معرفی خردل سیاه و خواص درمانی آن

خردل گونه‌های مختلفی دارد و تمامی آنها خواص درمانی دارند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها اشاره شده است.

نام علمی:

Brassica nigra (L.) Koch؛ نام فرانسه Moutarde noire و نام انگلیسی آن Black mudtard می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، خردل سیاه و خردل اَسود نامیده شده است.

تیره گیاه:

شب‌بو Cruciferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع حدود 80 سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، ساقه‌های آن پرشاخه، کشیده و کرکدار به رنگ سبز مایل به آبی، برگ‌های آن متناوب و برگ‌های پایین گیاه دمبرگدار و برگ‌های بالای گیاه بدون دمبرگ می‌باشند. گل‌های آن زرد با بویی مخصوص و ناراحت کننده، میوه‌اش به شکل خورجین و محتوای میوه تعدادی دانه‌ی خردل به رنگ قرمز تیره یا سیاه است.

طبیعت دانه خردل:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خیلی خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب کشورها بخصوص در کشورهای اروپایی، آفریقایی، آسیایی و بیشتر در هند روییده شده و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود. در ایران در استان‌های آذربایجان و سیستان و بلوچستان به صورت خودرو و پرورشی روییده و کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در دانه خردل:

یک نوع اتر به نام سنفول، قند مایروزین، مقدار فراوانی لعاب، آب، روغن ثابت (کمتر از خردل سفید) و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

دانه

نحوه مصرف:

از پودر شده دانه خردل سیاه مخلوط شده با سایر مواد افزودنی دیگر ادویه‌ای معطر به دست می‌آید که از آن به عنوان چاشنی در پخت غذاها در اغلب کشورها استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

در استعمال داخلی، دانه خردل سیاه را بیشتر به عنوان چاشنی همراه غذا مصرف می‌کنند. در استعمال خارجی به صورت حمام کردن و پاشویه استفاده می‌شود. در ضمن به صورت ضماد، مرهم، مشمع خردل و محلول‌های مالیدنی برای دردهای شدید موضعی، روماتیسمی، نقرسی و سیاتیک مفید است.

پاشویه خردل:

از حل کردن 60 تا 150 گرم آرد خردل در 2 لیتر آب سرد و وارد کردن آن در 3 لیتر آب نیم گرم تهیه می‌شود.

حمام خردل:

از حل کردن نیم تا یک کیلو آرد خردل در چند لیتر آب سرد و وارد کردن محلول حاصل در آب نیمگرم به دست می‌آید. در اینجا باید توجه کرد که به مجرد پیدا شدن قرمزی در پوست بدن از ادامه حمام کردن خودداری کنید. حمام خردل برای افراد کم خون و اشخاص حساس مضر است.

مشمع خردل:

کاغذهای مخصوصی است که آغشته به کائوچوک، اتر، سولفور کربن و آرد خردل می‌باشد. کاغذ خردل را قبل از استعمال مدت کمی در آب سرد یا کمی نیم گرم وارد می‌کنند و سپس بر روی عضو یا محل دردناک قرار می‌دهند. مدت استفاده از مشمع 10 الی 15 دقیقه می‌باشد چنانچه بیشتر مشمع روی محل درد بماند سبب ایجاد ناراحتی‌های مختلفی می‌شود.

نکته:

از دانه‌های خردل سیاه گازهای کشنده و اشک‌آور تهیه می‌شود که در جنگ‌ها استفاده می‌کنند.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف دانه هر نوع خردل مضر و باید با احتیاط و به مقدار کم استفاده شود زیرا سبب ایجاد خراش و التهاب در مجاری هاضمه می‌شود. در دوران بارداری و شیردهی استفاده از آن ممنوع و باید حتماً با نظر پزشک تجویز شود. در ضمن برای اشخاص گرم مزاج و هیجانی نیز مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.