بايدها و نبايدهاي تغذيه در مسافرت

داشتن الگوي تغذيه‌اي صحيح، يکي از نکات اساسي است که بايد در طول سفر به آن توجه شود؛ يعني بايد اين امکان فراهم آيد که افراد در يك روز از چهار گروه غذايي شامل نان و غلات، ميوه و سبزي‌ها، لبنيات و گوشت استفاده کنند؛ البته در حد متعادل و متناسب.
در حالي که متأسفانه ديده مي‌شود در اغلب مسافرت‌ها برخي از اين گروه‌هاي غذايي بيش از بقيه حذف مي‌شوند؛ زيرا امکان تهيه‌شان محدودتر است. مهم‌ترين گروه‌هاي غذايي كه مصرفشان محدود مي‌شود، ميوه‌ها و سبزي‌ها هستند؛ حال آن‌که اين گروه از منابع غذايي تأمين‌کننده ويتامين‌ها و مواد معدني به حساب مي‌آيند و بايد به مصرف آنها توجه ويژه داشت؛ زيرا در صورتي كه اين كاهش مصرف طولاني شود، کمبودهايي مانند کمبود ويتامين C و اسيد فوليک و فيبر را به همراه دارد كه زمينه‌هاي بروز يبوست را در سفر به بار خواهند آورند. از اين رو، به خانواده‌ها توصيه مي‌شود امكاني را فراهم آورند که بتوان ميوه و سبزي حداقل دوبار در روز به شکل ميان‌وعده يا همراه با غذا، به شکل سبزي خوردن يا سالاد، مصرف شود. البته بايد به منظور پيشگيري از ابتلا به آلودگي‌هاي انگلي، به تميزي و تازگي سبزي‌ها نيز توجه خاص داشت.
شير و ساير لبنيات هم اغلب در طول سفر به دست فراموشي سپرده مي‌شوند يا مصرفشان محدود مي‌شود. نتايج بررسي‌ها در کشور نشان داده است که مصرف سرانه شير و لبنيات در ميان ايرانيان از مصرف سرانه جهاني بسيار کمتر است؛ كه مي‌تواند عاملي براي بروز کمبود کلسيم در ميان مردم باشد؛ چون با کمترخوردن شير و ماست که از منابع کلسيم به حساب مي‌آيند، کمبود کلسيم شيوع پيدا مي‌كند.
اگر مصرف لبنيات در سفر محدود شود اين مشکل بزرگ‌تر خواهد شد. از اين رو، توصيه مي‌شود که حداقل ماست تازه در طول سفر به مصرف برسد، خصوصاً اينكه ماست مي‌تواند از بروز بسياري از عفونت‌هاي روده‌اي مولد اسهال جلوگيري كند.
تغيير ديگري که اغلب در طول سفر در برنامه غذايي افراد ديده مي‌شود، مصرف آب و نوشيدني‌هاست که خشکي بدن را به دنبال دارد و به اختلالات عملكرد دستگاه گوارشي و يبوست منجر خواهد شد. از اين رو، توصيه مي‌شود در طول همه سفرها، چه هوايي و چه زميني، در هر شرايطي، بطري آب به همراه مسافران باشد و از غذاهايي که نياز به آب را افزايش مي‌دهند هم پرهيز شود. حتماً مي‌پرسيد چه غذاهايي؟ بايد در جوابتان بگوييم غذاهايي که پروتئين بالايي دارند،مثل انواع کباب‌ها، زيرا اين ماده مغذي براي هضم و جذب، به آب بيشتر نياز دارد. به علاوه، از آنجا كه کنسروها نيز در سفر بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند و نمک موجود در آنها نياز به آب را افزايش مي‌دهد، توصيه مي‌شود که از آنها نيز کمتر استفاده شود.
حتي در طول سفر ديده مي‌شود که افراد از نوشابه‌ها و نوشيدني‌هاي کولادار بيشتر استفاده مي‌کنند، که اين هم موجب بروز خشکي بدن يا دهيدراتاسيون مي‌شود و چون ترکيباتشان پلي‌فنولي هستند، حرکات دودي روده‌ها را نيز کاهش مي‌دهند و از دو طريق موجب بروز يبوست مي‌شوند. بنابراين، انتخاب نوشيدني‌ها هم بسيار مهم است. حتي چاي، قهوه و نسکافه اگر بيش از حد ميل مي‌شوند، ادرارآور هستند، موجب خروج زياد آب از بدن مي‌شوند و تعادل ميان الکتروليت‌ها در بدن را برهم مي‌زنند.
به اين دليل، بهترين نوشيدني، آب است. توصيه مي‌شود آب را جرعه‌جرعه ميل كنيد تا در طول روز، آب به‌تدريج به بدن برسد.

همه چيز‌خوار نباشيد!

تا به حال، در طول مسافرت به مسموميت دچار شده‌ايد؟ احتمال بروز اسهال و استفراغ در اين ايام بسيار زياد است، كه نه تنها لذت سفر را از بين مي‌برد، بلكه افراد را به جاي تفريح راهي بيمارستان‌ها مي‌كند. دليلش اين است كه امکان همراه بردن غذا کم است و افراد مجبور مي‌شوند غالباً از بيرون غذا بگيرند، و به اين ترتيب، امکان آلودگي بسيار زياد است. در ضمن، بسياري از غذاها در رستوران‌هاي بين راهي ميل مي‌شوند و چون اين رستوران‌ها دور هستند، نظارت چنداني بر آنها نيست. پس بايد بيشتر مراقب بود. غذاها يا بر اثر ماندگي و بيات‌شدن خاصيت خود را از دست داده‌اند يا فاسد شده‌اند، كپك زده‌اند و با انواع ميكروب‌ها آلوده شده‌‌اند. پس در انتخاب رستوران‌ها وسواس به خرج دهيد و به وضعيت بهداشتي آنها و کارکنانشان توجه كنيد.
اما در صورتي كه فرد در طول سفر به اسهال مبتلا شود، بسته به شدت و ضعف بيماريش لازم است آب و الکتروليت‌هاي از دست‌رفته بدنش تأمين شود. مايع‌درماني بهترين کار است؛ اما انواع اسهال، روش‌هاي درماني متفاوتي را مي‌طلبد. به طور مثال، اسهال‌هايي که عامل آن ميکروب ايکلاي هستند، خفيف‌اند اما اسهال‌هايي که بر اثر ميکروب شيگلا به وجود آمده‌اند و خوني هستند، يا مسموميت‌هاي بر اثر ميکروب سالمونلايي که بر اثر مصرف گوشت مرغ آلوده ايجاد مي‌شوند، ظاهر متفاوتي دارند و بايد اقدامات ويژه‌اي براي آنها صورت پذيرد. اما مجموعا مي‌توان پودر او.آر.اس را در چهار ليتر آب حل کرد و در فواصل زماني معين به بيمار داد. در غير اين صورت، يك ليوان آبميوه تازه را با يک قاشق مرباخوري شکر و يک قاشق چاي خوري نمک مخلوط کنيد و به او بدهيد، تا به اين ترتيب آب و الکتروليت‌هاي مورد نياز به بدن بيمار برسد. در ضمن، در ابتدا بايد غذا كمتر ميل مي‌كند.
به علاوه، به افرادي که در حال کاهش وزن هستند، توصيه مي‌شود به منظور ادامه رژيم لاغري‌شان، بيشتر از غذاهاي پرحجم و کم کالري استفاده کنند تا دچار اضافه‌وزن نشوند و در عين حال، به همراه ساير همسفرهايشان غذا بخورند. در ضمن، بايد به دماي مكاني که به آن سفر کرده‌اند، نيز توجه شود؛ زيرا افراد در هواي سرد، بيشتر به غذاهاي شيرين و پرکالري تمايل دارند و به اين ترتيب، الگوي غذايي‌شان به هم مي‌خورد و ممكن است اضافه وزن پيدا كنند.
منبع:www.hegmataneh.org
/خ