جواني پوست با ويتامين c

حتماً شنيده ايد که مصرف ميوه جات تازه و به خصوص مرکبات يا کيوي و آناناس براي سلامت پوست و پيشگري از پيري آن مفيدند. بايد بدانيد يکي از دلايل اين مسأله وجود مقادير فراوان ويتامين c در اين ميوه جات مي باشد. آيا مي دانيد که مصرف ويتامين c موضعي نيز مي تواند براي سلامت پوست مفيد باشد؟
يکي از دشمنان هميشگي سلامت پوست، اشعه فرابنفش نور خورشيد است که با ايجاد و توليد راديکال هاي آزاد و گونه هاي واکنش گر اکسيژن (ROS=Reactive oxygen species)باعث تخريب پوست و آسيب به آن مي شوند.امرزه عامل اصلي پيري سلول ها و در نتيجه پيري پوست را نيز توليد همين راديکال هاي آزاد مي دانند. ويتامين c(ال ـ آسکوربيک اسيد) به عنوان يک کوفاکتور و آنتي اکسيدان بيولوژيک بدليل خواص احيا کنندگي شناخته مي شود.
امروزه ثابت شده است که مصرف موضعي ويتامين c روي پوست، سطح پوستي اين ويتامين را به ميزان قابل توجهي افزايش داده و مي تواند با عوارض اشعه فرابنفش B روي پوست که از علايم آن آفتاب سوختگي و قرمزي پوست است مقابله نمايد. اين محافظت توسط ويتامين c، يک محافظت بيولوژيک و بدليل خواص احيا کنندگي ويتامين c مي باشد.
جالب است بدانيد که اشعه فرابنفش نور خورشيد موجب تخليه ويتامين c پوست شده و اين مسأله موجب مي شود که پوست در معرض خطر آسيب ناشي از نور خورشيد قرار بگيرد. همچنين ويتامين c قادر است پوست را نسبت به اشعه فرابنفش A نيز مقاومتر نمايد.
جالب است بدانيد که امروزه ويتامين c موضعي به عنوان يک عامل ضد تومور نيز مطرح شده است به گونه اي که مشاهده شده با مصرف ويتامين c موضعي روي تومورهاي پوستي، تومور مورد نظر دچار زخم شده و طي 2 هفته بهبودي قابل توجهي پيدا کرده است. براي رسيدن به اين هدف ضروري است که از يک فرم معدني اسکوربات مثل آسکوربات سديم به جاي آسکوربيک اسيد استفاده شود. آسکوربيک اسيد در بدن به تنهايي بي فايده است و بايد با نوعي از املاحي مثل سديم ترکيب شود تا مفيد واقع گردد. از آنجا که مصرف ويتامين c خالص (آسکوربيک اسيد) روي تومور منجر به توليد فرم معدني آسکوربيک نمي شود لذا فقط يک فرم معدني آسکوربات قادر به مقابله با تومورهاي روي پوست خواهد بود.
ويتامين c يا ال ـ آسکوربيک اسيد يک ويتامين محلول در آب است و اعمال بيولوژيک متعددي انجام مي دهد. شايد مهمترين نقش ويتامين c کمک به توليد کلاژن که يک پروتئين مهم بافت همبندي است باشد. ويتامين c در هيدروکسيله کردن اسيدهاي آمينه هاي پرولين و ليزين موجود در کلاژن و تقويت فيبرهاي کلاژن يک فاکتور مهم است. همچنين ويتامين c در توليد پروتئين هاي ديگري مانند دوپامين، اپي نفرين (آدرنالين) و نيز کارنيتين که در متابوليسم چربي ها دخيل است،نقش دارد. همانطور که گفته شد، يک خاصيت بسيار مهم ويتامين c، واکنش با راديکالهاي آزاد و محافظت سلول ها ازآسيب اکسيداتيو است. اين خاصيت آنتي اکسيداني ويتامين c به محافظت سلول ها در برابر آسيب هاي محيط شامل اشعه فرابنفش و نير دود سيگار در برابر راديکال هاي آزاد ساخته شده در اثر متابوليسم برخي غذاها، کمک مي کند. همچنين ويتامين c داراي خواص ضدالتهابي نيز هست و ممکن است در پيشگيري و درمان بيمارهاي قلبي عروقي مفيد بوده و سير ايجاد آب مرواريد چشم را کند کرده و در درمان برخي بيماري هاي عفوني مفيد باشد. مثلاً حتماً شنيده ايد که اگر در زمان سرماخوردگي از مقادير فراوان ويتامين c استفاده کنيد، مدت بيماريتان کوتاهتر خواهد شد.
دو نکته مهم در مورد ويتامين c وجود دارد. اول اينکه برخلاف بيشتر حيوانات که مي توانند ويتامين c را در بدن توليد کنند، انسان قادر به توليد ويتامين c نيست و لذا بايد آنرا از خارج و توسط غذا، برخي نوشيدني ها، ميوه جات و يا از طريق مکمل هاي غذايي دريافت نمايد. نکته مهم ديگر اين است که ويتامين c محلول در آب است و در بدن ذخيره نمي گردد و لذا بطور مداوم در حال دفع شدن است. لذا ويتامين c را بصورت منظم و روزانه در اختيار بدن گذاشته شود تا از فوايد بي شمار آن بهره مند گرديد.
همانطور که گفته شده، کلاژن که فراوانترين پروتئين پوست است، براي ساخته شدن نيازمند ويتامين c است و لذا فقر ويتامين c مي تواند موجب تأثيرات منفي چشمگيري در پوست گردد. مصرف ويتامين c از پيري زودرس و ايجاد چين و چروک زودرس در پوست پيشگيري کرده، ترميم زخم ها نيز با سرعت بيشتر و با کيفيت بهتري انجام مي گيرد.
يکي از راههاي نگهداري سطوح کافي ويتامين c در پوست، مصرف اشکال محلول در چربي و ويتامين c (که خود محلول در آب است) مي باشد؛ اين فرم است که به راحتي مي تواند وارد غشاء سلولي گردد. براي رسيدن به اين هدف، ويتامين c را با اسيد پالمتيک که يک اسيد چرب اشباع شده است ترکيب مي کنند و يک استر ويتامين c حاصل مي شود. پس آسکوربيل پالميتات يک شکل محلول در چربي ويتامين c مي باشد. يک استر ديگر ويتامين c، تتراهگزيل دسيل آسکوربات است که در برخي کرم هاي ويتامين c بکار مي رود و داراي خواص بيولوژيکي شبيه به ويتامين c معمولي است شامل تحريک توليد کلاژن، چون آنزيم هاي گوارشي به سرعت اشکال محلول در چربي ويتامين c مثل تتراهگزيل دسيل آسکوربات را تجزيه مي نمايد. لذا مصرف خوارکي آنها فايده اي ندارد و نسبت به ويتامين c معمولي نيز گران تمام مي شود. از طرف ديگر مصرف موضعي اين ترکيبات موجب مي شود که به راحتي بتواند وارد غشاهاي سلولي شده و پايداري خود را در داخل سلول حفظ نمايند. در مطالعه انجام شده مشخص گرديده است که مصرف ويتامين c موضعي (مانند تتراهگزيل دسيل آسکوربات) موجب کاهش و آهسته شدن پيري ناشي از نور آفتاب که علائمي مانند چين و چروک پوست و لکه هاي پوستي دارد، مي شود. همچنين اين ماده موجب توليد کلاژن جديد نيز در پوست مي گردد. همانطور که قبلاً نيز گفته شد، ويتامين c موضعي مي تواند موجب مهار آسيب ناشي از اشعه هاي فرابنفش A,B (که عامل اصلي سرطان هاي پوستي هستند)به سلول هاي پوست مي گردد. همچنين مصرف ويتامين c موضعي روي پوست موجب حفظ قوام پوست و کاهش لک هاي پوستي مي گردد. به هر حال متخصصين پوست مصرف موضعي ويتامين c را مانند مصرف خوراکي اين ويتامين بسيار مهم توصيه مي نمايند.
منبع:فصل نامه بهداشت پوست و مو(شماره 21)
/خ