کمک های اولیه در خونريزي و زخم ها

Bleeding And Wounds

تعريف: خونريزي يعني خارج شدن خون از درون عروق خوني كه در نتيجه ي جراحت و بريدگي اتفاق مي افتد.

دستگاه گردش خون :

دستگاه گردش خون از مهمترين سيستمهاي بدن ميباشد كه از سه جزء اصلي زير تشكيل شده است : 1- قلب 2- رگها 3- خون وظيفه اين دستگاه انتقال مواد غذائي واكسيژن به سلولهاي بدن وهمچنين انتقال مواد دفعي ودي اكسيد كربن سلولها به اندامهاي دفعي مي باشد

علائم ونشانه هاي خونريزي

به صورت واكنشي و براي جبران خون از دست رفته، خون كمتري به قسمتهاي كم اهميت تر مثل پوست، مي رسد و به همين دليل رنگ پريدگي پوست و مخاطها جزو علايم شايع خونريزي است. در مراحل اوليه و يا خونريزي هاي خفيف به جز رنگ پريدگيهاي مختصرپوست و افزايش تعداد ضربان قلب علايمي ديده نميشود ولي با افزايش شدت خونريزي علايم زير ظاهر ميشود:
1- تشنگي 2- ضعف، بي حالي،بي قراري و پرخاشگري 3- تند شدن ضربان قلب و ضعيف شدن نبضهاي محيطي 4- عرق سرد روي پيشاني 5- تنفس سريع و سطح 6- تهوع و استفراغ 7 - افت فشار خون 8- خواب آلودگي 9- احساس سبكي سر، سرگيجه و سردي پوست 10- احساس سرما 11- وجود علايم خاص خونريزي در ارتباط با بعضي از قسمت هاي بدن مثلا خونريزي جمجمه، درون قفسه سينه يا شكم و... 12- مشاهده خروج خون از زخم در موارد خونريزي خارجي
ــ به خاطر كاهش رسيدن خون اكسيژن دار به مغز، فرد دجار خواب آلودگي، گيجي، سياهي رفتن چشمها و يا اضطراب و بي قراري مي شود.

انواع خونريزي:

با توجه به نوع عروق آسيب ديده، خونريزيها به سه دسته تقسيم مي شوند:
1) خونريزي سرخرگي: اين نوع خونريزي به دليل سرعت زياد جريان خون به صورت جهنده و با فشار زياد است.رنگ خون به دليل محتواي اكسيژن بالا قرمز روشن است. اين نوع خونريزي به آساني مهار نميشود. درموارد قطع عضو به دليل ضربه ممكن است سرخرگ به طور كامل و شديد منقبض شده و خونريزي قطع گردد.
2 ) خونريزي سياهرگي: سياهرگها شامل خون تيره بوده و جريان خون در آن آرام است و در نتيجه اين نوع خونريزي بدون جهت و فشار بوده و آسانتر از خونريزي سرخرگي مهار ميشود. يك خطر جدي خونريزي سياهرگي، ورود هوا (مكش هوا ) به درون خون و بروز مرگ ناگهاني است و ميتوان با فشار ملايم آنرا مهار كرد.
3 ) خونريزي مويرگي: خون موجود در مويرگ ها مخلوطي از خون سرخرگي و سياهرگي است. خون معمولا از زخم نشت مي كند و مقدار خون از دست رفته نيز كم است. معمولا فشار روي زخم براي مهار خونريزي كفايت مي كند در اين نوع خونريزي خطر عفوني شدن زخم بيشتر از خطر از دست رفتن خون مطرح است.
باتوجه به كانون خونريزي، خونريزيها به دو دسته تقسيم مي شوند:
1) خونريزي داخلي:در خونريزي داخلي،خون از درون عروق خارج شده، ولي داخل بدن باقي ميماند.يعني خون به درون حفرات بدن مثل شكم، قفسه سينه، جمجمه و ... مي ريزد. اين نوع خونريزي را با چشم نمي توان ديد و تشخيص آن مشكل است.
2) خونريزي خارجي: در خونريزي خارجي، خون از بدن خارج شده و بيرون مي ريزد و غالبا نتيجه ي بريدگي، جراحت جنگي و شكستگيهاي باز استخوان ها ايجاد مي شود.

اقدامات و كمكهاي اوليه در خونريزي ها

1. در ارائه كمكهاي اوليه سرعت عمل به خرج دهيد اما خونسردي خود را حفظ كنيد تاخيرممكن است به قيمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.
2. علايم حياتي را كنترل كنيد
3. مصدوم را به پشت بخوابانيد و پاها را در وضعيت بالا ببريد.
4. خونريزي را كنترل كنيد.
5. مصدوم را گرم نگه داريد
6. مصدوم را در وضعيت استراحت قرار داده و اندام زخمي را بي حركت كنيد
7. لباس مصدوم را شل كنيد
8. در صورت بروز شوك، پاهاي مصدوم را بالا نگه داريد اما در صورت خونريزي سر و گردن نبايد سر را نسبت به بقيه بدن پايين تر نگه داشت ، چون سبب خونريزي بيشتر مي شود.
9. جهت بررسي وضعيت جريان خون اعضاء از لمس نبض و گرمي هر اندام و همچنين معاينه پر شدن مويرگي ناخن ها (Capillary Nail Test - Blanch Test ) استفاده كنيد.پر شدن فوري بستر ناخن نشاندهنده جريان خون مناسب است و پر شدن بستر ناخن در مدت زمان بيش از 2 ثانيه غير طبيعي است.
10. در صورتي كه خون لخته شده باشد، از كندن و تميز كردن آن خودداري كنيد؛ زيرااين كار سبب خونريزي مجدد ميشود.
11. هرگز اشيائي مانند چاقو، تكه هاي شيشه و... را از زخم خارج نكنيد زيرا امكان تشديد آسيب و خونريزي بيشتر وجود دارد. در اين شرايط، از يك دستمال و يا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده كنيد. توجه داشته باشيد كه تامپون بايد كاملا اطراف جسم را بپوشاند طوري كه وقتي خواستيد روي آن باندپيچي كنيد، به جسم فشار وارد نشود.
12. مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد.

روشهاي مهار خونريزي كمكهاي اوليه در خونريزي

1. بالا نگه داشتن عضو آسيب ديده .
2. فشار مستقيم بر روي محل خونريزي .
3. فشار بر روي نقاط فشار (منظور از نقاط فشار، نقاطي هستند كه شريان يا همان سرخرگ اصلي، از آن عبور كرده است.)
4. اگر خونريزي جزئي باشد، خونريزي ممكن است با ريختن آب سرد بر روي آن بند بيايد.
5. استفاده از تورنيكت يا شريان بند در خونريزي هاي شديد تورنيكت باند عريزي است كه استفاده از آن به طور صحيح سرخرگ را بسته و مانع خونريزي ميشود. از اين وسيله تنها در موارد بسيار ضروري (نظير قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و يا عدم مهار خونريزي با روشهاي ديگر) استفاده مي شود.

1- فشار مستقيم :

موثرترين روش در كنترل خونريزي از طريق فشار مستقيم ميباشد كه به يكي از دو روش زير انجام ميگيرد
گاز استريل (يا تكه پارچه تميز) را روي محل خونريزي گذاشته وبا دست روي آن فشار وارد شود تا خونريزي قطع گردد.
قطعه اي گاز استريل را روي محل خونريزي گذاشته وبه وسيله بانداژ محكم آنرا ببنديد تا خونريزي كنترل گردد.

2- بالا نگه داشتن عضو دچار خونريزي :

اين روش در كنترل خونريزي قسمت هايي از بدن كه امكان قراردادن آنها در سطحي بالا تر از سطح بدن
وجود دارد مورد استفاده قرارميگيرد كه به علت نيروي جاذبه ،فشار خونريزي كمتر ميشود .
توجه : در صورت وجود شكستگي درعضو مربوطه استفاده ازاين روش محدوديت دارد .

3 - فشار بر نقاط فشار :

اگر توسط فشار مستقيم و بلند كردن عضو ،خونريزي قابل كنترل نبود از فشار دادن بر نقاط فشار استفاده مي شود نقاط فشار نقاطي است كه شريان هاي اصلي بدن از نزديك سطح بدن و روي استخوانها عبور مي كند.
توجه : چنانچه در اين محل ها شكستگي استخواني باشد در استفاده از اين روش محدوديت وجود دارد .

4- استفاده از تورنيكت يا كيسه هوائي : (با رعایت اصول )

اين روش فقط زماني انجام ميشود كه كوششهاي قبلي جهت كنترل خونريزي موثر واقع نشود ويا در مواقعي كه اندامي قطع گرديده و نگراني درمورد ازبين رفتن بافتهاي پائين تر از محل بستن تورنيكت نباشد .
نكته : 1- اندامي كه با تورنيكت بسته شده حتماً بايد در معرض ديد باشد.

خونريزي داخلي

تعريف: چنانچه خون پس از خروج از رگ در داخل حفره اي از بدن ريخته ومحل خونريزي مشاهده نشود، خونريزي داخلي گويند. مانند خونريزي در داخل جمجمه، ويا در مجاري گوارشي.

كمكهاي اوليه در خونريزيهاي داخلي :

در مورد خونريزيهاي داخلي مهمترين كار رساندن بيمار به مركز درماني است وبهترين اقداماتي كه ميتوان انجام
داد به ترتيب زير است :
1- كنترل علائم حياتي
2- كنترل راههاي هوائي
3- قرار دادن بيمار در بهترين وضعيت
مثلاً اگر بيمار دچار تهوع واستفراغ هاي مكرر است اورا به پهلو خوابانده واگر خونريزي داخلي اندامها ( دست وپا )است، اندام را بالا نگه داريد.
4- بيمار اگر دچار شوك است كمكهاي اوليه در مورد او انجام شود.
5- در صورت امكان به بيمار اكسيژن داده وبه او هيچ چيز نخورانيد.
6- در اولين فرصت ممكن بيمار را به مركز درماني انتقال دهيد.
نكته1 : در صورت ضربه به سر - استفراغ هاي مكرر زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل مغزي ميباشد كه ميتواند باعث مرگ مصدوم گردد.همچنين خروج مايع مغزي نخاعي كه همانند آبريزش بيني از بيني و مايع شفافي از گوش مي باشد از علايم ضربه مغزي مي باشد
در ضربه مغزي : سر مصدوم را بالاتر از ساير اندام او قرار دهيد . از خروج مايع مغزي نخاعي به بيرون جلوگيري نكنيد و هر چه سريعتر مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد .
نكته2 : در صورت ضربه به شكم - دل درد شديد زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل شكم ميباشد ودر صورت عدم توجه باعث مرگ مصدوم خواهد شد.

تعريف زخم

ایجاد هر گونه شکاف و از بین رفتن پیوستگی بافتهای بدن چه در داخل و چه در سطح خارجی بدن را زخم
می‌نامند. به عبارت دیگر هر گونه صدمه به نسج نرم را زخم گویند. (نسج نرم در بدن شامل پوست ، عضلات ، عروق خونی و اعصاب می‌باشد)

زخمهای باز

هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شکل دهد و این تغییر شکل باعث خروج خون از بدن شود ایجاد زخم باز می‌نماید. در این نوع زخم خونریزی از بدن قابل روئیت است.

انواع زخمهای باز

• زخمهای شکافدار یا بریدگی‌ها: در این زخم دیواره زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده مثل چاقو ، شیشه و غیره ایجاد می‌شود
• زخمهای پاره پاره: در این نوح زخم لبه‌های زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممکن است بر اثر تماس با سیم خاردار برخورد ترکش خمپاره و یا گاز گرفتگی حیوانات ایجاد شود
• زخمهای کنده: در این نوع زخم قسمتی از پوست از بدن جدا می‌شود و گاهی اوقات نسج زیر جلدی و عضله نیز کنده می‌شود
• خراشیدگی: معمولا براثر ساییده شدن یا سر خوردن روی سطح زبر به وجود می‌آید.
• زخمهای سوراخ شده: در این نوع زخمها ممکن است دیوار زخم منظم باشد، خونریزی کم و التیام به کندی صورت می‌گیرد.مانند زخمهای چاقو ، گلوله ، سوزن ...

اقدامات لازم

در صورتیکه محلولهای استریل مانند سرم شستشو یا نرمال سالین ، بتادین یا آب جوشیده ولرم در دسترس مي باشد، گرد و غبار و آلودگی را از روی زخم بشویید.
- زخمهای باز را بلافاصله با یک پوشش استریل مانند گاز یا هر گونه پارچه تمیز دیگر بپوشانید.(پانسمان)
جسم خارجی عمقی از جمله جسم خارجی نوک تیز مثل میله یا سوزن یا چاقو را هرگز از زخم خارج نکنید (به خصوص در قفسه سینه یا شکم) ، چون ممکن است سبب آسیب بیشتر به عروق خونی و خونریزی شود.
-در مورد زخمهای خونریزی دهنده لخته روی زخم نبايد با کشیدن گاز و ... جدا شود چون باعث ایجاد خونریزی مجدد می‌شود.

قطع‌ عضو

اقدامات و كمكهاي اوليه‌ از مصدوم‌
1) درصورت‌ امكان‌، دستكش‌ يكبار مصرف‌ بپوشيد. با فشار آوردن‌ روي‌ عضو آسيب‌ ديده‌ و بالا بردن‌ آن‌، خونريزي‌ را كنترل‌ كنيد.
2) يك‌ پانسمان‌ استريل‌ يا يك‌ قطعه‌ پارچه‌ تميز بدون‌ كرك‌ روي‌ محل‌ جراحت‌ قرار دهيد وآن‌ را با پيچيدن‌ باند محكم‌ كنيد. در صورت‌ بروز شوك‌، به‌ درمان‌ آن‌ بپردازيد.
3) با مركز اورژانس‌ تماس‌ بگيريد و آمبولانس‌ درخواست‌ كنيد. ذكر كنيد كه‌ قطع‌ عضو صورت‌ گرفته‌ است‌. علايم‌ حياتي‌ (سطح‌ پاسخ‌ دهي‌، نبض‌ و تنفس‌) را كنترل‌ و ثبت‌ كنيد
احتياط‌! دقت‌ كنيد كه‌ عضو قطع‌ شده‌ در تماس‌ مستقيم‌ با يخ‌ قرار نگيرد.

زخم بسته

زخم بسته عبارت است از صدمه و ضایعه دیدن بافتهای داخلی بدن ، بدون اینکه راه ارتباطی به بیرون و سطح بدن داشته باشند. این زخمها معمولا نتیجه تحت فشار قرار گرفتن بوسیله اشیاء سنگین می‌باشد.

انواع زخم بسته

• زخمهای کوفتگی (کوبنده): ضربه غیر برنده به بدن می‌تواند باعث له شدن و جداشدن لایه‌های عمقی‌تر پوست و نسوج زیر جلدی شود بدون این که خونریزی قابل روئیت باشد.
• زخمهای له شده (له شدگی:ر اینجا دیواره زخم نامنظم و خونریزی زیاد است و التیام به کندی صورت می‌گیرد

اقدامات و کمکهای اولیه در زخمهای بسته

کوفتگی شایعترین نوع زخم بسته است که نیازبه کمکهای اولیه سریع ندارد. البته قبل از انتقال درصورت نیاز درمان شوک (درصورت وجود علایم شوک) برای مصدوم باید انجام گیرد.

زخم بستر ( زخم فشار ) در سالمندان

زخم فشار ، زخم بستر يا Decubitus ulcer يکي از مشکلات شايع سالمندان مي باشد که باعث درد ، عفونت و حتي مرگ به دنبال عفونت منتشر ( سپتي سمي ) ، بوي بد و آسيب به کمر مي شود . اين مشکل براي کادر پرستاري ، زحمات زياد و حتي آسيب هاي جسمي به دنبال دارد ( مثل مشکلات کمر و ... )
زخم فشار نه تنها در سالمندان بستري ديده مي شود ، بلکه طبق تحقيقات در سالمنداني که توانايي نشستن دارند ، بيشتر در معرض زخم فشار هستند . طبق تعريف ، نکروز ( سياه شدگي و از بين رفتن بافت ) که به دليل انسداد جريان خون تغذيه کننده موضعي بوجود مي آيد . اين مسأله مي تواند در هر قسمتي از بدن که فشار خارجي بر روي برجستگي استخوان اعمال مي شود ايجاد گردد . وجود عوامل مساعد کننده مي تواند خطرزخم فشار را افزايش دهد .
در واقع فشار باعث کاهش جريان خون ( ايسکمي ) و در نهايت درد مي شود . به دنبال درد ، فرد ، موقعيت بدن خود و در نتيجه ناحيه فشار را تغيير مي دهد . اين کار باعث ورود خون به ناحيه کم خون ( ايسکميک ) شده و به بافت اجازه بهبود يا ترميم مي دهد .

عوامل ايجاد کننده

چندين عامل بالقوه ، زمينه ساز بروز آن در يک فرد مي باشند و به ۳ دسته عوامل داخلي ، بيروني و بيمارستاني تقسيم مي شوند .

عوامل داخلي

اينها مجموعه عناصر داخلي هستند که پاسخ بدن را کاهش ميدهند و فرد را مستعد ابتلا به زخم فشار مي کنند . چندين عامل داخلي وجود دارد که شامل : سوء تغذيه ، اختلالات عصبي ( نورولوژيک ) کاهش حرکت و فعاليت ، افزايش سن ، بي اختياري و رطوبت پوست ، وضعيت ذهني ، وضعيت پوست و مصرف دارو مي باشد .
سوء تغذيه مي تواند توسط عواملي مثل کاهش اشتها ، اشکال در خوردن به هر علتي مثلاً دندانهاي نامناسب و عدم توانائي در غذاخوردن بدون کمک و حتي اشکال در بلع به عللي مثل سکته مغزي ( CVA ) بوجود بيايد
اختلالات عصبي هم باعث عدم درک بيمار از احساس درد شده و همچنين توانائي جابجائي را نيز تحت تأثير قرار ميدهند .
افزايش سن باعث کاهش ساخت کلاژن شده و باعث نازک تر شدن و کاهش خاصيت ارتجاعي پوست مي شود . بي اختياري ادرار و رطوبت پوست نيز احتمال ايجاد زخم فشار را افزايش مي دهند .
وضعيت ذهني بيمار نيز نقش مهمي در ايجاد زخم فشار دارد . مصرف دارو نيز باعث کاهش هشياري بيمار مي شود و در نتيجه به طور طبيعي ، حرکات نيز کمتر مي شوند.

فاکتورهاي بيروني

شامل فشار ، اصطکاک و نيروهاي کششي مي باشند . اين ۳ عامل خصوصاً در فرد نشسته مهم هستند.

عوامل بيمارستاني

عوامل خارجي ، بخصوص هنگامي که فرد در بيمارستان بستري است ، اهميت پيدا مي کنند . اين عوامل شامل : ماندن روي ترالي بيمارستان يا تخت اتاق عمل به مدت چندين ساعت - عدم وجود سيستم هاي بهبود فشار ، روي تخت هاي استاندارد بيمارستاني - عدم وجود سيستم هاي کاهنده فشار و يا جابجا کردن نادرست بيمار بر روي صندلي ، بي حرکت کردن بيمار از طريق ابزاري مثل تراکشن و اسپلينت - روشهاي نادرست جابجا کردن بيمار

خون دماغ

طبق آمار به طور تقريبي يك نفر از هر 10 نفر دست كم يكبار سابقه خونريزي شديد از بيني داشته است. خونريزي ممكن است جزئي و يا خيلي شديد باشد. بعد از خونريزي‌هاي قاعدگي، خونريزي بيني شايعترين خونريزي خودبخودي در انسان است كه به علت پارگي عروق مخاط بيني كه بدون محافظ مي‌باشد اتفاق مي‌افتد. شايعترين محل خونريزي در اطفال و بالغين جوان قسمت قدامي تيغه بيني است ( كه ناحيه كيسلباخ kisselbakh يا ليتل little ناميده مي‌شود). خونريزي اين ناحيه را مي‌توان به آساني كنترل نمود. مشكل‌ترين و پيچيده‌ترين محل خونريزي در قسمت خلفي – فوقاني جدار خارجي و تيغه‌ي وسط بيني در اشخاص مسن است.
شايعترين علت خونريزي بيني ضربه يا تروما است. ضربه‌هاي شديد باعث شكستگي استخوان بيني شده و ضربه‌هاي خفيف نظير دستكاري بيني با انگشت آسيب به ناحيه ليتل وارد آورده و سبب از بين رفتن موكوس محافظ آن ناحيه مي‌شود.
عوامل مهم در كنترل خونريزي‌هاي بيني عبارتند از: علت، محل خونريزي، نحوه معالجه آن.

علت شناسي : عوامل موضعي و عوامل سيستميك

عوامل موضعي:
در ميان عوامل موضعي كه سبب خونريزي بيني مي‌شوند، مي‌توان از ضربه‌هاي وارده به صورت، واكنش التهابي تغييرشكل ساختماني، وجود جسم خارجي، تماس با مواد شيميايي سمي، مداخله جراحي و تومورهاي داخلي بيني نام برد. ضربه‌ي موضعي يكي از شايعترين علل خون دماغ است. وارد كردن لوله بيني- معدي (افزايش مداوم فشار هوايي بيني) دستكاري داخلي بيني و بازيابي جسم خارجي داخل بيني كه سبب پاسخ التهابي شديد شده است، همه مي‌توانند مسئول خونريزي بيني باشند عمل‌هاي جراحي داخلي بيني و شكستگي‌هاي استخوان بيني، ديواره سينوس‌هاي صورت- كاسه چشم و قاعده جمجمه هم مي‌تواند سبب خون دماغ شوند.

بد شكلي‌هاي ساختماني:

به شكل مادرزادي يا اكتسابي مي‌توانند سبب درگيري قسمت غضروفي يا استخواني تيغه‌ي بيني يا شاخك‌ها شوند. در اين حالت هواي دميده شده با سرعت و تلاطم بيشتري وارد بيني مي‌شود. اين مسئله سبب خشكي غشاي مخاطي- التهاب و دلمه بستن مي‌شود. برداشتن دلمه‌ها از طريق پاك كردن بيني يا با فشار وارد كردن هوا از راه بيني انسداد يافته عروق خوني سطحي را در معرض قرار مي‌دهد و موجب خونريزي مي‌شود.
سرطان‌هاي متعددي مي‌توانند با خونريزي‌هاي خودبخودي بيني تظاهر كنند يكي از عوامل خونريزي شديد بيني در پسران، آنژيوفيبروم است. اين تومور خوش خيم عروق كه از ناحيه بيني- حلقي منشاء مي‌گيرد ممكن است به صورت خودبخودي يا در پاسخ به ضربه خونريزي كند.

علائم باليني

بيماران از خونريزي هر دو بيني معمولاً شكايت دارند در حالي كه در حقيقت يك بيني خونريزي دارد. از بيمار بايد پرسش كرد اگر دو طرف خونريزي دارد شدت كدام بيني بيشتر است. بهتر است لخته‌هاي خون خارج شود بعد به دقت داخل بيني معاينه شود تا محل خونريزي مشخص گردد.

درمان كلي

1- حفظ خونسردي
2- بيمار بايد بنشيند و بالاتنه‌ي خود را به جلو خم كند و دهان خود را باز نمايد او در اين حالت مي‌تواند خون را تف كرده و آن را قورت ندهد سرانجام بالاتنه بايد به حالت معمول در آيد.
تنها اگر به مدت 5 دقيقه قسمت جلوئي بيني را در سمت خونريزي به روي تيغه‌ي بيني با انگشت دست بفشاريم بسياري از خونريزي‌هاي بيني مهار مي‌شوند به بيماران گوشزد مي‌شود كه پنبه يا دستمال در بيني خود نگذارند. زيرا ممكن است هنگام در آوردن آنها دچار مشكل شوند و مخاط بيني بيشتر دچار آسيب شوند. اگر سابقه خونريزي شديد يا طولاني وجود دارد يا در حين معاينه بيمار دچار افت فشار خون ارتوستاتيك (كاهش فشار خون وضعيتي) مي‌شود. تعيين سطح هموگلوبين و هماتوكريت جهت تصميم‌گيري در مورد ضرورت تزريق خون به بيمار الزامي است.
3- كمپرس‌هاي سرد بايد پشت گردن و همچنين پشت بيني گذارده شود.
4- پايين آوردن فشار خون
5- قطع داروهاي ضد انعقادي

درمان موضعي

كوتر كردن (cautery)
تامپوناد قدامي و خلفي
مهار خونريزي احتياج به همكاري بيمار و وسايل معاينه دقيق از جمله چراغ پيشاني و ساكشن دارد روش‌هاي متعددي براي هموستاز (توقف خونريزي) وجود دارد كه مي‌تواند از كوتريزاسيون شيميايي (اسيد‌تري كلرواستيك و نيترات نقره) و الكتريكي تا تامپون قسمت قدامي و خلفي بيني متفاوت باشد. البته روش‌هاي ديگري از جمله كوتريزاسيون با كمك آندوسكوپي- بستن شريان‌هاي اصلي‌تر جراحي‌هاي سپتوپلاستي تيغه‌ي بيني و ... وجود دارد.
بايد در ابتدا خون، لخته‌ها و اجسام خارجي را خارج شود. سپس از فنيل افرين و ليدوكائين جهت ايجاد انقباض عروقي و بي‌حسي لازم به شكل موضعي شود. مي‌توان درست روي همان مخاط شكننده به آرامي يك قلم آغشته به نيترات نقره را به عروق خوني كه به موضع خونريزي مي‌رسند تماس دهيم بهتر است آن رگ خوني كه به محل خونريزي دهنده مي‌رسد سوزانده شود تا اين كه مستقيماً خود محل را بسوزانيم.
در صورتي كه امكان كوتريزاسيون نباشد يا با كوتريزاسيون خونريزي كنترل نشود بايد از تامپون استفاده كرد.
بدون توجه به روش اقدامي، تامپون بيني بايد دست كم 72-48 ساعت باقي بماند هم به دليل اينكه اين پانسمان راه تخليه سينوس‌هاي اطراف بيني را مي‌بندد و هم به خاطر اينكه احتمال سندرم شوك عفوني كاهش يابد از آنتي بيوتيك استفاده مي‌شود.
حدود 10% خون دماغ‌هاي خلفي به روش‌هاي درماني معمولي پاسخ نمي‌دهد و مداخله جراحي لازم است.

راهنمايي‌هايي جهت ارجاع به متخصص

خون دماغ مداوم نيازمند به ارزيابي توسط متخصص گوش، حلق و بيني دارد. بيماري كه به بستن قسمت خلفي بيني نياز دارد بايد حتماً توسط پزشك متخصص گوش، حلق و بيني درمان شود. آزمايش‌هاي معمولي كه شامل PT و PTT شمارش پلاكت و زمان سيلان است.
بايد در موارد خونريزي شديد بيني انجام شوند سطح هموگلوبين و هماتوكريت بايد تعيين شود تا تصميم بگيريم كه بيمار احتياج به تزريق خون دارد يا خير. هنگامي كه خونريزي بند آمد استفاده از قطره كلرورسديم - اجتناب از دستكاري داخل بيني و استفاده از پماد مناسب بر روي تيغه بيني مي‌تواند از خونريزي مجدد بين جلوگيري كند.

منبع :

دکتر محسن شريفی
پایگاه اینترنتی امدادگران ایران
http://www.iran4me.com/
http://www.pezeshk.us/
http://www.mums.ac.ir/