سرزمین مقدس یهود

چکیده :
شعایر دینی یهود ارتباط زیادی با سرزمین موعود دارد، به گونه ای که نماز باران و نمازهای دیگر باید در سرزمین موعود انجام گیرد. دعاها و مراسم عید فصح حول محور خروج از مصر و ورود به سرزمین موعود دور می زند

نعداد کلمات : 998 کلمه / تخمین زمان مطاله 5 دقیقه

نویسنده رضا گندمی نصر آبادی

از آنجا که یهودیان معتقدند خدا در قوم و زمین حلول کرده، به وحدت خدا، قوم و سرزمین معتقدند. از سرزمین اسرائیل به عنوان زمین پروردگار، سرزمینی که خدا باید از آن مراقبت کند و سرزمین برگزیده یاد شده است. خدا در سرزمین برگزیده ساکن است و این سرزمین مقدس از آن رو برگزیده است که بر همۀ سرزمین های دیگر برتری دارد.

تعالیم تورات فقط در این سرزمین عملی می شود و سکونت در آن به مثابه ایمان است: «کسی که داخل سرزمین اسرائیل شود مؤمن به حساب می آید، اما کسی که بیرون آن به سر می برد انسانی است که خدایی ندارد». (1)

در تلمود نیز گفته شده کسی که بیرون از سرزمین اسرائیل زندگی کند همانند بت پرستان است، و هر کس چهار ذراع در سرزمین اسرائیل بپیماید از گناه پاک می شود. نیز گفته شده ساکنان این سرزمین بیمار نخواهند شد و آمرزیده خواهند گشت.
یکی از مشکلات سرزمین موعود محدودۀ آن است. در باب محدودۀ آن سخن بسیار است. در سفر پیدایش محدودۀ سرزمین مقدس به این ترتیب مشخص شده است: «در آن روز خدا با ابراهیم عهد بست و گفت
این زمین را از نهر مصر تا نهر عظیم، یعنی نهر فرات، به نسل تو بخشیده‌ام». در سفر اعداد نقشه و محدودۀ سرزمین موعرد به شکلی دیگر ترسیم شده است. حاخام ها این مشکل را با تشبیه سرزمین موعود به پوست شتر حل کرده اند؛ همان گونه که پوست شتر در زمان گرسنگی و تشنگی شتر جمع می شود و وقتی شتر سیر و سیراب است انبساط پیدا می کند، سرزمین مقدس نیز زمانی که ساکنان یهودی از آن هجرت کنند محدود و کوچک می شود و وقتی یهودیان سایر ممالک در آن رحل اقامت افکنند و به آن هجرت کنند، توسعه می یابد.

شعایر دینی یهود ارتباط زیادی با سرزمین موعود دارد، به گونه ای که نماز باران و نمازهای دیگر باید در سرزمین موعود انجام گیرد. دعاها و مراسم عید فصح حول محور خروج از مصر و ورود به سرزمین موعود دور می زند. یهودیان وعده ملاقات در عید سال بعد را در اورشلیم به یکدیگر می دهند و از بین هجده دعا مهم ترین آنها دعایی است که متضمن آمدن ماشیح در آخرالزمان به سرزمین موعود است. حتی در زمان حاضر بعضی از یهودیان جهان به دنبال تربت سرزمین موعودند تا بعد از مرگ آن را بالای قبرشان بگذارند.

در سرزمین موعود تاریخ پایان می پذیرد، زیرا یهودی ها تحت رهبری ماشیح به آنجا بر می گردند. همچنین سرزمین موعود مرکز جهان است، در زمانی که یهودیان در بین بیگانگان به سر می بردند. صحبت های فراوان راجع به مسئله سرزمین به اندیشه ای الهی تبدیل شد.

یکی از مشکلات سرزمین موعود محدودۀ آن است. در باب محدودۀ آن سخن بسیار است. در سفر پیدایش محدودۀ سرزمین مقدس به این ترتیب مشخص شده است: «در آن روز خدا با ابراهیم عهد بست و گفت:

این زمین را از نهر مصر تا نهر عظیم، یعنی نهر فرات، به نسل تو بخشیده‌ام». در سفر اعداد نقشه و محدودۀ سرزمین موعرد به شکلی دیگر ترسیم شده است. حاخام ها این مشکل را با تشبیه سرزمین موعود به پوست شتر حل کرده اند؛ همان گونه که پوست شتر در زمان گرسنگی و تشنگی شتر جمع می شود و وقتی شتر سیر و سیراب است انبساط پیدا می کند، سرزمین مقدس نیز زمانی که ساکنان یهودی از آن هجرت کنند محدود و کوچک می شود و وقتی یهودیان سایر ممالک در آن رحل اقامت افکنند و به آن هجرت کنند، توسعه می یابد.

یکی دیگر از مشکلات این سرزمین مقدس مسئله مالکیت آن است. در طول تاریخ سرزمین مقدس، در اکثر زمان ها اقوام غیرمقدس در آن سکنا گزیده‌اند. از ابتدای تاریخ این سرزمین تا هزار سال قبل از میلاد اقوام کنعانی و فلسطینی در آن اقامت داشته‌اند. یهودیان فقط در چند سده بر آنجا سیطره داشته‌اند و در ادوار دیگر سایر اقوام حاکم شده اند، به طوری که در سال هفتاد قبل از میلاد تقریبا اثری از آنها در این سرزمین نبود. متفکران یهودی همواره گوشیده‌اند این مشکل را حل کنند.

ربی آیزاک عبارت آغازین تورات را نقل می کند، آنجا که خدا می گوید: «خدا در ابتدا آسمان ها و زمین را آفرید ». او با اشاره به آیه ای از مزامیر که می گوید «قوت اعمال خود را برای قوم خود بیان کرده است تا میراث امت ها را به ایشان عطا فرماید» می نویسد: خداوند به جماعت اسرائیل و تمام جهانیان خبر داد که او خالق هستی است و از این رو اختیاردار و مالک مخلوقات است و هر گونه که بخواهد آن را تقسیم

بیشتر بخوانید : باز خوانی نقش دین در توسعه

خواهد کرد؛ لذا اگر مردم به یهودیان بگویند که شما از آن رو اشغالگرید که با جنگ و خونریزی سرزمین اسرائیل را از دست ساکنان آن ، یعنی ملت های هفت گانۀ کنعان، گرفته و غصب کرده‌اید، در پاسخ به آنها باید گفت این سرزمین همچون تمام دنیا ملک خداست و خدا آن را به ما بخشیده است: «و زمین غربت تو یعنی تمام زمین کنعان را به تو و بعد از تو به ذریت تو به ملکیت ابدی دهم و خدای ایشان خواهم بود». خلاصه آنکه سرزمین مقدس خارج از تاریخ و جزئی از آسمان و زمین است و خداوند آن را قبل از تاریخ خلق کرده، و خدایی که در طبیعت و تاریخ حلول کرده حق تصرف در هر دو را دارد. مارتین بوبر نیز همین منطق را در عصر جدید برای توجیه سلطۀ صهیونیست ها بر سرزمین موعود به کار گرفته است. اصلاحگرایان یهودی هیچ گونه اشاره ای به سرزمین موعود و بازگشت به آن در دعاها نمی کنند، در حالی که ارتودکس ها و محافظه کاران بر اهمیت ارتباط ازلی و رابطۀ رمزی بین یهودیت و سرزمین موعود تأکید دارند.

سرزمین اسرائیل مرکز جهان، اورشلیم مرکز سرزمین اسرائیل، معبد مرکز اورشلیم، و قدس الاقداس مرکز آن است. از ده قسمت حکمتی که به جهان آمد، سرزمین مقدس نه قسمت آن را گرفت. سرزمین اسرائیل مقدس تر از تمام سرزمین ها است. هوای سرزمین اسرائیل انسان را عاقل و حکیم می کند. نیز گفته شده از ده قسمت زیبایی که به جهان آمد، نه قسمت از آن اورشلیم و یک قسمت برای بقیه سرزمین ها است. اورشلیم نور جهان است و ملت ما با نور شما حرکت می کنند.

ارتداد در احکام یهود
در یهودیت احکام شدیدی برای کسانی که به دین ابا و اجدادی خود پشت کنند در نظر گرفته شده است. آنچه به بحث فعلی ما مربوط می شود این است که وجود این احکام ریشه در تفکر خاص نگری و برگزیدگی دارد. البته در زمان حاضر برخی از متفکران اصلاحگر یهودی وجود این احکام را بر نمی تابند و آنها در تعارض با آزادی اراده انسان می دانند.

پینوشت :
١ . المیسری، عبدالوهاب، موسوعة الیهود و الیهودیه و الصهیونیه، ج ٥ ، ص ٧٨ .

منبع : رویکرد یهودیت به ادیان دیگر، رضا گندمی نصر آبادی ، قم 1394 شمسی ، انتشاران دانشگاه ومذاهب

بیشتر بخوانید:
باز خوانی نقش دین در توسعه
برگزیدگی به مثابت موهبت الهی
رابطه خدا با بنی اسرائیل