شبکه‌های اجتماعی و تفاوت‌های نسلی

نویسنده: محمد مهدی مولایی

نسل X هادر فیس‌بوک؛ مای اسپیس در تسخیر نسل های Y و Z

سایت های شبکه اجتماعی که اجتماعات مجازی کاربران اینترنتی هستند، خبرسازترین وب سایت های سال های اخیراینترنت محسوب می شوند و بخش قابل توجهی از فعالیت های کاربران را در خودجای داده اند. به تازگی مطالعه آنلاینی برروی کاربران شبکه‌های اجتماعی در آمریکا انجام شده است. این مطالعه به وسیله سایت اندرسون آنالیتیکس (Anderson Analytics) و بر روی کاربران چهار شبکه اجتماعی توئیتر (Twitter)، فیس‌بوک (Facebook)، لینکدین (LinkedIn) و مای اسپیس (MySpace) انجام شده است. در شماره گذشته مجله، بخشی از نتایج این پژوهش منتشر شد که تفاوت های استفاده از این چهار شبکه اجتماعی را نشان می داد. بخش دیگری از این مطالعه به تفاوت استفاده نسل ها و گروه های سنی مختلف از شبکه‌های اجتماعی می پردازد. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان می دهد، بین استفاده نسل های مختلف از شبکه‌های اجتماعی و همچنین انگیزه های آنها از پیوستن به این سایت ها، تفاوت های جالب توجهی وجود دارد. نحوه استفاده پنج نسل مختلف کاربران اینترنتی از شبکه‌های اجتماعی، به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است..

نسل جنگ جهانی دوم

نسل جنگ جهانی دوم (WWII Generation) مسن ترین گروه سنی کاربران شبکه‌های اجتماعی را تشکیل می دهند. این نسل کسانی هستند که در زندگیشان جنگ جهانی دوم را تجربه کرده اند و هم اکنون سال های کهن سالی عمر خود را سپری می کنند.
این نسل در مواجه با شبکه‌های اجتماعی بیشترین استفاده را از فیس‌بوک و کمترین استفاده را از لینکدین دارند. جنگ جهانی دومی های شبکه اجتماعی باز، 90 درصد کاربر فیس‌بوک، 23 درصد مای اسپیس، 17 درصد توئیتر و چهار درصد لینکدین هستند. استفاده اندک این نسل از مای اسپیس و لینکدین، از نکات قابل توجه است. مای اسپیس، شبکه اجتماعی مناسب با روحیات جوانان است که اعضای این نسل در روزهای کهن سالی عمرشان، علاقه ای به استفاده از آن ندارند و لینکدین هم شبکه اجتماعی کاری - تجاری است و از آنجایی که اعضای این نسل اغلب بازنشسته هستند و از بازار کار فاصله گرفته اند، رغبت چندانی به آن نشان نمی دهند.این نسل در دلایل استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تفاوت های قابل توجهی با سایر نسل ها دارد. همانند سایر نسل ها انگیزه درتماس بودن با دوستان با 57 درصد، عمده ترین دلیل پیوستن جنگ جهانی دومی ها به اینگونه سایت ها است. انگیزه درتماس بودن با خانواده با 51 درصد، در این نسل بیشتر از سایرین دیده می شود و نشان دهنده توجه بیشتر آنها، به نهاد خانواده است. انگیزه های سرگرمی و کاری نیز در این نسل کمتر از سایرین به چشم می خورد؛ که این تفاوت ها هم، به اقتضای سن و سال جنگ جهانی دومی ها اتفاق افتاده است. همچنین 60 درصد آنها گفته اند دعوت شدن از جانب یک آشنا از دلایل عضو شدنشان در شبکه‌های اجتماعی است، که نشان دهنده اهمیت بالای اعتبار آشنایان برای آنهاست.

نسل انفجار جمعیتی

نسل ببی بومرز (Baby Boomers) که در فارسی با عناوین نسل انفجار جمعیتی یا نسل پرزایی هم ترجمه شده است، به متولدین سال های پس از جنگ جهانی دوم گفته می شود. با پایان جنگ جهانی دوم سربازان بازگشته از جنگ، تولید انبوه فرزند را در پیش گرفتند تا متولدین اواسط دهه چهل تا دهه شصت میلادی به نسل پر جمعیتی تبدیل شوند.
این نسل بیشترین استفاده را از شبکه اجتماعی فیس‌بوک دارد. 73 درصد کاربر فیس‌بوک، 40 درصد عضو مای اسپیس، 13 درصد عضو توئیتر و 13 درصد عضو لینکدین، آمار استفاده نسل انفجار جمعیتی از شبکه‌های اجتماعی است. استفاده این نسل از لینکدین هرچند با 13 درصد کمتر از سایر شبکه‌های اجتماعی است، ولی نسبت به سایر نسل ها میزان قابل توجهی است. در بین پنج نسل مورد مطالعه، نسل های انفجار جمعیتی و نسل ایکس با 13 درصد، بیشترین مقدار استفاده از لینکدین را دارند. با توجه به اینکه اعضای این دو نسل بیشترین مقدارنیروی کاری شاغل و آماده اشتغال را تشکیل می دهند، استفاده بیشتر از آنها از یک شبکه اجتماعی تجاری، طبیعی است.
62 درصد اعضای نسل انفجار جمعیتی، از دلایل عضو شدن در شبکه‌های اجتماعی را، امکان در تماس بودن با دوستان ذکر کرده اند که مهم ترین انگیزه این نسل محسوب می شود. دلایلی از قبیل سرگرمی با 38 درصد، تماس با خانواده 47 درصد، دعوت شدن از جانب یک آشنا 46 درصد هم، از دیگر انگیزه های این نسل محسوب می شوند. همچنین انگیزه های کاری برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی در این نسل، بیشتر از دیگر نسل ها دیده می شود. 12 درصد آنها در تماس بودن با شبکه کاری را به عنوان دلیل ذکر کرده اند که درمقایسه با نسل های قبلی و بعدی رقم قابل توجهی است ونشان دهنده نگاه بیشتر کاری و تجاری این نسل به شبکه‌های اجتماعی است.

نسل ایکس (X)

متولدین دهه 60 میلادی تا اواخر دهه هفتاد میلادی، نسل ایکس (Generation X) را تشکیل می دهند. تولد نسل ایکس با تحولات اجتماعی فراوانی در دنیا همراه بود که سرآغاز شکل گیری سبک زندگی جدیدی شد. در دوران تولد این نسل بود که شکل ها اولیه تکنولوژی های جدید ارتباطی، کم کم سر و کله شان پیدا شد و جای خود را در زندگی بشری باز کردند. نسل ایکسی ها همانند دو نسل قبل از خودشان بیشتر کاربر فیس‌بوک هستند. کاربران نسل ایکسی شبکه ای اجتماعی، 76 درصد از فیس‌بوک، 57 درصد مای اسپیس، 18 درصد توئیتر و 13 درصد لینکدین استفاده می کنند. نسل ایکسی ها با 18درصد استفاده از توئیتر در عضویت این سرویس میکروبلاگ، جلوتر از سایر نسل های قبل و بعد از خودشان قرار گرفته اند. استفاده 13 درصدی آنها از لینکدین هم، رقم قابل توجهی است که آنها را در کنار نسل انفجار جمعیتی ها به کاربران اصلی این شبکه اجتماعی تبدیل کرده است.
نسل ایکسی ها همان طور که در میانه پنج نسل مورد مطالعه قرار گرفته اند، درصد دلایلشان برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی نیز در میانه نسل های دیگر قرار گرفته و از جنبه ویژگی مشخصی برای تمایز آنها وجود ندارد. در تماس بودن با دوستان 71 درصد، سرگرمی 51 درصد، تماس با خانواده 40 درصد، دعوت شدن از جانب یک آشنا 30 درصد، تماس با همکلاسی ها 27 درصد، تماس با شبکه کاری شش درصد و جست و جوی شغلی چهار درصد دلایل نسل ایکسی ها برای عضویت در این سایت هاست. تنها رقم شش درصد از اعضای این نسل که با انگیزه توسعه کسب و کار به شبکه‌های اجتماعی پیوسته اند، برتری آنها نسبت به نسل های دیگراست.

نسل وای (Y)

نسل وای (Generation Y) متولدین 1980 تا اواسط دهه نود را شامل می شوند. به این گروه سنی نسل هزاره هم گفته می شود و عمدتاً فرزندان نسل انفجار جمعیتی ها هستند. ابزارهای جدید اتباطی در دوران نسل وایی ها، به آن درجه از گستردگی رسیده بود تا نسلی مسلط به تکنولوژی های نوین ارتباطی شکل بگیرد.
برخلاف سه نسل قبلی که استفاده از فیس‌بوک را به سایرشبکه‌های اجتماعی ترجیح می دادند، مای اسپیس سایت محبوب نسل وایی ها است. 75 درصد مای اسپیس، 65 درصد فیس‌بوک، 14 درصد توئیتر و 9 درصد لینکدین، آماراستفاده این نسل از شبکه‌های اجتماعی است. استفاده 75 درصدی کاربران شبکه‌های اجتماعی این نسل از مای اسپیس، حتی آنها را از نسل بعد از خودشان نیز جلو انداخته تا نسل وایی ها به جدی ترین استفاده کنندگان از شبکه اجتماعی مای اسپیس تبدیل شوند.
مرور دلایل پیوستن این نسل به شبکه‌های اجتماعی نشان می دهد در آنها، انگیزه های سرگرمی و ارتباط با دوستان، پر رنگ تر از نسل های قبل و انگیزه های کاری و تجاری کم رنگ تر از نسل های قبلی است. جمعیت جوانان نسل وای، 82 درصد به منظور تماس با دوستان، 61 درصد سرگرمی، 40 درصد تماس با خانواده، 22 درصد دعوت شدن از جانب یک آشنا، 40 درصد تماس با همکلاسی ها، سه درصد تماس با شبکه کاری، سه درصد جستجوی شغلی و یک درصد گسترش کسب و کار، عضو شبکه‌های اجتماعی شده اند. انگیزه تماس با همکلاسی ها با 40 درصد در نسل وای بیشتر از سایر نسل ها دیده می شود.

نسل زد (Z)

نسل زد (Generation Z) را نسل اینترنت یا نسل شبکه هم نام گذاری کرده اند. این نسل متولدین اواسط دهه 90 میلادی به بعد هستند. نسل زدی ها آخرین فرزندان نسل انفجارجمعیتی ها یا فرزندان نسل ایکسی ها محسوب می شوند. جوان ترین نسل استفاده کننده از شبکه‌های اجتماعی، درروزگاری متولد شده اند که همه عرصه های اجتماعی - اقتصادی تحت تاثیر فضای شبکه ای دگرگون شده و شبکه های ارتباطی نقش اساسی در زندگی این عصر بازی می کنند. نوجوانان عمدتاً 13-14 ساله نسل زد همانند نسل وایی ها، استفاده از مای اسپیس را به فیس‌بوک ترجیح می دهند. 65 درصد آنها کاربرمای اسپیس، 61 درصد کاربر فیس‌بوک و تنها 9 درصد آنها کاربر توئیتر هستند. استفاده محدود نسل زد از توئیتر کمتر از نسل های قبلی است و نشان دهنده بی علاقه گی این نسل به این سرویس میکروبلاگ است. آمار استفاده کنندگان نسل زدی از لینکدین هم رقم صفر درصدی است که با توجه به سن پایین اعضای این نسل که اغلب آنها هنوز دانش آموز هستند و وارد بازار کار شده اند طبیعی است.
در بین دلایل پیوستن به شبکه‌های اجتماعی، رقم بالای درصد تماس با دوستان نسبت به تماس با خانواده، در این نسل است. 93 درصد نسل زدی ها در تماس بودن با دوستان را به عنوان یکی از دلایلشان ذکر کرده اند که بیشترین رقم، در مقایسه با سایر نسل هاست و در مقابل تنها 27 درصد در تماس بودن با خانواده را به عنوان دلیل عضویت در شبکه‌های اجتماعی ذکرکرده اند که کمترین میزان در میان نسل هاست. همچنین 91 درصد نسل زدی ها سرگرمی را از انگیزه هایشان از فعالیت در این سایت ها اعلام کرده اند که بیشتر از همه نسل های پیش از آنهاست.
استفاده کابران امریکایی شبکه‌های اجتماعی از این سایت ها براساس تفاوت نسل ها

	فیس‌بوک	مای اسپیس	توییتر	لینکدین
جنگ جهانی دومی ها	90%	23%	17%	4%
انفجار جمعیتی ها	73%	40%	13%	13%
نسل ایکس	76%	57%	18%	13%
نسل وای	65%	75%	14%	9%
نسل زد	61%	65%	9%	0%

:Sourse
"Anderson Analytics, "Social Network Service (SNS) A&U Profiler
Provided to emarketer. Com, july 13, 2009

دلایلی که کاربران شبکه‌های اجتماعی عضو این سایت ها شده اند بر اساس تفاوت نسل ها

	جنگ جهانی دومی ها	انفجار جمعیتی ها	نسل ایکس	نسل وای	نسل زد	مجموع
تماس با دوستان	57%	62%	71%	82%	93%	75%
به منظور سرگرمی	30%	38%	51%	61%	91%	55%
تماس با خانواده	51%	47%	40%	40%	27%	41%
از جانب یک آشنا دعوت شدم	60%	46%	30%	22%	22%	30%
تماس با همکلاسی ها	10%	12%	27%	40%	39%	30%
تماس با شبکه کاری	2%	12%	6%	3%	-	5%
جستجوی شغلی	1%	10%	4%	3%	-	4%
توسعه کسب و کار	4%	4%	6%	1%	-	3%
سایر موارد	5%	3%	6%	4%	6%	5%