان هست. راستش تنها فرق ماجرا اين است که صحنه هاي مربوط به نيويورک را را در زاگرب مي گيريم.»

مشوق هاي اقتصادي تازه اروپايي ها
 

گذشته از تمام کشورهاي مختلفي که ذکر شد، اگر مشوق هاي اقتصادي در دو کشور ايده آل مثل ايتاليا و فرانسه هم به زودي شکل عملي به خود بگيرند، براي انتخاب لوکيشن گزينه هايي بسياري از سرتاسر جهان پيش روي تهيه کنندگان امريکايي قرار خواهدگرفت.
در ماه دسامبر گذشته ، اتحاديه اروپا بسته ي اقتصادي ايتاليا را مورد تاييد قرار داد که طبق آن در صورتي که سرمايه اوليه توليد فيلمي بيشتر از 6/8 ميليون دلار باشد، براي توليد کنندگان آن در ايتاليا تا 25 درصد تخفيف مالياتي در نظر گرفته مي شود. از آن تاريخ به بعد، مسئولان سينمايي ايتاليا به امريکا سفر کرده اند و تهيه کنندگان امريکايي بسيار مشتاق هستند که بدانند اين بسته ي اقتصادي چگونه عمل مي کند. براي مثال، خانم اندي آيزکس از کمپاني ساميت اينترتينمنت، مي گويد کمپاني آنها که در حال حاضر قرار است براي وفادار ماندن به حال و هواي کتاب مورد اقتباس، بخش هايي از افسانه گرگ و ميش: هلال ماه را در ايتاليا فيلمبرداري کند مايل است که پروژه ديگري هم در اين منطقه دست بگيرد. به گفته او با وجود اين که مشوق هاي تازه ايتاليا به پروژه فعلي آنها نخواهد رسيد، اما آنها روند شکل گيري آن را به دقت دنبال مي کنند. تيم کلاسان از تي. دابليو. سي (TWC) هم اميدوار است که کمپاني شان بتواند از اين مشوق ها براي تأمين سرمايه ساخت موزيکال تازه اشان ، نُه( Nine) ، که بخشي از آن در ايتاليا جلوي دوربين رفت، استفاده کند. مقامات سينمايي فرانسه هم تازگي ها به لس آنجلس سرزده اند و مشوق هاي اقتصادي خود مبني بر تخفيف 20 درصدي ماليات را براي توليدات خارجي که در ماه دسامبر گذشته نهايي شد، به اطلاع همتاهاي امريکايي خود رسانده اند . تنها شرط فرانسوي ها براي اين مشوق ها هم اين است که سرمايه اوليه فيلم بيشتر از 5/4 ميليون دلار باشد. تهيه کنندگان امريکايي فعلا، در حال بررسي گزينه هاي ارائه شده از سوي فرانسوي ها هستند و دلشان مي خواهد درباره قوانين کپي رايت در فرانسه هم اطلاعات کامل تري به دست بياورند.
اما تا همين جاي کار هم ، اندرو فندي از کمپاني يونيورسال مي گويد که مشوق هاي فرانسوي ها قابل اجرا هستند و منافع سرمايه گذار و کشور ميزبان را به خوبي در نظر گرفته اند. به قول فندي در گذشته کار توليد فيلم در فرانسه به اين ترتيب بود که به دليل تأمين هزينه ها مجبور مي شديم بخشي از کار را در پاريس بگيريم و بقيه را در شهرهاي ديگر فرانسه. اما حالا با توجه به شرايط جديد مي شود تمام فيلم را در پاريس گرفت».
مشوق هاي تازه فرانسه شايد افتخار بزرگي هم نصيب اين ملت فيلم دوست بکند؛ شايد وودي آلن به اين کشور بيايد و فيلمي در آن بسازد. آلن که تابستان امسال در لندن فيلمبرداري داشت، گفته که دوست دارد در کشوري فيلم بسازد که ژان رنوار و ژان لوک گدار در آن فيلم ساخته اند. لتي آرونسن، تهيه کننده او ، درباره چنين پروژه اي چنين گفته : « ما با مقامات فرانسوي در مورد اين مشوق ها بحث هايي داشته ايم. به نظر ما پيشنهاد هاي آنها بسيار خوب است و با وجود اينکه دل مان مي خواهد در آينده آنجا فيلم بسازيم اما هنوز هيچ چيز قطعي نشده است .» به هر حال اين خوشبيني ها وجود دارد که شايد مشوق هاي اقتصادي جديد باعث شوند وودي آلن هم در فرانسه فيلم بسازد.
منبع:دنياي تصوير،شماره 186.