پرورش خودباوري در فرزندان
نويسنده:رحمت الله اردستاني
منبع:روزنامه کیهان
منبع:روزنامه کیهان
علل بسياري از رفتارهاي آسيب زاي يك كودك و دانش آموز در خانه و يا در مدرسه مخصوصاً افت تحصيلي آنان ريشه در كمبود و يا ضعف عاملي است به نام خودباوري.فاصله خواستن تا توانستن تنها يك گام است و اين گام فقط و فقط زماني طي مي شود كه ما در باورمان قدرت برداشتن اين گام را بيابيم. خانواده و والدين اولين جايگاه و مدرسه دومين جايگاهي است كه نقش غيرقابل انكار در ايجاد و تقويت خودباوري در كودكان را دارند.خودباوري يعني احساس ارزشمند بودن، اين احساس از طريق مجموعه اي از عواطف، احساسات و تجربيات بدست مي آيد، به نحوي كه فرد خود را با كفايت و موفق مي داند.هسته اوليه خودباوري از كودكي آرام آرام توسط والدين و اطرافيان در اطراف فرد مورد نظر شكل مي گيرد و ايجاد مي شود.
در محيطي پر از ترس كودك مي آموزد كه دائماً بترسد و احساس ناامني كند.
در محيطي پر از شادي او مي آموزد كه شاد باشد و در محيطي پر از تشويق او مي آموزد كه بزرگ باشد.به عبارتي خودباوري در كودك از نوع نگاه، نگرش، رفتار، برخورد و توقعات ديگران از همان طفوليت جوانه مي زند و بزرگ مي شود و به محصول مي نشيند.تحقير، طرد كردن، بي احترامي، سرزنش، تهديد، مقايسه نابجا، تكرار دائم نكات منفي همه و همه راههايي هستند كه مسلماً نمي توانند در كودك به خودباوري منجر شود. برعكس راههاي مناسبي مانند پذيرش، احترام، محبت، توجه، جدي گرفتن، گوش دادن، تشويق، حمايت و انتظارات معقول وجود دارد كه كاربرد يكايك آنها براي رسيدن به سر منزل مقصود مي تواند مفيد باشد.
يك پدر و مادر مسئول يا آموزگاري شايسته اگر بخواهند در اين راستا قدمهاي بلندتري بر دارند، مي توانند از راهكارهاي بهتري نيز كمك بگيرند از جمله:
- در آغاز به كودك بياموزيم كه نقاط ضعف و قوت خود را شناسايي كند. با اين كار او افق حركت خود را مي تواند بيابد.
- بعد از شناخت نقاط قوت و ضعف نبايد احساس نگراني يا خجالت كند برعكس بايد احساس رضايتمندي و خوشنودي نمايد. قدر مسلم هيچ انساني ولو بسيار دانا و حكيم قادر به انجام هر كاري نيست.
- احساس با ارزش بودن زماني در فرد ايجاد مي شود كه بعد از شناخت نقاط ضعف و قدر خود اولين گامهاي جدي را بردارد. در واقع در اين هنگام است كه او ياد گرفته خودش باشد نه ديگري.
- تشويق توانايي، حمايت از تلاشها، تشويق به تجربه كردن راههاي مختلف براي حل يك مسئله به ايجاد و تقويت احساس كفايت در كودك كمك مي كند.
- واگذاري تدريجي برخي مسئوليتها، تشويق به ايجاد ارتباط سالم با اطرافيان، ايجاد فرصتهايي براي تبادل تجربيات مي تواند به ايجاد و تقويت احساس مسئوليت كمك كند.
- پذيرش كودك به عنوان يك فرد و عدم مقايسه بي مورد او با ديگران و همچنين پذيرش عواطف و احساسات او مي تواند به ايجاد احساس امنيت در كودك كمك كند.
- فرد خودباور نشانه هاي بارزي از احساس ارزشمند بودن و خودباوري در عملكرد روزانه خود دارد از جمله آنكه:
چنين فردي مسئوليت پذير است، نسبت به پيشرفت خود احساس افتخار دارد، دامنه وسيعي از هيجانات و احساسات را از خود نشان مي دهد و ديگران را به راحتي تحت تأثير قرار مي دهد.
در محيطي پر از ترس كودك مي آموزد كه دائماً بترسد و احساس ناامني كند.
در محيطي پر از شادي او مي آموزد كه شاد باشد و در محيطي پر از تشويق او مي آموزد كه بزرگ باشد.به عبارتي خودباوري در كودك از نوع نگاه، نگرش، رفتار، برخورد و توقعات ديگران از همان طفوليت جوانه مي زند و بزرگ مي شود و به محصول مي نشيند.تحقير، طرد كردن، بي احترامي، سرزنش، تهديد، مقايسه نابجا، تكرار دائم نكات منفي همه و همه راههايي هستند كه مسلماً نمي توانند در كودك به خودباوري منجر شود. برعكس راههاي مناسبي مانند پذيرش، احترام، محبت، توجه، جدي گرفتن، گوش دادن، تشويق، حمايت و انتظارات معقول وجود دارد كه كاربرد يكايك آنها براي رسيدن به سر منزل مقصود مي تواند مفيد باشد.
يك پدر و مادر مسئول يا آموزگاري شايسته اگر بخواهند در اين راستا قدمهاي بلندتري بر دارند، مي توانند از راهكارهاي بهتري نيز كمك بگيرند از جمله:
- در آغاز به كودك بياموزيم كه نقاط ضعف و قوت خود را شناسايي كند. با اين كار او افق حركت خود را مي تواند بيابد.
- بعد از شناخت نقاط قوت و ضعف نبايد احساس نگراني يا خجالت كند برعكس بايد احساس رضايتمندي و خوشنودي نمايد. قدر مسلم هيچ انساني ولو بسيار دانا و حكيم قادر به انجام هر كاري نيست.
- احساس با ارزش بودن زماني در فرد ايجاد مي شود كه بعد از شناخت نقاط ضعف و قدر خود اولين گامهاي جدي را بردارد. در واقع در اين هنگام است كه او ياد گرفته خودش باشد نه ديگري.
- تشويق توانايي، حمايت از تلاشها، تشويق به تجربه كردن راههاي مختلف براي حل يك مسئله به ايجاد و تقويت احساس كفايت در كودك كمك مي كند.
- واگذاري تدريجي برخي مسئوليتها، تشويق به ايجاد ارتباط سالم با اطرافيان، ايجاد فرصتهايي براي تبادل تجربيات مي تواند به ايجاد و تقويت احساس مسئوليت كمك كند.
- پذيرش كودك به عنوان يك فرد و عدم مقايسه بي مورد او با ديگران و همچنين پذيرش عواطف و احساسات او مي تواند به ايجاد احساس امنيت در كودك كمك كند.
- فرد خودباور نشانه هاي بارزي از احساس ارزشمند بودن و خودباوري در عملكرد روزانه خود دارد از جمله آنكه:
چنين فردي مسئوليت پذير است، نسبت به پيشرفت خود احساس افتخار دارد، دامنه وسيعي از هيجانات و احساسات را از خود نشان مي دهد و ديگران را به راحتي تحت تأثير قرار مي دهد.
