موزه‌هاي مجازي،تاريخ واقعي
نويسنده: محمد عرب
نگاهي به موزه‌ها در عصر ديجيتال
اين ديدگاه جديد به طور مستقيم روي روش‌هاي خدمات‌دهي حفاظت، نگهداري و اشاعه اطلاعات مجموعه موزه‌ها تاثير چشمگيري گذاشته و مفهوم تازه‌اي را با عنوان موزه‌هاي مجازي به ارمغان آورده است.
در اين ميان، فناوري چند رسانه‌اي و شبكه‌هاي جهاني وب قابليت‌هاي منحصر به فردي را براي تبادل متقابل اطلاعات مجموعه موزه‌ها از طريق شبكه‌هاي ارتباطي در اختيار ما گذاشته است.
تعريف ساده چند رسانه‌اي عبارت است از تركيب رسانه‌هاي منفرد نظير فيلم ويدئو، موسيقي، كلام، عكس، پايگاه داده‌ها، متن، انيميشن و... از طريق فناوري رايانه در قالب محصولي كه روي ديجيتال ذخيره شده باشد. تعريف كامل‌تر اين‌كه استفاده از رايانه به منظور تركيب و نمايش متن، تصوير صوت و تصاوير متحرك از طريق رابط‌ها و ابزارهايي است كه امكان جستجوي قابل هدايت، تعامل خلاقيت و تبادل اطلاعات را به كاربر مي‌دهد.
موزه‌ها و فناوري چند رسانه‌اي
بسياري از موزه‌ها در سراسر دنيا دريافته‌اند كه در دسترس قرار دادن اطلاعات كليه مجموعه آثارشان به مراجعه كنندگان عملي نيست و همين مساله، نارضايتي بسياري از محققان و پژوهشگران آثار و اشياي تاريخي را به همراه آورده است.
بنابراين، به منظور دسترسي جامع و آسان به مجموعه موزه‌ها، ضروري است سيستمي به كار گرفته شود كه ضمن داشتن قابليت ذخيره‌سازي و نمايش اطلاعات تصويري و نوشتاري، امكان دسترسي سريع و مناسب به محتواي مجموعه آثار و اشياي موزه‌ها را مهيا كند، هزينه‌هاي حفاظت و نگهداري از اين مواد را كاهش دهد و مهم‌تر از همه امكان تبادل متقابل اطلاعات را از طريق شبكه‌هاي ارتباطي به وجود آورد.
سيستم چند رسانه‌اي به عنوان دستاورد نوين فناوري رايانه در عصر حاضر، مناسب ترين بستر براي ذخيره‌سازي، نمايش و اشاعه اطلاعات مجموعه موزه‌ها در قالب ديجيتال به شمار مي‌آيند و در واقع مي‌توانند همان خدماتي را ارائه كنند كه موزه‌هاي امروزي دربر دارند.
در اين وادي 2 مفهوم موزه‌هاي مجازي و موزه‌هاي سنتي در برابر يكديگر قابل بررسي هستند.
موزه‌هاي مجازي در واقع خدماتي هستند كه بيشتر در فضاي اطلاعاتي وجود دارند تا فضاي فيزيكي (ساختمان و بناي موزه).
اين نوع خدمات مبتني بر تبادل متقابل اطلاعات (متن، عكس، فيلم، انيميشن و...) آثار، اشيا و اسناد تاريخي موجود در موزه‌ها از طريق بزرگراه‌هاي اطلاعاتي ميان استفاده‌كنندگان و موزه‌ها در هر زمان و مكان است.
در نقطه مقابل موزه‌هاي مجازي، موزه‌هاي سنتي قرار دارند كه وابستگي شديدي به شرايط زماني و مكاني، قوانين و مقررات (اغلب محدودكننده) و وسعت فضاي نمايش آثار و اشيا به مراجعه‌كنندگان دارند و حضور فيزيكي مراجعه‌كنندگان به موزه، موضوعي اجتناب‌ناپذير تلقي مي‌شود.
مزاياي چندرسانه‌اي در موزه‌ها
براي جلوگيري از فرسودگي و صدمه ديدن نمونه‌هاي اصلي آثار و اشياي باارزش به وسيله ذخيره‌سازي اطلاعات آنها (تصوير، فيلم، متن و...) روي رسانه‌هاي ديجيتال نظير ديسك فشرده، يك مزيت است.
از سويي كاهش هزينه‌هاي حفاظت و نگهداري و نيز فضاي فيزيكي موردنياز براي نمايش مجموعه آثار موزه نيز از اين جمله است.
همچنين امكان تبادل متقابل اطلاعات از طريق شبكه‌هاي جهاني وب ميان ديگر موزه‌ها، مركز اطلاع‌رساني ملي و بين‌المللي و محققان در هر زمان و مكان جغرافيايي از ديگر مزاياي چندرسانه‌اي‌ها در موزه‌هاست.
تسهيل و تقويت فرآيند تحقيق و فعاليت‌هاي آموزشي از طريق تركيب و ارائه همزمان رسانه‌هاي مختلف صوتي، تصويري و نوشتاري و كاهش وابستگي به توصيف نوشتاري پديده‌ها و آثار هنري از طريق نمايش و ارائه صوت، تصوير و گرافيك و حتي سهولت و جذابيت كار با سيستم‌هاي چندرسانه‌اي و دسترسي به اطلاعات تكميلي از طريق پيوند‌هاي فرامتني و فرارسانه‌اي ميان مجموعهاي از اطلاعات و رسانه‌هاي مرتبط نيز از ديگر مزاياي استفاده از چندرسانه‌اي‌ها در كار موزه و موزه‌داري است.
نسل جديد موزه‌هاي مجازي
موزه‌هاي مجازي امروزه امكان حركت بازديدكننده در داخل موزه با استفاده از سيستم رايانه خود را مي‌دهند، در حالي كه مخاطب نيز مي‌تواند اشياي داخل موزه را از جهات مختلف و زوم بر اشياي شاخص با وضوح بالا ببيند. استفاده از عينك‌هاي آناگليف براي ملموس‌تر شدن موزه‌هاي سه‌بعدي از ديگر امكانات نسل جديد موزه هاست كه از اين جمله مي‌توان به موزه مجازي امريكا به نام اسميت سونيان اشاره كرد كه به شيوه سه‌بعدي طراحي شده است.
در اينجا با به كارگيري فناوريهاي اطلاع‌رساني، جامعه بيشتري از استفاده‌كنندگان و محققان مي‌توانند بدون حضور فيزيكي در موزه‌ها به محتواي مجموعه‌هاي تاريخي و فرهنگي ملل مختلف دسترسي پيدا كنند.
موزه‌ها و شبكه‌هاي جهاني وب
شبكه جهاني وب يكي از جديدترين خدمات اطلاع‌رساني بر اينترنت است كه نسبت به ديگر ابزارها و خدمات اينترنت بسرعت رشد مي‌كند و گسترش مي‌يابد. در حقيقت، شبكه جهاني وب يك سيستم اطلاع‌رساني فرامتني است.
فرامتني، مجموعهاي از اسناد و متون الكتريكي است كه به استفاده‌كننده امكان رجوع غير ترتيبي از يك سند يا متن به اسناد يا متون ديگر را مي‌دهد، به طوري كه تنها با فشار دكمه موس بر كليد واژه‌هايي كه به رنگ‌هاي مختلف مشخص شده‌اند مي‌توان به ديگر اسناد يا متون مرتبط ديگر دست پيدا كرد.
آنچه شبكه جهاني را از ديگر خدمات اينترنتي متمايز مي‌كند محيط گرافيكي براي ارسال و دريافت فيلم، عكس، انيميشن و همچنين اطلاعات نوشتاري و صوت است و همين ويژگي را مي‌توان مهم‌ترين دليل رشد روز افزون استفاده از اينترنت به شمار آورد.
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
