شایع‌ترین علل ناباروری در مردان

این مقاله پاسخ های پاسخ به پرسش‌هایی درباره بیماری واریس عروق بیضه (واریکوسل) می باشد.

بیماری واریکوسل چیست؟

واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه‌ شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ می‌باشد که 10 درصد مردان بالغ به این عارضه مبتلا هستند همچنین این بیماری شایع‌ترین عامل ناباروری مردان است و تنها درمان قطعی آن جراحی است.

علت‌ها و نشانه‌های بیماری را توضیح بفرمایید:

این عارضه با واریسی شدن و گشاد شدن عروق وریدی (سیاهرگ‌های) بیضه ظاهر می‌گردد که در دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم بندی می‌گردد در نوع اول هیچ عامل ایجاد کننده مشخصی وجود ندارد گرچه تئوری اشکال در دریچه‌های لانه کبوتری وریدهای بیضه، طولانی بودن مسیر این وریدها و احتمال اثر فشاری سایر عروق و احشاء شکمی مطرح می‌باشد اما هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است. نوع ثانویه که به دنبال وجود عامل مشخص ایجاد کننده بسته شدن رگ‌های داخل شکم ایجاد می‌گردد.
درصد کمی از واریکوسل‌ها را شامل شده و علت بروز آن اغلب توده‌های شکمی، به ویژه تومورهای بدخیم می‌باشد که تشخیص آن مهم و حیاتی است. و اما نشانه‌های بیماری: ممکن است بیمار با شکایت بزرگی یا عدم تقارن بیضه‌ها یا درد بیضه و یا پس از ازدواج با ناباروری مراجعه کند ولی شایع‌ترین فرم آن، بدون نشانه و به طور اتفاقی حین معاینه متوجه آن می‌گردند. در معاینه، بزرگی و تورم رگ‌های بیضه به خصوص در سمت چپ مشهود است و در حالت ایستاده، و یا افزایش فشار شکمی تشدید می‌یابد و در حالت خوابیده بر طرف می‌گردد (در صورتی که تورم عروق در حالت خوابیده از بین نرفت بایستی به نوع ثانویه آن شک کرد)

این عارضه از نظر شدت چگونه است؟

از این نظر به 3 درجه تقسیم بندی می‌شود در نوع درجه 1 گشاد شدن رگ‌ها فقط حین فشار شکمی در لمس توسط پزشک قابل لمس و تشخیص است نوع درجه 2 با فشار شکمی گشاد شدن رگ‌ها قابل مشاهده می‌باشد و در نوع درجه 3 حتی بدون فشار شکمی، گشاد شدن رگ‌ها در حال ایستاده قابل مشاهده است. گفتنی است: نوع درجه 3 از نظر قانون خدمت سربازی در ایران معافیت دائم و انواع درجه 1 و 2 معافیت از رزم خواهد داشت.
عوارض واریکوسل چیست؟ درد، آتروفی (کوچک شدن سایز و نرم شدن قوام بیضه) و ناباروری است. درد ناشی از این عارضه احساس سنگینی است که با فعالیت تشدید یافته و با استراحت بهبود می‌یابد.

آیا بیمار مبتلا، بدون عارضه هم نیازمند پیگیری است؟

بله همانگونه که گفته شد اگر واریکوسل عارضه‌ای ایجاد نکند احتیاج به درمان ندارد ولی لازم است بیمار به صورت ماهانه خود را بررسی کند و در صورت کوچک شدن سایز بیضه و یا تغییر در قوام آن لازم است توسط پزشک معاینه گردد همچنین اگر بیمار مبتلا ازدواج نکرده و یا خواستار داشتن فرزند دیگری در آینده است باید هر 6 ماه با آزمایش اسپرم، از نظر باروری بررسی شده و در صورت شروع تغییرات و ضعیف شدن نطفه درمان انجام شود.

آیا در این رابطه درمان دارویی وجود دارد توضیح بفرمایید:

خیر، درمان این بیماری تنها اقدامات مداخله گرانه (غیر درمان خوراکی یا دریافت دارو از طریق تجویز) است. در ساده‌ترین روش تزریق مواد ایجاد کننده بسته شدن رگ‌ها از طریق پوست به داخل وریدهای بیضه مبتلاست که این روش درصد موفقیت کمتر و عارضه درد مزمن و یا هیدروسل بیشتری می‌باشد.

لطفاً در خصوص روش‌های جراحی و واریکوسل (واریس عروق بیضه) همچنین روشهای جدید جراحی توضیحاتی بفرمائید.

در واریکوسلکتومی اقدام به بستن وریدهای بیضه مبتلا می‌باشد که پس از بسته شدن این وریدها به تدریج به دلیل عدم حرکت خون، وریدهای بسته شده کوچک شده و از بین می‌رود و بیماری بر طرف می‌گردد این اقدام از طریق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول 4-2 cm قابل انجام است. روش‌های جدید جراحی نیز یکی بسته شدن رگها از طریق کاتتریزاسیون وریدی است. بسته شدن رگ‌های مبتلا که هزینه بالایی را نیاز دارد و درصد موفقیت آن کم است ولی به شکل سرپایی و با کمترین درد انجام می‌شود. روش دیگر لاپاروسکوپی است و روش سوم میکروسرجری بوده که به عقیده بسیاری بهترین روش جراحی واریکوسلکتومی می باشد. امتیاز این روش بزرگنمایی حین جراحی و دسترسی به تمامی وریدهای فرعی است ولی مدت زمان عمل طولانی‌تر و از نظر تکنیکی نیز مشکل می‌باشد.

ضمن تشکر به عنوان آخری پرسش، آیا اریکوسلکتومی عارضه‌ای دارد؟ و آیا این عمل منجر به معلولیت یا ناباروری خواهد شد؟

خواهش می‌کنم، در جواب باید گفت هر اقدام پزشکی احتمال عارضه‌ دارد همانطور که عدم درمان این بیماری نیز احتمال بروز عارضه خواهد داشت اما در مجموع عارضه‌های واریکوسلکتومی را می‌توان به 3 دسته تقسیم نمود:
1- احتمال عود بیماری که در روش معمولی و سنتی جراحی 25% - 5% ذکر شده و در روش میکرو سرجری (جراحی میکرو) نیم درصد می‌باشد
2- ایجاد هیدروسل (آب آوردگی بیضه) که احتمال آن در روش معمولی جراحی 15-5 در صد و در روش میکروسرجری (جراحی میکرو) بسیار نادر گزارش شده است
3- عارضه سوم احتمال آتروفی بیضه که در روش جراحی معمولی کمتر از 3% و در روش میکروسرجری (جراحی میکرو) بسیار نادر گزارش شده است. و اما پاسخ به پرسش دوم شما که بسیاری از بیماران نیز قبل از جراحی از ما می‌پرسند و در جواب باید گفت عمل واریکوسلکتومی جهت درمان یا جلوگیری از ناباروری انجام می‌گردد و خودش منجر به ناباروری نمی‌شود و پس از جراحی فرد می‌تواند به فعالیت‌های عادی روزمره ورزش و کار معمول قبل از جراحی باز گردد لذا معلولیتی ایجاد نمی‌کند.
* جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسبی
منبع:http://nasle-farda.ir
/خ