تربیت جنسی اهمیت زیاد دارد؛ زیرا، با پیشرفت آگاهی در دنیای امروز، مسائل جنسی کودکان نیز پیچیدهتر میشوند؛ باید والدین و اطرافیان به گونهای عمل کنند که کودکان از جهت مسائل جنسی با پیمودن منزلگاهها و در زمان مناسب به صورت صحیح از غریزهی جنسی خود بهره گیرند. باید توجه داشت که تحریکهای نابه جا، اگرچه امروز پوشیده باشند، ممکن است در فردای زندگی بروز کنند و اثر آن نمایان شود؛ به هر حال، تربیت جنسی یکی از مشکلترین مسائل تربیتی است. اگر به ناهنجاریهای جنسی بنگرید، انگیزهی قویتری پیدا میکنید که به مسائل جنسی کودکان از ابتدا توجهی خاص بنمایید. پیمودن راه درست، از مشکلات آینده پیشگیری میکند. بنابراین، هدف از تربیت جنسی، آگاهی بخشیدن درست در مسائل جنسی، کمک به تکامل رفتارهای جنسی و هدایت این قدرت خدادادی در مسیر صحیح است.
تعداد کلمات 2504/ تخمین زمان مطالعه 13 دقیقه
سلامت روان در گروه تربیت جنسی
افزون بر همهی اینها، فقدان تربیت صحیح جنسی در خانواده و رعایت نکردن حیا، عفت، نگه نداشتن حرمت خانواده و عدم رعایت ادب، احساسات کودک را زودتر از معمول بیدار میکند؛ در این صورت، گرفتار بلوغ زودرس میشود و مشکلات بسیاری را ایجاد میکند.
اگر تربیت جنسی و جوّ خانوادگی به صورت درست شکل بگیرد، عشق و دوستی زندگی را متعادل و فرح بخش میکند و فرزندان در آینده از سلامت روان کاملی برخوردار میشوند.
آثار همبستری در حضور کودک
«والذی نفسی بِیدهِ لو أن رجلاً غشی أمرأتَهُ و فِی البیتِ صبیٌ مستیقظٌ یراهما و یسمع کلامهما و نفسها ما أفلَحَ ابداً إِن کانَ غلاماً کانَ ذانیاً أو جاریة کانت زانیة»؛
سوگند به کسی که جانم در دست او است، اگر مردی با همسر خود همبستر شود و در اتاق کودکی بیدار باشد، ببیند یا سخن و صدای نفس کشیدن آنان را بشنود، هرگز رستگار نمیشود و سرانجام به زنا آلوده میگردد، چه پسر باشد یا دختر. (1)
در روایات دیگر، از انجام این عمل در مکانی که نوزاد در گهواره نیز هست، پرهیز داده میشود. یعنی اگرچه کودک دارای تمییز و تشخیص نباشد، باز هم از این کار پرهیز شود.
بنابراین، از جمله مسائل تربیتی که از اهمیت بالایی برخوردار است و تأثیر مستقیم بر نوزاد دارد، آثار سوء همبستری پدر و مادر در حضور نوزاد است.
البته آنچه در این روایات بیان شده، علت تامه و یک حکم کلی نیست؛ به این معنا که این طور نیست که همه کودکانی که پدر و مادرشان در زمان شیرخوارگی آنان چنین کاری کرده باشند، زنا کار شوند، بلکه به این معناست که این کار میتواند مقدمه و زمینهای برای انحراف جنسی فرزند باشد و زمینههای فساد جنسی آنان را بیشتر نماید.
مراحل رشد جنسی کودکان
1. از هنگام تولد تا 3 سالگی
* از لمس کردن آلت تناسلی خود لذّت میبرد (اگرچه این لذت با لذت جنسی تفاوت دارد).
* به راحتی و بدون هیچ گونه خجالت و شرمساری دربارهی اعضای بدن خود صحبت میکند.
* به تدریج میتوان تفاوت و خصوصی بودن بعضی از اندام بدن را به او یاد داد؛ برای مثال، بینی عضوی از صورت است و دست زدن به آن اشکالی ندارد؛ ولی، آلت تناسلی اندامی خصوصی است و دیگران نباید به آن دست بزنند و باید از نشان دادن این قسمتهای بدن به دیگران پرهیز نماید.
* اگر کودک با کودک دیگری و غیر همجنس بازی میکند و متوجه تفاوت جنسی میگردد، میتوان با زبان ساده تفاوت دختر و پسر را توضیح داد.
2. کودکان 5-4 ساله
* کودک از طریق بازیهایی مثل دکتر بازی به ارضای حس کنجکاوی دربارهی اندام تناسلی خود و دیگران میپردازد.
* تفاوت نقش پدر و مادر را متوجه میشود.
* باید سعی شود، به طور ساده و درست به پرسشهای کودک پاسخ داد.
3. کودکان 9-6 ساله
* توجه خاصی به صحبت دیگران، اعضای خانواده، رسانهها و ... درباره مسائل جنسی دارند.
* درباره کارهای پسرانه، دخترانه و نقشهای آنان درک نسبتاً کاملی دارند.
* از آن جایی که کودک درک بیشتری پیدا کرده است، آنچه در این زمینه به او گفته میشود باید کاملتر و آگاهانهتر باشد.
4. کودکان 14-10 ساله
از آن جا که این مرحله و مرحله بعدی از موضوع کتاب حاضر بیرون است، از پرداختن و تبیین بحثهای آن اجتناب میکنیم.
5. مرحله 18-15 ساله
* شخص روابط سالم و شایستهی جنسی را از روابط غیر سالم و نامشروع تفکیک میکند.
* نوجوان میتواند شیوههای سالم بیان تمایلات و عواطف جنسی را گزینش نماید.
* میتواند پیامدهای منفی ناشی از روابط جنسی را درک نماید.
بیشتر بخوانید: تربیت جنسی کودکان از منظر اسلام
عوامل انحراف جنسی
* دستکاری آلت تناسلی
* حبس ادرار و مدفوع
* نوازشهای نادرست و لمسهای نادرست
گاهی اوقات، مادر یا افراد دیگر با آلت جنسی کودک بازی میکنند، اگرچه ممکن است که این کار باعث آرام شدن کودک گردد، کودک به آن عادت میکند و در آینده اگر کسی این کار را نکند خود اقدام میکند و سرانجام این کار استمناء خواهد بود.
امیرمؤمنان (علیه السلام) میفرماید:
«مباشَرَة المرأة إبنتها إذا بَلَغَت سِتَّ سنینَ شَعبَةٌ من الزِّنا»؛
دستمالی و لمس زن، آلت فرزندش را که به شش سال رسیده باشد، نوعی زنا به شمار میآید. (3)
* با هم خوابیدن کودکادن و تماس بدنی آنان با یکدیگر
والدین گرامی باید توجه داشته باشند که گاه یک اتفاق، یک لذت آنی و یک تنها گذاشتن و یا باهم خوابیدن کودکان میتواند سبب انحراف جنسی آنان برای همیشه گردد؛ از این رو، اسلام، نسبت به مسائل جنسی کودکان از شش سال به بالا، توجهی خاص کرده است و آنان را از هر گونه تهییج شهوت باز نگاه داشته است؛ از پدران و مادران درخواست کرده تا با ایجاد محیط مساعد، زمینههای تربیت مناسب آنان را فراهم آورند؛ برای مثال، اهل بیت (علیهم السلام) در این زمینه فرمودند: بستر خواب کودکان در شش سالگی از هم جدا میشود. (4)
همچنین، در برخی روایات از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که فرمودند: بستر خواب فرزندان را زمانی که به سن هفت سالگی رسیدند، جدا نمایید. (5)
* شستشوی کودک پس از انجام دستشویی و دست زدن به آلت تناسلی
* رعایت نکردن حد و مرزهای لازم هنگام حمام کردن و ...
* بوسیدن و در آغوش گرفتن کودکان نامحرم
احمد کاهلی میگوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: دختر بچهای نامحرم، خود را در آغوش من میاندازد؛ و من او را بلند میکنم و میبوسم؛ حکمش چیست؟ امام (علیه السلام) پاسخ فرمود: اگر دختر به سن شش سال رسید، دیگر او را روی پای خود ننشان و نبوس. (7)
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
هنگامی که دختر به شش سالگی رسید، پسر او را نبوسد و وقتی پسر به هفت سالگی رسید زن او را نبوسد. (8)
همچنین امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
هنگامی که دختر به سن شش سالگی رسید، دیگر مرد نامحرم مجاز نیست که او را ببوسد و یا در آغوش بگیرد. (9)
* پوشش نامناسب محارم
حتی به مادران توصیه میشود که غیر از اعضای خاص که پوشاندن آنها از فرزند واجب است، قسمتهای تحریک کننده بدن را نیز بپوشانند؛ این مسأله، درباره مادر، پسر، پدر و دختر توصیه میشود؛ بلکه، باید از پوشیدن لباسهای بدن نما، چسبان و تنگ که مهیج و حساسیت برانگیز است، پرهیز شود.
رعایت نکردن این مسأله ممکن است، سبب بلوغ زودرس شود و زمینه انحراف جنسی را در آینده زندگیش فراهم سازد.
در نتیجه، در این گونه موارد، آراستن زن برای شوهر و جلوه نمودن او که در کانون جدی تأکید اسلام است، باید در خلوت و عدم حضور کودک انجام پذیرد.
* مشاهده عکس و فیلم مستهجن
محیط بی بند و بار
این تصور نادرست است؛ زیرا، حیات آزاد و جنگلی، استحمام پدر و مادر با پسر و دختر به صورت لخت و نادیده گرفتن شرم و حیا و ایجاد محیط بی بند و بار، سبب تشدید تمایل جنسی کودک و نو به نو شدن آن میگردد؛ این کار، علاوه بر آلودگیهای فراوان، سبب بلوغ زودرس میشود که آفتی ناگوار برای خانواده و اجتماع خواهد بود.
تجربهها نشان میدهند، در خانوادهها و محیطهای دارای ضابطه و قانون، لغزشها و عوارض ناگوار کمتر به چشم میخورند و کودکان مراحل رشد خویش را به طور طبیعی میگذرانند. (10)
شروع پرسشهای جنسی
سؤالات آنان این گونه شروع میشوند:
مرا از کجا آوردهای؟ من اول کجا بودم؟ عروسی یعنی چه؟ وقتی خیلی کوچک بودم کجا بودم؟ مادر! چرا شکم تو بزرگ شده است؟ دخترها و پسرها چه فرقی دارند، زن و شوهر یعنی چه؟
پاسخ پرسشهای جنسی
اما اگر با خشونت با کودک برخورد کنیم، ممکن است مسأله را برای او پیچیدهتر نماییم و چه بسا رفتار غلط، توجه کودک را بیشتر جلب کند و کنجکاوی او را به سوی انحراف جنسی سوق دهد.
کودکان خواه ناخواه نسبت به مسائل جنسی کنجکاوند؛ اگر والدین و مربیان به این حسّ کنجکاوی پاسخ مناسب ندهند، کودک از راههای دیگر که شاید مناسب نباشند، به دنبال کسب اطلاعات در این زمینه میرود.
اگرچه پرسشهای کودک ساده است، برای پاسخ گویی باید به نکات ذیل دقت داشت:
2. اگرچه لازم نیست، همه حقایق گفته شود، پاسخها باید به دور از خطا و دروغ باشند.
3. جواب باید در حدی باشد که ذهن کودک را قانع کند؛ زیرا، اگر جواب ناقص باشد، سؤال همچنان برای کودک مبهم باقی میماند.
4. جواب نباید مهیّج و گیج کننده باشد؛ زیرا، این گونه پاسخ او را کنجکاوتر مینماید.
5. در پاسخ دادن، سن و فهم کودک در نظر گرفته شود.
6. در پاسخ گویی رعایت ادب، حیا، عفت و شرم صورت گیرد.
7. امام صادق (علیه السلام) میفرماید: هرگاه کودکی در اتاق حضور دارد، زن و مرد نباید آمیزش نمایند؛ که این کار، طفل را به بی عفتی و زنا میکشاند. (12)
نمایش پی نوشت ها:
1. وسائل الشیعة، ج 20، ص 134 و الکافی، ج 5، ص 499-500.
2. استفتائات حضرت امام، ج 3، ص 276، توضیح المسائل (محسنی) ج 1، ص 342.
3. من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 436.
4. من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 436، وسائل الشیعة، ج 20، ص 231.
5. بحارالانوار، ج 101، ص 96.
6. کتاب نکاح (زنجانی)، ج 3، ص 835، الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج 1، ص 337 «که با عبارت احوط ترک نظر به عورت ممیز» آمده است.
7. الکافی، ج 5، ص 533.
8. مکارم الاخلاق، ترجمه میرباقری، ج 1، ص 428، دقیقاً همین روایت از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است. ر.ک: من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 437.
9. هدایة الامة الی احکام الائمة، ج 7، ص 94.
10. ر.ک: خانواده و مسائل جنسی کودکان، ص 88-89.
11. ر.ک: خانواده و مسائل جنسی کودکان، ص 105.
12. المحاسن، (برقی) ج 2، ص 317، علل الشرایع، ج 2، ص 502.
13. گفتار فلسفی، کودک از نظر وراثت و تربیت، ص 371-372.