خواص 6 گیاه در کلام پیشوای صادق

سخنان امام صادق (علیه‌السلام) در خواص بعضی از گیاهان

به طوری که از مجلات و مطبوعات طبی استفاده می‌شود, طب جدید نزد بعضی از دانشمندان به عصر گیاهان دارویی بازگشت کرده است و به منافع آن به دیده اعتبار می‌نگرد و اثر طبیعی آن را در معالجه برخی از بیماری‌ها می‌پذیرد, به طوری که پزشکان در مناسبت‌های گوناگون بیماران خود را به استفاده از آن وادار می‌کنند, چون می‌بینند که استفاده از گیاهان دارویی در عین سادگی و تأثیر گذاری ضرری ندارد و یا ضرر آن اندک است.
تعجبی ندارد, زیرا که پیشرفت فکر بشری و تلاش او در راه کشف حقیقت به ناچار اندیشمندان و محققان و افکار روشن را به کنه بعضی از منافعی که خدا درگیاهان طبیعی گذاشته, رهنمون می شود تا آثاری را که خدا در آنها قرار داده است به دست آورند.
در آن هنگام که اطباء از فوائد گیاهان دارویی غافل بودند و یا آن را در جای خود به کار نمی‌بردند, دانشمندان اسلام و پیشوایان دین حنیف از آن غافل نبودند و از فوائد و خواص آن چیزهایی را گفته اند که کتاب‌ها از آن پر است و احادیث بسیاری در این زمینه از ائمه معصومین (علیهم السلام) رسیده است, بنگرید به کتاب طب الائمه و طب الرضا و طب النبی و کتاب کشف الاخطار و کتاب بحارالانوار و کتابه‌های دیگر که خواننده را از اطاله سخن در اینجا بی‌نیاز می‌کند.
برای اینکه از اصل بحث خود که همان طب امام صادق (علیه السلام) است خارج نشویم, اینک برخی از سخنان طبی و راهنمایی‌های بهداشتی آن حضرت را درباره گیاهان نقل می‌کنیم؛ گیاهانی که پزشکان, پس از گذشت زمانی طولانی به منافع آن ها پی برده‌اند و تفصیل مطلب را به کتاب‌های مفصل واگذار می‌کنیم.
اینک بعضی از سخنان آن حضرت را می‌آوریم و آنها را با سخنان پزشکان این عصر تطبیق می‌دهیم.

۱ـ سیر

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: با سیر مداوا کنید ولی پس از خوردن آن به مسجد نروید. و فرمود: پیامبر می فرمودند: سیر بخورید که آن دوای هفتاد نوع بیماری است.
این سخنی است که امام (علیه السلام) در مقام هدایت و ارشاد اصحاب خود فرموده است ولی آیا آنها ندانستند که این گیاه عجیب به چه نوع بیماری فایده دارد؟ البته که نه, ولی اکنون در قرن بیستم, علم آن را کشف کرده و به مغز سخن امام رسیده است.
روزنامه‌های فرانسه مقاله‌ای را از دکتر «ریم» پخشکردند که مجله «الحکمه» چاپ لبنان آن را تحت عنوان «گوارا باد سیر» به عربی ترجمه کرد. در این مقاله آمده است:
خوشحال خواهی شد اگربدانی که پزشکان در فارماکولوژی جایگاه شایسته این گیاه را به آن داده‌‌اند و گفته‌اند که کارگرانی که در هرم «خوفو» در مصر در سال ۵۴۰۰ پیش از میلاد کار می‌کردند زیاد سیر می‌خوردند تا بدنشان قوی شود و از بیماری‌ها نجات یابند.
در جای دیگری از این مجله آمده که تجربه‌های پزشکان معروفی مانند «سالین» و «لوتر» و «دویریه» و دیگران روشن کرده که سیر بلورهایی را که در بدن جمع می‌شوند و باعث تصلب شرایین می‌گردند, از بین می‌برد و خون را رقیق می‌کند.
در طب جدید ثابت شده که سیر عضله‌های قلب را تقویت می‌کند و فشار خون را تنظیم و خون را تصفیه می‌کند و بااین کار بیماری‌هایی که از فساد خون ناشی می‌شود مانند سختی حیض در زن‌ها, مداوا می‌کند. همچنین سیر پیری زود رس و بواسیر و روماتیسم را از بین می‌برد و مجاری تنفسی را باز می‌کند و تنگی نفس را بهبود می‌بخشد و بعضی از انواع سل ریوی را معالجه می‌کند به خصوص اگر با شیر با هم خورده شود, چون به میکروب «کخ» که عامل بیماری سل است تأثیر می‌گذارد.
همچنین سیر در برابر بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا و تب مصونیت ایجاد می‌کند و رنگ صورت را زیبا و سرخ می‌کند و روده‌ها را به خصوص در اطفال از عفونت پاک می‌سازد و از تیفوئید و دیفتری و خروسک حفظ می‌کند.
گفته شده در شهرهایی که مصرف سیر زیاد است عمر‌ها طولانی است و از سلامت خوبی برخوردارند: به اضافه این که سیر باعث پاک سازی عفونت‌های داخلی و از بین رفتن التهاب‌ها و زخم‌های مزمن و حاد معده می‌شود حیض و ادرار را به خوبی دفع می‌کند و سنگریزه و کرم را در اطفال برطرف می سازد.
این بود برخی از فوائدی که از اطباء درباره این گیاه به دست ما رسیده است و بقیه هفتاد نوع بیماری را که در حدیث آمده باید از کتاب‌های طبی مفصل جستجو کرد. به کلام امام صادق (علیه‌السلام) بنگرید که چگونه در عصری که اهل آن نمی‌توانستند چیزی را درک کنند و اهل این زمان با وسایل جدید و پس از رشد عقل با تجربه‌ها و گسترش علوم درک می‌کنند, سخن گفته است.

۲ـ پیاز

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: پیاز بخورید که در آن سه خاصیت وجود دارد دهان را خوشبو می‌کند و لثه‌ها را محکم می‌سازد و بر نیروی جنسی می‌افزاید و نیز فرمود: پیازدهان را خوشبو و پشت را محکم و بشره را زیبا می‌کند و نیز فرمودند: پیاز خستگی را از بین می‌برد و اعصاب را قوی می‌سازد و میل جنسی را زیاد می‌کند و تب را می‌برد.
این سخن را امام صادق (علیه‌السلام) در قرن دوم هجری و پیش از کشف منافع پیاز در طب امروز, فرموده است و در زمان او پیاز چیز بی‌ارزشی بوده ولی امروز تجربه‌هایی که درباره این گیاهان به عمل آمده, اسرار و منافع آن‌ها را نشان می‌دهد و می‌بینیم دکتر لاکوفسکی پس از آزمایش‌های بسیار فواید پیاز را به دست آورده و اثبات کرده که در پیاز ماده‌ای است که ضد سرطان است همان بیماری مرموزی که دانشمندان در کشف عامل آن رنج بسیار کشیده‌اند.
دکتر لاکوفسکی می‌گوید: تجربه‌ها را ادامه می‌دهیم و امید داریم که پیاز در آینده علاج کننده بعضی از بیماری‌ها باشد.
دکتر دامر می‌گوید: پیاز در آن واحد هم طعام است و هم دوا و پزشکان آن را برای افزایش ادرار و درمان بیماری‌های کلیوی و استسقاء به کار می‌برند و بهتر است که به صورت خام خورده شود.
پزشک دیگری می‌گوید: پیاز محتوی ماده با ارزشی است که باعث تخفیف درد در بینی و حلق و مجاری تنفس می‌گردد و مانند آنها.
این چیزی است که طب جدید درباره منافع پیاز به آن رسیده است و در آینده, بقیه آنچه امام گفته است کشف خواهد شد, پس درست بیندیش و انصاف بده که امام چقدر از طب آگاهی داشته است و او این مطالب را از پدران و نیاکانش از منبع وحی به دست آورده واستاد و مدرس و معلمی ندیده است.

۳ـ ترب

پزشکان در خواص این گیاه گفته‌اند که ترب ادرار را زیاد می‌کند, معده را برای هضم غذا آماده می‌سازد و هضم را آسان می‌کند و رماتیسم را معالجه می‌کند و نفخ شکم را از بین می‌برد و گاهی هم نفخ ایجاد می‌کند که دوای آن نمک است و نیز سینه را صاف می‌کند و اشتهاآور است و بلغم را از بین می‌برد و سنگریزه‌ها به خصوص سنگ کبد را می‌شکند و خلط آور و بواسیر را تسکین می‌دهد.
می‌گوییم: ترب دارای مواد معدنی مفید و محتوی ویتامین‌های ب – د- ث است.
امام صادق (علیه‌السلام) پیش از دوازده قرن فرموده است:
ترب بخورید که در آن سه خاصیت است: برگ آن بادها را می‌شکند و مغز آن ادرار را آسان می‌کند و باعث هضم عذا می‌شود و ریشه آن بلغم را قطع می‌کند همچنین امام درباره ترب مطالب زیادی شبیه این مضمون فرموده است.

۴ـ هویج

پزشکان در خواص هویج گفته‌اند که آن دارای مقدار زیادی قند گیاهی است که زود جذب می‌شود ولی هضم آن برای کودکان دشوار است. آب آن مفیداست و اگر همراه با عسل باشد تقویت کننده باه است, همان گونه که برای امعاء و در تنگی نفس و ناراحتی اعصاب مفید است و به رشد بدن در سن کودکی کمک می‌کند و ریگ‌ها را برطرف می سازد و کرم روده را نابود می‌نماید البته اگر خام خورده شود و همچنین باعث افزایش خون و جریان آن در بدن می‌شود و جز آنچه گفته شد فوائد دیگری هم دارد که طب امروز آن را کشف کرده و بیماران را به خوردن آن توصیه نموده است.
امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی فرمودند:
هویج امانی از قولنج است و بواسیر را درمان می‌کند و به قوه باه کمک می‌نماید ونیز فرمودند: خوردن هویج از کلیه‌ها مواظبت می‌کند و میل جنسی را افزایش می‌دهد.
می‌گوییم: هویج دارای ویتامین‌های آ- ب – ث می‌باشد.

۵ـ بادمجان

پزشکان در فواید آن گفته‌اند: بادمجان غذایی است که با بیشتر بیماری‌ها سازگار است, مقوی معده و ملین سفتی‌هاست و اگر با سرکه همراه شود ادرار آور است و پخته آن به طحال و زهره هم سودمند است.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:‌
بادمجان بخورید که برای زهره مفیداست و به صفرا زیان نمی‌رساند.
و نیز فرمودند: بادمجان بخورید که بیماری را از بین می‌برد و ضرری در آن نیست.
می‌گوییم بادمجان به بیماری پوستی ضرر دارد و مصلح آن روغن است اگر در آن جوشیده شود.

۶ـ کدو

پزشکان گفته‌اند: کدو سرد است و دماغ را مرطوب می‌کند و رگ‌های بسته را باز می‌نماید و ادرارآور و ملین معده است به خصوص برای معده کسانی که مزاج گرم دارند سودمنداست, همچنین کدو برای یرقان و تب‌های حاد و بی‌خوابی مفید است و کسانی که عمر آنها از نیمه گذشته وطبعاً نیرو و فکر آنها به تحلیل رفته, باید بیشتر کدو بخورند که برای تجدید قوا و انساج بدن مفید است.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: کدو بر عقل و دماغ می‌افزاید و برای درد قولنج نافع است.
گفته شده که کدو دارای ویتامین آ می‌باشد.
این بود شمه‌ای از خواص گیاهان که به طور اختصار نقل شد.
منبع: کتاب طب الصادق (علیه‌السلام) ص ۱۱۹ تا ۱۲۷
/خ