نویسنده: احمد حاجی شریفی
برای رفع اخلاط سینه جویدن سقز، خوردن سیر، پسته‌ی وحشی، سه پستان، آب هندوانه، آب هویج با شیر مفید خواهد بود. برای پاك كردن سینه از اخلاط باید ریشه‌ی اریسا و گل زوفا از هر كدام 6 مثقال. تخم انجره، انیسون، پودینه و گل خطمی سفید از هركدام 2 مثقال همه را مخلوط و نیم كوب كرده و به 10 قسمت مساوی تقسیم كنید و هر قسمت از آن را یك مرتبه بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین كنید و میل فرمایید و این كار را هر صبح و شب تكرار كنید.
• روزی سه مرتبه ریشه‌ی كاسنی نیم كوب شده را بجوشانید و آبش را صاف و شیرین ساخته و بنوشید.
• یكصد گرم مغز فندق خام كوبیده را با عسل مخلوط كنید و به مرور بخورید.
• تباشیر هندی، كندر خوراكی، مسطكی رومی، تخم شربتی، بِه دانه و تخم مرو را مساوی مخلوط كنید و نرم بكوبید. هر صبح، ظهر و شب یك قاشق از آن را با آب سرد بخورید.
• هر روز صبح و عصر هر بار دو حبه سیر را در یك لیوان شیر بجوشانید و آن شیر را گرم بخورید.
• پنجاه گرم ریشه‌ی زنبق را در یك لیتر آب 20 دقیقه بجوشانید و 20 دقیقه هم آن را دم كنید سپس صاف و آب آن را با عسل شیرین كنید و هر ساعت نیم فنجان از آن بنوشید.
• یك عدد نارنج را به دو قسمت تقسیم كنید بعد مقداری نبات ساییده شده و مقداری هم نشاسته روی آن بپاشید و روی آتش بگذارید تا یكی دو جوش بخورد و آب آن را بمكید.
• روزی پنج مرتبه هر بار یك لیوان مخلوط آب كرفس تازه و آب لیمو را بنوشید.
• ریشه‌ی كرفس و ریشه‌ی بادیان از هركدام 10 گرم، تخم انجُره 5 گرم، تخم بادیان، تخم كرفس، تخم شنبلیله، گل زوفا، پودر شیرین بیان، فراسیون و پودینه از هركدام 15 گرم. پر سیاوشان و ریشه‌ی اریسا از هركدام 20 گرم همه را مخلوط، بعد نیم كوب كرده و به 20 قسمت مساوی تقسیم كنید. هر صبح و شب هر بار یك قسمت از آن را با 10 عدد مویز و سه عدد انجیر شكافته و پنج عدد عناب زخمی شده مخلوط بجوشانید بعد آن را صاف و شیرین سازید و بنوشید.
• هر روز گل زوفا، ریشه‌ی اریسا و بادیان از هركدام 10 گرم با 10 عدد انجیر شكافته مخلوط بجوشانید و آب آن را صبح و ظهر و شب بنوشید.
• ریشه‌ی اریسا، رازیانه و گل زوفا از هركدام 20 گرم را با هم بجوشانید. آب آن را صاف كرده، بعد 10 گرم پیاز عنصل كوبیده و 500 گرم عسل به آن اضافه كرده و دوباره روی آتش ملایم حرارت دهید تا قوام گیرد و در جای خنك نگه دارید. هر صبح، ظهر و شب هر بار یك قاشق شربت خوری میل كنید.
• گل گاوزبان، گل بنفشه، عناب، سه پستان و انجیر شكافته را بجوشانید و آب آن را صبح، ظهر و شب بنوشید.
• عصاره‌ی شیرین بیان، تخم انجره، قردمانا، انیسون، گل زوفا و پودینه را به نسبت مساوی نرم بكوبید بعد با مقداری عسل مخلوط كرده تا به صورت خمیری درآید. هر صبح، ظهر و شب یك قاشق غذاخوری از آن را میل فرمایید.
• لعاب بِه دانه، تخم شنبلیله و تخم بزرك را شیرین و به تدریج میل كنید.
• گل بنفشه، عصاره‌ی شیرین بیان، انزروت، رازیانه، شهم حنظل، قاریقون، رازیانه، تربُد مُجوف، زرآوند مدحرج، فراسیون و گل زوفا همه را نرم بسایید و با كمی گلاب به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی یك نخود بسازید. پس از خشك شدن هر صبح، ظهر و شب دو عدد میل فرمایید.
$ اخلاط متعفن
برای رفع اخلاط متعفن شكوفه‌های درخت سیب را پس از خشك كردن هر روز صبح، ظهر و شب دم كنید و آب آن را صاف و شیرین كرده، بنوشید.
اخلاط خون‌آلود
در صورتی كه اخلاط خون‌آلود باشد باید از خوردن شیر و مشتقات آن، هم چنین چربی‌جات پرهیز كنید و به عنوان درمان كتیرا سفید مفتولی، صمغ درخت آلو و نشاسته را نرم بكوبید، بعد با آب خرفه‌ی تازه، آب اسفرزه، آب دم كرده‌ی سماق و شربت خشخاش مخلوط و روزی سه بار هر مرتبه كمی از آن را بخورید.• گل خطمی، تخم ختمی سفید، گل بنفشه، گل پنیرك، گل نیلوفر، تخم كاهو، تخم خشخاش، تخم كاسنی، تخم گشنیز، تخم شربتی، بالنگو، بِه دانه، قدومه‌ی شیرازی، كندر خوراكی، مسطكی رومی، سكبینج، انقوزه، كوكنار، صمغ عربی، اسطوخدوس هندی، كتیرا پیچ خوراكی، بزرالبنج، سه پستان، كاكنج، تاج‌ریزی و نشاسته از هركدام 10 گرم همه را مخلوط نرم بسایید بعد با كمی آب به صورت خمیر سفتی در آورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی یك نخود درست كنید و آن را در آفتاب خشك و هر صبح، ظهر و شب هر بار دو عدد میل كنید.
خون‌ریزی ریوی
خون‌ریزی‌های ریوی بیشتر مربوط به سل، سرطان، كیست، ضربه خوردگی‌ها، آبسه‌های ریه و بیماری‌های التهابی و یا مربوط به بیماری‌های قلبی مانند تنگی میترال است. در بیشتر بیماری‌های ریوی به علت این كه با سرفه توأم است در صورتی كه شدت داشته باشد ممكن است از رگه‌های خونی تا خون‌ریزی‌های زیاد دیده شود. گاهی نیز به علت پاره شدن یكی از شرائین ریوی خون‌ریزی آن چنان زیاد است كه بیمار را تلف خواهد كرد. كسانی كه مبتلا به خون‌ریزی از هر جای بدن می‌باشند بایستی از موارد زیر پرهیز كنند.تكلم زیاد، آواز بلند، خشم و غضب، نگاه كردن به اشیاء سرخ رنگ، قرار گرفتن در حرارت و گرمای شدید و آفتاب. هم چنین بایستی از خوردن صبر زرد، كرفس، كنجد، خرما، پنیر كهنه، عسل و شیرینی‌جات پرهیز كنند. در ضمن هر روز باید غذاهای سبك و زودهضم میل كنند. برای بند آوردن خون ریزی‌های ریوی قرص كهربا، آب برگ ریحان كوهی، آب خرفه‌ی تازه، آب بارهنگ، صمغ عربی، كتیرای خوراكی، گِل مختوم، گِل ارمنی، همه را به نسبت مساوی مخلوط كنید و نرم بسایید. هر صبح، ظهر و شب یك قاشق شربت خوری از آن را با شربت انار یا شربت سماق مخلوط كنید و بخورید.
• كندر خوراكی را نرم بسایید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك قاش شربت خوری از آن را با یك لیوان دوغ گاو مخلوط و بنوشید.
• صمغ عربی را نرم بسایید هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت‌خوری از آن را با لیوان دوغ گاو مخلوط و بنوشید.
• ده گرم شاه دنج را بسیار نرم بسایید و با آب بادروج یا آب بارهنگ یا آب برگ خرفه‌ی تازه یا آب خیار یا آب نعناع تازه مخلوط و بنوشید.
• هر روز صبح ناشتا 10 گرم گل گشنیز را با آب سرد مخلوط و بنوشید.
• كهربا، گِل مختوم، شاه دنج، خون سیاوش، كندر خوراكی، گلنار فارسی و زاج سفید بو داده همه را مخلوط و نرم بسایید. با كمی گلاب آن را به صورت خمیر سفتی دراورید و قرص‌هایی به اندازه‌ی یك عدد نخود درست كنید. در سایه خشك كنید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد میل كنید.
• صندل سرخ و سفید و اقاقیا از هركدام 10 گرم، ریشه‌ی انجبار 50 گرم همه را نرم بسایید و هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یك قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب سرد بخورید.
• هر روز مقداری خرفه را بپزید و 10 گرم گِل ارمنی كوبیده شده را با آب آن مخلوط كنید و بخورید.
• گِل مختوم و كهربای ساییده شده را با آب بارهنگ مخلوط و میل كنید.
• گِل ارمنی ساییده شده را با آب عصی الراعی (سرخ مرز) مخلوط و بخورید.
• صمغ عربی، تباشیر هندی، گِل ارمنی و شاه دنج را به نسبت مساوی نرم بسایید. صبح، ظهر و شب هر بار 3 گرم آن را با آب سرد مخلوط و بنوشید.
• ریشه‌ی مرجان، زاج سفید بو داده، گُل محمدی، كتیرا مفتولی، صمغ عربی، كهربا و تباشیر هندی از هركدام 5 گرم، گِل مختوم، گِل ارمنی، گلنار فارسی از هركدام 10 گرم. نشاسته 20 گرم همه را مخلوط و نرم بكوبید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یك قاشق شربت خوری آن را با شربت سماق یا شربت انار یا رب انار مخلوط و میل فرمایید.
• هر روز نیم مثقال ریوند چینی ساییده شده یا 1 گرم عصاره‌ی ریوند را با آب میل فرمایید.
• هر روز مقداری نشاسته را بپزید. بعد مقداری روغن بادام شیرین و كمی نبات ساییده شده را با آن مخلوط و بخورید.
• ریشه‌ی انجبار، خون سیاوش، بسباسه، حُضض، صمغ عربی، كندر خوراكی و تخم كتان را نرم بكوبید بعد با عسل مخلوط كنید. روزی سه قاشق شربت خوری از آن را در سه نوبت میل فرمایید.
• آرد گندم و بادام پوست كنده‌ی ساییده شده را به صورت حریره درست كنید و در طول روز به مرور میل كنید.
• كتیرا مفتولی، صمغ درخت آلو و نشاسته را مخلوط بسایید بعد با مقداری آب خرفه یا آب گشنیز تازه یا آب اسفرزه یا آب سماق یا شربت خشخاش مخلوط و به مرور میل كنید.
• تمرهندی، انجیر، مویز و شنبلیله را با عسل مخلوط و به مرور میل كنید.
• هر روز مقداری تخم كاسنی را با مقداری رازیانه مخلوط و بجوشانید. آبش را در سه وعده بنوشید.
ضدعفونی كردن دستگاه تنفس
به منظور ضدعفونی كردن دستگاه تنفس از پیاز، آب جوشانده‌ی براسیون، آب جوشانده‌ی كاكوتی، آب جوشانده‌ی گل خطمی سفید استفاده كنید. بخار اوكالیپتوس هم در این مورد بسیار مفید خواهد بود.پاك كردن سینه
برای پاك كردن سینه كندر خوراكی را نرم بسایید و با عسل مخلوط كنید و بخورید.نرم كردن سینه
برای نرم كردن سینه بامیه، كُنار، كدو حلوایی، والك، شاهی آبی، شلغم سفید، آب شلغم خام یا پخته، كاهو، تخم یونجه، خولنجان، تخم كاهو، گیلاس، انجیر خشك، صمغ درخت بادام و آب انگور، مخلوط آب هویج با شیر، مربای زردك، روغن هسته زردآلو، تره، شیر گرم، حریره‌ی بادام، لعاب بِه دانه، كتیرا بادام، آب عدس پخته، مرزه‌ی پخته با انجیر، شربت بنفشه، جوشانده قدومه‌ی شیرازی، تخم كبوتر خام، گلاب نیم گرم، مخلوط زرده‌ی تخم مرغ با كندر ساییده شده همگی برای نرم كردن سینه مفید است و نیز می‌توانید مقداری دانه‌های بِه را در دهان خوب بجوید و بخورید.• آب دم كرده‌ی گل، برگ و ریشه‌ی خطمی را به مرور بنوشید.
• خرما و انجیر را در شیر بجوشانید و بخورید.
• بادام شیرین را بكوبید و شیره كش كنید و با شكر شیرین و میل كنید.
• شلغم را خُرد كنید بعد در شیر بپزید و صبح ناشتا بخورید.
• برگ‌های درخت بِه را بجوشانید و آب آن را با عرق بهار نارنج به طور مساوی مخلوط و بنوشید.
• یك عدد نارنج را از وسط نصف كنید و مقداری نبات نرم شده را در نصف آن و نشاسته‌ی نرم را روی نصف دیگر آن بپاشید. بعد روی آتش قرار دهید تا یكی دو جوش بزند. آب آنها را مخلوط كنید و بخورید.
صاف كردن سینه
برای صاف كردن سینه 40 گرم گل تودری را با 5 گرم شیرین بیان در یك لیتر آب بجوشانید تا آب آن به یك سوم برسد. بعد آن را صاف و پس از سرد شدن 200 گرم عسل و 250 گرم شكر سرخ را با آن آب مخلوط و در بن ماری گذارده و بجوشانید. مرتب هَم بزنید تا غلیظ شود و به مرور هر بار كمی از آن را میل فرمایید. ضمناً خوردن آب دم كرده‌ی گزنه هم‌چنین آب شیری كنار نیز مفید خواهد بود.منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.
