کتابشناسی شهیدان رجایی و باهنر

كتابشناسی شهید محمدعلی رجایی

مهم‌ترین كتاب‌هایی كه تاكنون درباره شهید محمدعلی رجایی منتشر شده‌، عبارتند از:

مكاتبات شهيد رجايي با بني صدر

در اين كتاب، گزارشي از چگونگي انتخاب اولين نخست وزير جمهوري اسلامي ايران به انضمام مكاتبات شهيد رجايي با بني صدر فراهم آمده است. در اين گزارش توطئه هاي ضدانقلاب به سركردگي بني صدر، رئيس جمهور مخلوع عليه دولت شهيد رجايي بازگو مي شود. كتاب از دو بخش تشكيل شده است. بخش اول سيري است در چگونگي انتخاب اولين نخست وزير جمهوري اسلامي ايران بر اساس اسناد و مدارك معتبر و ذكر جزئيات رويدادها، جريانها و گفتگوها كه طي آن سيماي منافقانه بني صدر نشان داده شده است. در بخش دوم كتاب قسمتي از مكاتبات بني صدر و شهيد رجايي ديده مي شود.
در بخش وقايع روز شهادت، آمده است:
«ساعت روي ديوار يك ربع به سه بعدازظهر را نشان مي دهد. شوراي امنيت كشور امروز جلسه دارد. اين بالاترين مرجع تصميم گيري درباره مسايل امنيتي و سياسي كشور است.
آن هم كشوري كه يك سال و نيم از انقلاب مردمي اش مي گذرد و هنوز نظام جديد استقرار كامل نيافته و با مشكلات زيادي دست و پنجه نرم مي كند. بخشي از سرزمينش در اشغال ارتش بيگانه است و در يك جنگ نابرابر گرفتار شده است.
هر روز حادثه اي در كشور پيش مي آيد. دو ماه پيش در يك انفجار سهمگين در دفتر حزب جمهوري چندين نفر از مسؤولان درجه يك و مديران برجسته نظام از دست رفته اند. عملاً نظام نوپا درگير جنگي داخلي شده است. در حالي كه يك سال است خاك كشورش مورد تجاوز ارتش تجاوزكار صدام قرار گرفته و بخش وسيعي از مرز كشور از قصرشيرين تا آبادان در اشغال آنهاست.
شوراي امنيت در اين شرايط ناامن و بحراني تشكيل جلسه داده تا درباره مهمترين مسايل كشور تصميم بگيرد. اعضاي شورا يك به يك وارد سالن مي شوند. قرار بود از امروز جلسه رسماً زير نظر دكتر محمدجواد باهنر نخست وزير اداره شود. اما باهنر اين كار را به عهده رجايي گذاشت.»
همچنين در بخش خاطراتي از شهيد رجايي از زبان «خوشنويسان» مديركل آموزش و پرورش شهر تهران در زمان شهيد رجايي آمده است: «با دو بزرگوار شهيد رجايي و باهنر از سال 1347 افتخار آشنايي و همكاري داشتيم. در مدرسه كمال نارمك و در مدرسه قدس با ايشان همكار بودم.
آقاي رجايي از سال 47 در مدرسه كمال معلم هندسه بودند. قبل از اينكه ايشان زندان بيفتند، جلسات دوره اي تفسير قرآن در منزل آقاي رجايي و آقاي باهنر برگزار مي شد. شهيد رجايي در بازگشت از سفر فرانسه، به عراق رفت و خدمت امام رسيد، وقتي برگشت دستگيرش كردند و زندان رفت، مدرسه كمال هم بعد از آن بسته شد كه در حقيقت مركزي غيررسمي براي عده اي از انقلابيون بود.»

سوخته وصل

كتاب «سوخته وصل» تأليف نسرين خداياري در فروردين سال 1380 منتشر شده است.
اين كتاب به صورت مختصر و با نثري ساده زندگي شهيد محمدعلي رجايي را از ايام كودكي ، تحصيلات ، مهاجرت به تهران ، آشنايي با آيةالله طالقاني و فدائيان اسلام ، اشتغال به معلمي ، ازدواج ، مبارزات سياسي و حبس در زندان ، فعاليتهاي پس از انقلاب در آموزش و پرورش ، نخست وزيري و رياست جمهوري و سرانجام شهادت بازگو مي كند.
كتاب «سوخته وصل» در 128 صفحه، قطع پالتويي، شمارگان 3000 نسخه منتشر شده است.

زندگينامه سياسي شهيد رجايي

كتاب «زندگينامه سياسي شهيد رجايي» تأليف سجاد راعي گلوجه در بهمن سال 1382 از سوي مركز اسناد انقلاب اسلامي منتشر شده است.
در بخشي از اين كتاب آمده است:
شهيد محمدعلي رجايي يكي از مؤثرترين رجال صدر اول انقلاب اسلامي و الگوي مثالي دولتمردان انقلابي و اسلامي به شمار مي رود. او ضمن دستيابي به عالي ترين مقامات سياسي كشور پس از مقام رهبري، در عمل نشان داد كه نظريه مردمسالاري ديني و مردمي بودن دولتمردان در حكومت اسلامي موضوعي قابل تحقق است. اين كتاب زندگي سياسي و مبارزات شهيد رجايي را در دوران قبل از انقلاب اسلامي و عملكرد سياسي و اجرايي او را پس از پيروزي انقلاب اسلامي به صورت مستند تبيين مي كند.
شهيد رجايي در زمان تصدي وزارت آموزش و پرورش تمام تلاش خود را براي تغيير نظام تعليم و تربيت بر جا مانده از رژيم پهلوي به سوي يك نظام اسلامي و توحيد محور به كار گرفت و در دوران نمايندگي مجلس شوراي اسلامي ، نخست وزيري و رياست جمهوري، انديشه فوق را در عمل نيز پيگيري كرد و در تمام دوران حيات سياسي خود تحقق اهداف مكتب اسلام در صدر برنامه هاي او قرار داشت كه به همين دليل دولت او را نيز ، «دولت مكتبي» لقب دادند.
كتاب «زندگينامه سياسي شهيد رجايي» در 332 صفحه، قطع وزيري، شمارگان 3000 نسخه منتشر شده است.

سيره شهيد رجايي

كتاب «سيره شهيد رجايي» تأليف غلامعلي رجايي در سال 1385 از سوي سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منتشر شده است.
كتاب حاضر در 12 فصل از خاطرات زندگي شهيد رجايي تهيه شده كه حاصل بيش از يكصد مصاحبه با كساني است كه با او انس و الفتي ديرينه داشته اند كه بسياري از اين خاطرات براي نخستين بار منتشر شده است.
از ميان نوشته هاي اين اثر به راحتي مي توان به شناخت نسبي لازم از شخصيت فردي و اجتماعي شهيد رجايي دست پيدا كرد.
به عنوان نمونه در فصل اول با عنوان دوران نوجواني و جواني آمده است:
«از همان دوران كودكي روح تعبد و بندگي در وجود شهيد رجايي نمايان بود. مكبر مسجد، نوحه خواني، مناجاتهاي شبانه، دوري از بازيهاي نا مشروع، توجه به حجاب اطرافيا ن، احساس مسؤوليت نسبت به ديگران، دوري از مال دنيا همه از ويژگي هاي بارز اين نوجوان قزويني بود. ايشان در سه سالگي پدر خود را از دست دادند و زير سايه مادر و برادر بزرگوارشان پرورش يافتند و براي اين دو احترام زيادي قائل بودند و معمولاً كاري بر خلاف ميل آنها انجام نمي دادند»
كتاب «سيره شهيد رجايي»، در 804 صفحه منتشر شده است.

آيت كمال

«آيت كمال» عنوان كتابي است كه به صورت درسهايي آموزنده به چگونگي زندگي و اعمال ايشان پرداخته است. اين كتاب در سال 1386 منتشر شده است.
اين كتاب گزيده اي از خاطرات شاگردان ، نزديكان ، بستگان و دوستان شهيد رجايي در باره آن شهيد عزيز است كه از كتاب سيره شهيد رجايي استخراج و براي مطالعه نوجوانان و جوانان به چاپ رسيده است .
در صفحات پاياني اين اثر عكس هايي از شهيد رجايي به چاپ رسيده است .

چراغ صبح

كتاب «چراغ صبح» تأليف اصغر فكور در سال 1381 توسط مركز آفرينشهاي ادبي منتشر شده است.
«ابراهيم» يار قديمي شهيد رجايي است. آنها در بازار با هم شاگردي مي كنند و سپس به دوره گردي و دستفروشي مي پردازند. استخدام محمدعلي در نيروي هوايي و پيش از آن و آموزش در تهران، ارتباط اين دو دوست را كم مي كند. اما وقتي محمدعلي از ارتش استعفا مي دهد و معلم آموزش و پرورش مي شود و فعالانه در مبارزات سياسي شركت مي كند، باز هم ارتباط آنها برقرار مي شود. اما فاصله اي بين دو دوست افتاده است. ابراهيم به گروهي نزديك شده است كه مشي مسلحانه را انتخاب كرده اند. اما رجايي بر سر اصول خود پايدار است و به سبب همين مقاومت، به مدت طولاني گرفتار زندان مي شود و تا پيروزي انقلاب اسلامي و بازشدن درهاي زندان به دست مردم رهايي نمي يابد...
كتاب «چراغ صبح»، در 160 صفحه، قطع رقعي و با جلد شميز منتشر شده است.

آبی ترین تماشا

نویسنده: شهرام مقدسی
تعداد صفحات: 71 صفحه
شابک: 8-798-471-964
قطع: رقعی
نوبت چاپ: چاپ اول: 1381
معرفی کتاب: كتاب حاضر، دربردارنده 40 قطعه شعر سپيد با مضامين‏اجتماعى و مذهبى است. مضمون بيشتر اشعار در ارتباط با شهدااست. ياد و تجليل از شهدا/ مفاهيمى چون ايثار، خاطر، غم و مرگ/منقبت و ستايش ائمه و بزرگانى چون حضرت فاطمه (س)، امام‏على(ع)، امام حسين(ع)، امام رضا(ع)، صاحب الزمان (عج) و امام‏خمينى (ره) محتواى اشعار را در برمى‏گيرد. همچنين شاعر قطعاتى‏از اشعار خود را براى «سلمان هراتى»، مادر و فرزندان خود و به‏يادشهدايى چون «محمدعلى رجايى»، «مرتضى آوينى»، «احمدزارعى» و «حسين عزتى» سروده است.
این کتاب توسط مركز آفرينش‏هاى ادبى تدوین و با جلد شمیز منتشر شده است.
ـ ف‍رزن‍د م‍ل‍ت‌ در آی‍ی‍ن‍ه‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌(م‍ج‍م‍وع‍ه‌ س‍خ‍ن‍ران‍ی‌ه‍ا، م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ه‍ا و پ‍ی‍ام‌ه‍ای‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی)‌ (2 جلد)/ ت‍ه‍ی‍ه‌ و ج‍م‍ع‌آوری‌ م‍رک‍ز م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی.
ـ چگونگی انتخاب اولین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران و مكاتبات رجایی با بنی‌صدر / دفتر تحقیقات و انتشارات روابط عمومی نخست وزیری / 1360.
ـ آم‍وزگ‍اران‌ ن‍ور (ب‍ه‌ ی‍اد دو م‍ع‍ل‍م‌ ش‍ه‍ی‍د و دو آم‍وزگ‍ار ن‍ور، رج‍ای‍ی‌ و ب‍اه‍ن‍ر ) / ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌ (ن‍ش‍ری‍ه‌ دان‍ش‌آم‍وزان‌ و ج‍وان‍ان‌ ح‍زب‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌) / 1361.
ـ پیام شهیدان (دفتر 1)/ جهاد دانشگاهی مركز خراسان / نشر صابرین / 1361.
ـ یادواره شهدای انقلاب اسلامی (شهید رجایی ـ جلد 1) / شجاع‌الدین میرطاووسی / نهضت زنان مسلمان /1361.
ـ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌ اس‍وه‌ ص‍ب‍ر و اس‍ت‍ق‍ام‍ت‌/ م‍رت‍ض‍ی‌ م‍ح‍م‍ودی‌ / ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، واح‍د ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ / 1362.
ـ ال‍م‍اس س‍وخ‍ت‍ه (ب‍راس‍اس‌ زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌)/ ح‍س‍ن‌ خ‍ادم‌ / س‍ازم‍ان‌ م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، گ‍روه‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ / 1377.
ـ پ‍ان‍زده‌ س‍ال‌ ب‍ع‍د (م‍ق‍دم‍ه‌ای‌ ب‍ر رم‍ان‌ ال‍م‍اس‌ س‍وخ‍ت‍ه‌ « ب‍راس‍اس‌ زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌« ) / ح‍س‍ن‌ خ‍ادم‌ / ن‍ش‍ر ت‍ن‍دی‍س‌ / 1370.
ـ بی‌مرگ، مثل صنوبر / ابوالقاسم حسینجانی / سازمان تبلیغات اسلامی، شورای هماهنگی/ 1375.
ـ حدیث جاودانگی / حسن عسكر‌ی‌راد / انتشارات تربیت / 1377.
ـ رمز جاودانگی / حسن عسكری‌راد / بوستان كتاب قم / 1380.
ـ خ‍لاص‍ه‌ خ‍وب‍ی‌ه‍ا (ن‍اگ‍ف‍ت‍ه‌ه‍ای‍ی‌ از زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی)‌/ ب‍ازن‍وش‍ت‍ه‌ غ‍لام‍ع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی‌ / ذک‍ر / 1381.
ـ رجایی در آینه مردم / بنیاد فرهنگی شهید رجایی (قزوین) / 1381.
ـ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌/ م‍ح‍م‍ود ج‍وان‍ب‍خ‍ت‌ / م‍وس‍س‍ه‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ م‍درس‍ه‌ ب‍ره‍ان / 1382.
ـ م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی‌/ ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ع‍ب‍اس‍ی‌‌ول‍دی‌ / ن‍ش‍ر ش‍اه‍د‏‫ / 1384.‬
من، محمدعلی رجایی / داوود بختیاری دانشور / نشر شاهد / 1385.
ـ شاهد یاران (شماره 10: یادمان شهدای دولت جمهوری اسلامی ایران) / نشر شاهد / 1385.
ـ سی خاطره از یک نخست‌وزیر / گردآوری و تالیف غلامعلی رجایی / دستان / 1387.

کتابشناسی شهید حجت‌الاسلام دكترمحمدجواد باهنر:

ـ چهار گفتار از دو شهید / محمد حسینی‌بهشتی و محمدجواد باهنر / معراج (قم) / 1360.
ـ آم‍وزگ‍اران‌ ن‍ور (ب‍ه‌ ی‍اد دو م‍ع‍ل‍م‌ ش‍ه‍ی‍د و دو آم‍وزگ‍ار ن‍ور، رج‍ای‍ی‌ و ب‍اه‍ن‍ر ) / ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌ (ن‍ش‍ری‍ه‌ دان‍ش‌آم‍وزان‌ و ج‍وان‍ان‌ ح‍زب‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌) / 1361.
ـ ف‍روغ‌ ان‍دی‍ش‍ه (م‍ج‍م‍وع‍ه‌ س‍خ‍ن‍رانی‌ه‍ا، م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ه‍ا و ب‍رن‍ام‍ه‌ دول‍ت‌)/ ت‍ه‍ی‍ه‌ و ج‍م‍ع‌آوری‌ م‍رک‍ز م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌ / وزارت ارشاد اسلامی / 1362.
ـ یاران امام به روایت اسناد ساواك (كتاب 15: ش‍ه‍ی‍د راه‌ دان‍ش‌ و ف‍ره‍ن‍گ،‌ دک‍ت‍ر م‍ح‍م‍دج‍واد ب‍اه‍ن‍ر) / م‍رک‍ز ب‍ررس‍ی‌ اس‍ن‍اد ت‍اری‍خ‍ی‌ وزارت‌ اطلاع‍ات‌ / دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر ف‍ره‍ن‍گ‌ اس‍لام‍ی‌ / 1379.
ـ بی‌مرگ، مثل صنوبر / ابوالقاسم حسینجانی / سازمان تبلیغات اسلامی، شورای هماهنگی / 1375.
ـ شهید باهنر در قلمرو اندیشه و رفتار / حمیدرضا علوی / دفتر نشر فرهنگ اسلامی / 1381.
ـ شهید دکتر محمدجواد باهنر (مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها) / مرتضی نعمتی زرگران / مرکز اسناد انقلاب اسلامی / 1384.
ـ آن‌ س‍وی‌ ش‍ب‌ (زن‍دگ‍ی‌ن‍ام‍ه‌ داس‍ت‍ان‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د دک‍ت‍ر م‍ح‍م‍دج‍واد ب‍اه‍ن‍ر)/ داوود ب‍خ‍ت‍ی‍اری‌دان‍ش‍ور / نشر شاهد / 1385.
ـ شاهد یاران (شماره 10: یادمان شهدای دولت جمهوری اسلامی ایران) / نشر شاهد / 1385.
ـ كتابشناسی شهید دكتر محمدجواد باهنر / رضا دیبا و شهرام اصغرنیا / نشر شاهد / 1387.
منابع :
http://www.irdc.org
http://www.qudsdaily.com
http:// www.ibna.ir
/خ