تاریخچه‌ی آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها از زمان کشف تصادفی خود توسط الکساندر فلمینگ جان تعداد بیشماری را نجات داده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به نقش آنتی بیوتیک‌ها ادامه‌ی مقاله را بخوانید.
آنتی بیوتیک‌ها ترشحات طبیعی یک ارگانیسم هستند که ارگانیسم‌های دیگر را از بین می‌برند یا مانع رشد آن‌ها می‌شوند. آنتی بیوتیک برگرفته از واژه‌ی آنتی بیوسیس به معنای ضد حیات است.
کشف آنتی بیوتیک‌ها یکی از مهم‌ترین موفقیت‌هایی است که انقلابی در علوم پزشکی به وجود آورد. در اواخر قرن نوزدهم بود که نظریه میکروبی بیماری‌ها مورد قبول قرار گرفت و نقش میکروارگانیسم‌ها در بروز بیماری‌های مختلف را تشریح کرد. این باعث شد دانشمندان به دنبال روش‌های متعددی باشند که می‌توانستند این عوامل بیماری‌زا را از بین ببرند یا مانع رشد آن‌ها شوند. این مقاله تاریخچه‌ی کشف آنتی بیوتیک‌ها را تشریح می‌کند.

تاریخچه و کشف آنتی بیوتیک‌ها

اواخر دهه 1800 جایی بود که نظریه میکروبی بیماری‌ها کم کم داشت مورد قبول قرار می‌گرفت. طبق این نظریه، میکروب‌ها عوامل مسبب بروز بیماری‌های مختلف در نظر گرفته می‌شدند. این باعث شد دانشمندان داروهای مختلفی برای غلبه بر این باکتری‌های بیماری‌زا کشف کنند.
جوزف لیستر تحقیقات خود روی کپک‌هایی که مانع رشد باکتری‌ها می‌شدند را شروع کرد. لوئیس پاستور روش‌هایی برای کشتن باکتری‌ها کشف کرد و کار خود را پایه و اساس این موفقیت مهم در پزشکی قرار داد. در سال 1877 او نشان داد که سیاه زخم را می‌توان با تزریق باکتری‌های خاک کنترل کرد. سپس، در اواخر سال 1888 یک دانشمند آلمانی پیوسیاناز را از باکتری ایزوله سازی کرد که مانع رشد باکتری‌های دیگر در کشت سلولی شد. ولی پیوسیاناز در آزمایشات بالینی ناموفق بود و ثابت شد که ناپایدار و سمی است. از اینرو، اگر چه پیوسیاناز اولین آنتی بیوتیکی بود که کشف شد ولی، تبدیل آن به یک داروی مؤثر ممکن نبود. سپس، الکساندر فلمینگ در اوایل دهه‌ی 1920 گزارش داد اشک انسان حاوی عامل آنتی باکتریالی است که لیزوزوم نامیده می‌شود و می‌تواند سلول‌های باکتری را هضم کند. فلمینگ پس از برگشتن از تعطیلات به صفحات کشت استافیلوکوکوس آرئوس که بیرون گذاشته بود نگاهی انداخت. او مشاهده کرد که یک کپک پنی سیلیوم نوتاتوم آبی- سبز باکتری‌های اطراف آن را آلوده کرده است. فلمینگ فرض کرد که ماده‌ی ترشح شده توسط کپک مسئول تجزیه‌ی باکتری‌هاست.
فلمینگ در واقع پنی سیلین را دوباره کشف کرد. قبلاً یک دانشجوی فرانسوی به نام ارنست دوشس پنی سیلین و ماهیت آنتی بیوتیک آن را کشف کرده بود ولی، او نتوانست ارتباط میان قارچ‌ها و ماده‌ی دارای خاصیت آنتی باکتریال را تشریح کند. بنابراین، پنی سیلین تا زمان کشف مجدد توسط فلمینگ به فراموشی سپرده شد. فرآیند سنتز پنی سیلین برای تولید دارو توسط هاوارد فلوری ، ارنست چِین و نورمن هیتلی در اوایل دهه‌ی 1940 اختراع شد. این دانشمندان اهل انگلیس و ایالات متحده با هم کار کردند تا مقادیر زیادی از این دارو را تولید کنند. اهمیت پنی سیلین به عنوان یک آنتی بیوتیک در جنگ جهانی دوم نشان داده شد که توانست جان تعداد بیشماری از سربازان زخمی را نجات دهد. تأثیر پنی سیلین برای درمان عفونت و ماهیت غیر سمی آن استفاده از پنی سیلین را تا حد زیادی افزایش داد.
تحقیقات علاوه بر تولید آنتی بیوتیک‌های طبیعی برای تولید آنتی بیوتیک‌های جدید و مصنوعی ادامه یافت. این باعث شد دانشمند آلمانی گرهارد دماک در سال 1932 پرونتوسیل را کشف کند که یک داروی سولفانامید است. کار او چشم اندازهای جدیدی از تحقیقات را برای درمان بیماری‌ها به وجود آورد. دکتر سِلمان واکسمن آنتی بیوتیک‌های جدید زیادی را ایزوله سازی کرد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به استرپتومایسین و نئومایسین اشاره کرد. از این داروها به طور گسترده‌ای برای درمان بیماری‌های مختلف در گیاهان ، حیوانات و انسان‌ها استفاده می‌شد. این استفاده‌ی بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها و تولید آنتی باکتریال‌های جدید در ای ن دوره باعث تکامل گونه‌های جدید از باکتری‌ها شد که در مقابل آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شدند.

ظهور مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها

الکساندر فلمینگ در سال 1945 اخطار دارد که استفاده‌ی بیش از حد آنتی بیوتیک‌ها ممکن است منجر به انتخاب باکتری‌های مقاوم شود. او به طور آزمایشگاهی با تغییر دادن شرایط ، دوز دارو و قرار دادن این باکتری‌ها در معرض آنتی بیوتیک‌ها چنین باکتری‌های مقاومی را به دست آورده بود.
ظهور باکتری‌های مقاوم یک فرآیند تکاملی است. درمان نامناسب ، خود درمانی ، کامل نکردن دوره‌ی درمان و سوء استفاده از آنتی بیوتیک‌ها باعث ایجاد جهش در باکتری‌ها شده است.
آنتی بیوتیک‌ها برای مقابله با ویروس‌ها مؤثر نیستند. پس، اگر از سرما خوردگی یا آنفولانزا رنج می‌برید، آنتی بیوتیک‌ها مؤثر نخواهند بود. از اینرو، انجام معاینه توسط پزشک و کامل کردن دوره‌ی درمان بهترین روش برای درمان چنین بیماری‌هایی است.
گزارشات اخیر FDA نشان می‌دهند که مقاومت باکتری‌ها در حال رشد است و حدود 20 درصد از عفونت‌ها توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شوند که نسبت به داروهای مختلف مقاوم هستند.
با توجه به وضعیت پیشرفت آنتی بیوتیک‌ها به نظر می‌رسد باکتری‌ها برنده‌ی این نبرد خواهند بود. تحقیقات در این باره همچنان در حال انجام است و ما فقط امیداوریم چیزی باشد که بتواند ما را از این وضعیت نجات دهد و روش‌های جدید و نوآورانه‌ای برای مبارزه با این باکتری‌ها تولید کند.