مقدمه
زيارت امامان و امامزادگان، اعلام وابستگی فکری و عاطفی به ايشان است. زيارت پاکان، در زندگی و پس از مرگ، فرياد محبت و ولايت است و آثار تربيتی، اجتماعی و معنوی فراوانی را برای زائران به ارمغان می آورد. «آمرزش گناهان، ايمنی در روز قيامت، امنيت در برابر آتش جهنم، شفاعت» اينها وعده های الهی است که به زيارت کنندگان قبور امامان وامامزادگان داده شده است.در روايت آمده است: «هر کس نمی تواند به زيارت مزار ما بيايد قبر برادران دينی صالح ما را زيارت کند.»
البته اين نکته قابل ذکر است که زيارت بدون معرفت وشناخت درست امام و امامزاده و زيارت شونده، مايه محروميت از فيض فراوان و الطاف زيارت شونده است.
در بيان فضائل حضرت عبدالعظيم (ع)
يکي ازمحدثين جليل القدر و بزرگواري که درخدمت ائمه معصومين بوده واز محضر ايشان تحديث مي کرده، حضرت عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن ابيطالب(ع) است. اين سيد شريف بزرگوار از مشايخ حديث و از زهاد و عباد زمان خود بود.با مراجعه به کتب رجالي واحاديث نقل شده از ايشان، درمي يابيم که وي به محضر سه نفر از ائمه معصومين(ع) رسيده واز آن بزرگرواران نقل حديث کرده:
حضرت رضا(ع)
حضرت جواد(ع)
حضرت هادي(ع)
البته در زمان حضرت موسي بن جعفر(ع) نيز در قيد حيات بوده و با عده کثيري از اصحاب آن حضرت معاشرت داشته و لکن محضر ايشان را درک نکرده است .
از اخبار منقوله به طور وضوح استفاده ميگردد که وي مورد مهر و علاقه ومحل اطمينان و اعتماد ائمه اطهار(ع) بوده است. براي نمونه دو روايت در بيان فضائل حضرت عبدالعظيم مي آوريم :
1. صاحب بن عباد در رساله خود بيان کرده: ابوحامد رازي گويد : خدمت حضرت هادي(ع) رسيدم و از آن جناب مسائلي پرسيدم هنگامي که اراده کردم ازمحضر مقد‌سش بيرون شوم فرمود: هرگاه مشکلا تي برايت پيشامد کرد آنها را از عبدالعظيم حسني بپرس وسلام مرا هم به او برسان.
2. درامالي شيخ صدوق ضمن حديث «عرض دين» آمده وقتيکه حضرت عبدالعظيم خدمت امام هادي(ع) مشرف شد و عقائد خود را اظهار نمود امام فرمود: تو از دوستان حقيقي ما هستي .
اين حديث مارا کفايت ميکند تا به فضايل و مقامات حضرت عبدالعظيم پي ببريم چرا که شيعه ومحب واقعي اهل بيت(ع) بودن مقامي است که هرکس به آن نائل نميشود .
در حالات عبدالعظيم در رسالة صاحب بن عباد اين گونه آمده:
عبدالعظيم درامور دين آگاه ومطلع، و به مسائل مذهبي و احکام قرآن بخوبي آشنا بوده وحقائق ديني را درک ميکرده و به عقل و توحيد که مذهب اهل حق است اعتقاد داشت .
عبدالعظيم حسني کتب و تأليفاتي هم دارد که از آن جمله کتابي است، که به «يوم و ليله [i]» نامگذاري کرده بود عده اي از بزرگان شيعه و مشايخ حديث وروايت از وي أخذ حديث کرده اند.
عبدالعظيم از سلطان وقت بيمناک وانديشمند بود، اوخائفاًَ درشهرها گر دش ميکرد و خود را قاصد و پيک سلطان به مردم معرفي ميکرد، در اين هنگام که او در شهرها ازترس عمال خليفه وقت در سير بود، وارد شهر ري شد و در محله ساربانان به منزل يکي از شيعيان در «سکه الموالي» ساکن گرديد. روزها درسرداب اين منزل به سر ميبرد شبها را به نماز و روزها را به روزه ميگذرانيد.
در اين موقع که در اين خانه مخفي بود گاهي به طور ناشناس از خانه خارج ميشد و قبري را که اکنون در مقابل قبر او قرار گرفته زيارت ميکرد و در بين آن منزل و قبر نيز راهي فاصله شده بود، وي اظهار مي داشت که اين متعلق به يکي از فرزندان موسي بن جعفر(ع) است.
در اين هنگام خبر ورود عبدالعظيم حسني به گوش شيعيان رسيد ودوستان و محبان اهل بيت(ع) از ورود او آگاه گرديدند، اکثر آنها با او آشنا شدند و با وي رفت و آمد کردند.
ثواب زيارت
در هزاره اخير تاريخ اسلام مزار حضرت عبدالعظيم زيارتگاه بسياری از شيعيان بوده و سال به سال بر شمار آنان افزوده شده است، اين توجه سرچشمه های متعددی دارد که می توان تأکيد و سفارش پيشوايان معصوم را از عوامل مهم آن دانست:صاحب بن عباد گويد: مردي از اهل ري خدمت امام هادي(ع) رسيدو حضرت به او فرمود: در کجا بودي و از کجا آمدي؟ عرض کرد: به زيارت حضرت سيدالشهدا(ع) رفته بودم حضرت فرمود: آگاه باش اگر عبدالعظيم حسني را که در شهر شما مدفون است زيارت ميکردي مثل اين بود که حضرت ابي عبدالله الحسين(ع) را زيارت کرده باشي [ii].
نمونه اي از اخبار و روايات حضرت عبدالعظيم (ع):
• حضرت رضا(ع) فرمود: مؤمن کسي است که هرگاه نيکي کند از عمل خود خوشوقت گردد وهرگاه از او عمل بدي سر زد استغفار و بازگشت کند مسلمان کسي است که مسلمين از دست و زبان او در آسايش بسر برند از ما نيست آن کسي که همسايگان ازشرور و فساد آن در امان نباشند.
(عيون الاخبار- باب ما جاء عن الرضا(ع) من الاخبار المجموعه الحديث)
• عبدالعظيم حسني از حضرت جواد از پدرش و او از جدش روايت کرده که فرمود: از حضرت صادق(ع) شنيدم ميفرمود:سرپيچي از فرمان و دستورات و پدر و مادر از گناهان بزرگ است زيرا خداوند «عاق» را ستمگر بدبخت معرفي فرموده و او را به سخت ترين عذاب و شکنجه وعده داده است. (علل الشرايع- الباب 229 الحديث 2)
برای دستيابی به مجموعه احاديث نقل شده توسط حضرت عبدالعظيم می توانيد به مسند حضرت عبدالعظيم نوشته آقای عزيزالله عطاردی مراجعه کنيد.
آرميدگان بارگاه
به جز امامزاه همزه بن موسی بن جعفر(ع) که پيش از حضرت عبدالعظيم در آن مکان دفن گرديده بود وهمانطور که گفتيم حضرت عبدالعظيم قبر وی را زيارت ميکرده، صدها شخصيت ارزنده و فرهيخته دينی و فرهنگی در جوار حضرت در خاک آرميده اند و در سايه لطفش متنعم و آسوده اند که ما در اين مختصر نام چند تن از اين سادات بزرگوار وعالمان دينی را ياد ميکنيم.امامزاده طاهر
وی از نوادگان امام سجاد(ع)می باشد ونسب وی با هشت واسطه به آن حضرت منتهی می گردد. در مقام معنوی او اين گونه آمده که جسد وی تا سالها پس از ارتحال ايشان، سالم مانده (همانگونه که در زيارتنامه ايشان می خوانيم).ابوالفتح رازی
از مکتب اين مفسر فرزانه، انديشمندانی چون ابن شهر آشوب و منتجب الدين علی بن بابويه برخاسته اند. تفسير «روض الجنان و روح الجنان» از اوست.ميرزا محمد علی شاه آبادی
از مکتب عرفانی و روحبخش او، فرزانه ای چون امام خمينی(ره) بر عالم اسلام تقديم شد.
