گياهان دارويي و طب مدرن

حرفه ي پزشکي، حرفه اي باستاني است. روشي جراحي با نام تراپانيشتن (Trepanation) (به معني بريدن استخوان با مته)، نشان مي دهد ک از چه زمان هاي دوري مردم به فکر شفا دادن بيماران و مصدومان اطراف خود بودند. تراپانيشن به تکنيک باز کردن جمجمه گفته مي شود که معمولا براي آزاد کردن فشار داخل مغز، آزاد کردن شخص از تصرف يک روح يا ديگر بيماري هاي فيزيکي انجام مي شده است.
قديمي ترين مدرک از جراحي جمجمه اي به عصر حجر جديد يعني 2000 تا 7000 سال قبل از ميلاد برمي گردد. از آنجا که تراپانيشن موفق جلوه کرد، ادامه يافت و گسترش پيدا کرد. باستان شناساني که به مطالعه ي تمدن مکزيک قبل از قرن 16 (مزو آمريکن) در فرهنگ آنجا مي پردازند، فهميدند که نرخ زنده ماندن بيماران بيش از 70 درصد بوده است.
استفاده از دارو هم به قدمت همان جراجي است. حداقل از زماني که فرعون مصريان باستان به بررسي گياهان پرداخت و سومري ها الهه ي دوا را پرستش مي کردند، انسان ها از گياهان دارويي آگاه بوده اند. اين دوران از 1500 سال قبل از ميلاد آغاز مي شود که حرکت عظيمي در فرهنگ هاي چين، آفريقا و هند براي شناخت داروها آغاز شد. آنها به تدوين دانش خود و مستندسازي آن براي نسل هاي بعد رو آوردند. اين طبيبان باستاني فهميدند که کدام گياهان داراي ويژگي هاي متنوع دارويي هستند. در برخي موارد اين ويژگي ها را به قدرت هاي برتر نسبت مي دادند اما در اکثر مواقع به طور آشکار ارزش دارويي گياهان را پذيرفتند. گياهان کاري را که لازم بود کردند. اما وقتي که تحقيقات علمي گسترش يافت، هيچ چيز را نمي شد به صورت ظاهري قبول کرد. روش علمي قابل فهم بودن هر فرآيند پايه اي را مي خواهد. همين که علم توانست به ادراکي در مورد رابطه ي دارو و بدن دست يابد، به هم آميختن ترکيبت طبيعي از طريق علم شيمي ممکن شد. علم و سنت از هم دور شدند. در اولين ويرايش فارماکوپه آمريکا (کتاب دستور داروسازي) که در سال 1820 منتشر شد، 70 درصد داروها پايه ي گياهي داشتند. در ويرايش سال 1960، 5/3 درصد داروها پايه ي گياهي داشتند.

اسنابتوني، ترکيب برنده ي داروها و گياهان (Ethnobotany):

قبايل بومي مي توانند نقش محوري در ايجاد داروهاي جديد داشته باشند. دانش گياهان دارويي که در اختيار اين قبايل است، نقطه ي شروع علم مدرن است. در غير اين صورت محققاني که به دنبال درمان هاي طبيعي هستند بايد به کار خطرناک گردش در کره ي زمين بپردازند و به طور تصادفي به قورت دادن گياهان بپردازند. خوشبختانه انسان شناسان کشف کرده اند که مقدار عظيمي از دانش طب در ميان قبايل بومي سراسر جهان باقي مانده است که هرگز در علم داروشناسي غربي عهد قديم وارد نشده است. در نتيجه گرايشي از انسان شناسي که اسنابتوني ناميده شده، گسترش يافت. اين پيوندي از انسان شناسي فرهنگي و زيست شناسي گياهي است که پزشکان را به عمق جنگل ها و دشت ها مي برد تا پرده از دانش سنتي طب در فرآيندي که اکتشاف مواد طبيعي نام دارد، بردارند.
يک متخصص اسنابتوني در ميان يک قبيله اين موارد را ياد مي گيرد: چه خواص درمانگرانه اي در گياه وجود دارد؟ در چه شرايطي از آن براي درمان استفاده مي شود؟ چه قسمتي از گياه استفاده مي شود و چگونه گياه آماده مي شود؟ او نمونه هايي براي آناليز کردن جمع مي کند و اين جاست که فرآيند از حوزه ي انسان شناسي به حوزه ي شيمي مدرن منتقل مي شود. اين چالشي براي شيمي دان سنتز کننده است که ترکيبات فعال در داخل گياه را جدا کند. از آن مهمتر اين که شيمي دان ها بايد بفهمند که چگونه با ترکيب کردن مي شود اين مواد طبيعي را دوباره توليد کرد.
پايه اي ترين مرحله ي توليد دارو از گياه، استخراج است. به طور ساده يعني جدا کردن عصاره از گياه و تغليظ آن. از آنجا که ماده ي تغليظ شده، تضميني ندارد، اين مرحله نتيجه ي قابل اطميناني ندارد. در صورتي که يک چيز خطرناک را بسته بندي کنيم، شيشه ي داروي ما مي تواند بي اثر باشد. شيمي دان هاي سنتز کننده بايد داروهاي مشتق شده از گياهان را تا بالاترين سطح، به وسيله ي توليد ترکيب هاي شيميايي که ساختار مولکولي يافت شده در گياه را تقليد مي کنند، به دست آورند. بدون انجام اين گام مهم، داروهاي مشتق شده از گياهان بايد مستقيما از گياه توليد شود که هم گران تمام مي شود و هم بسيار سخت است.
اين کار بارها در طول تاريخ شيمي سنتزي با موفقيت انجام شده است. جوهر گنه گنه که براي درمان مالاريا استفاده مي شود، براساس پوست درخت گنه گنه و داروي ديگوکسين (براي بيماري قلبي استفاده مي شود) که از گل انگشتانه مشتق مي شود، توليد مي گردد. مورفين هم مثال تمام عيار ديگري است. اين ماده ي شبه قليا در گياه خشخاش يافت شد و در قرن 19 استخراج شد و در 1874 از آن هروئين توليد شد. از سال 1898 تا 1910 توسط شرکت باير تحت نام تجاري هروئين به عنوان ماده اي غيراعتيادآور در کنار مورفين فرخته شد. در حالي که اين ماده مي تواند بر بشريت تازيانه بزند، مورفين ساخته شده توسط دست و پسر خاله او کدئين، از زماني که به عنوان دارو توليد شده اند رنج ميليون ها بيمار را کاسته اند.
شرکت باير همچنين مسئول داروي ديگري است که اصل و دودمان اش به گياهان برمي گردد. آسپرين. در قرن 19، شيميدان ها ترکيب طبيعي ساليسين را از پوست درخت بيد استخراج کردند. اين پوست درخت در طب باستاني حداقل از زمان بقراط استفاده مي شده است. بقراط آن را به عنوان کاهنده تب و ضدالتهاب استفاده مي کرد. ساليسين به صورت آسپرين توليد شد.
همچنين گياهان در شيمي مدرن نقشي فراتر از قرض دادن ساختار مولکولي شان به داروهاي ترکيبي دارند. گياهان دارويي و غيردارويي مي توانند آنزيم ها و ديگر ساختارهايي در اختيار شيمي دان ها قرار دهند که از آنها به عنوان کاتاليزور در توليد ترکيبات شيميايي استفاده شود. کل سلول ها مي توانند به عنوان کارخانه بيولوژيکي استفاده شوند تا ترکيبات مورد نياز در سنتزهاي شيميايي را توليد کنند و محيطي پايدار براي واکنش هاي شيميايي مورد نياز براي توليد اين ترکيبات به وجود آورند.
منبع: How Stuffdworks.Com