تاريخچه کشف حجاب در ايران
نويسنده:خديجه والايي صمد
نخستين نشانه هاي کشف حجاب، از دربار ناصرالدين شاه و بر اثر سفرها و تجربه هاي شاه از وضع پوشش زنان اروپايي آغاز شد و با عنوان تجدد خواهي، به محافل روشن فکري و اشعار شعرا و مطبوعات نفوذ کرد که البته به دليل مقاومت خانواده ها، اين پديده از دربار محافل نزديک شاه، فراتر نرفت و رشد چنداني نيافت.
رضاخان که در طرح کودتايي سوم اسفند سال 1299 و با حمايت انگليسي ها برسر کار آمد، درصدد اجراي تز اسلام زدايي و جايگزيني ارزش هاي ليبراليستي در جامعه و از آن جمله ، کشف حجاب برآمد. رضا خان، نخست خود را مقيد به اصول مذهب نشان داد و در مجالس وتکيه ها حاضر مي شد؛ پس با کمک جريان روشن فکري،هم خود را در تغيير لباس ملي به کار گرفت و پس از يک رشته فعاليت هاي ديگر مانند محدود کردن مجالس عزاداري و ممنوع کردن لباس روحانيت و با سفري چهل روزه به ترکيه و ديدار با کمال آتاتورک، چندين سوغات براي مردم ايران به ارمغان آورد که از جمله آنها کشف حجاب بود.
سياست تجدد طلبي که اساس سياست فرهنگي رضا شاه را تشکيل مي داد، در چند مرحله مي توان باز شناخت:
1. وضع قوانين غير شرعي وتجديد سازمان عدليه(تضعيف قوانين شرعي و حمله به ساختار حقوق اسلامي و وضع قوانين عرضي)؛
2. متحد الشکل کردن لباس و رواج پوشاک اروپايي که مقدمه اي براي عادي سازي کشف حجاب بود؛ چرا که با تغيير شکل ظاهري مردان، غرور و غيرت آنها آسيب مي ديد و براي تغيير پوشش زنان، آماده تر مي شدند که اين طرح با مخالفت مردم، فاجعه مسجد گوهرشاد را به وجود آورد.
رضا شاه براي رسيدن به مقاصد خود، از مراکز تعليم وتربيت و ايجاد مدارس آموزشي به سبک اروپايي و تبليغ برهنگي در مجله ها و جرايد گوناگون کشور و مانند آن سود جست. حدود 6ماه پس از فاجعه مسجد گوهر شاد، در 17 دي سال 1314، رضا شاه با بي اعتنايي به علما ومردم ، به همراه دختران کشف حجاب کرده ؛ درمراسم جشن فارغ التحصيلي دختران دانش سراي مقدماتي حضور يافت.در اين مراسم که همه مسئولان کشوري نيز با همسران بي حجاب خود دعوت شده بودند، رضاخان طي سخناني از بي حجابي زنان اظهار خوش حالي کرد و اين روز را روز بزرگ وموفقيت زنان دانست و ازفرداي آن روز،سرکردن چادر را درخيابان هاي شهر تهران ممنوع کرد.
بنا بر دستور رضاخان، ازآن پس، هيچ زني حق پوشيدن چادر و نقاب را نداشت واگر زني با چادر و روبنده ديده مي شد، مأموران دولتي از او مي خواستند روبنده وچادر خود را بردارد واگر خودداري مي کرد، به زور،چادر را از سر او برمي داشتند.
با استقرار حکومت محمد رضا شاه، جريان بي حجابي به گونه اي باور نکردني پيشرفت کرد و زنان، آشکارا عامل استعمار و وسيله اي براي رونق اقتصادي قرارگرفتند.
زن ايدئال وآنرا ايراني، زني است که در پي شناخت وآگاهي درست است و به عقايد اسلامي و فرهنگي خود پايبند و با مسئوليت عظيم خويش در جامعه آشناست.(1)
/خ
رضاخان که در طرح کودتايي سوم اسفند سال 1299 و با حمايت انگليسي ها برسر کار آمد، درصدد اجراي تز اسلام زدايي و جايگزيني ارزش هاي ليبراليستي در جامعه و از آن جمله ، کشف حجاب برآمد. رضا خان، نخست خود را مقيد به اصول مذهب نشان داد و در مجالس وتکيه ها حاضر مي شد؛ پس با کمک جريان روشن فکري،هم خود را در تغيير لباس ملي به کار گرفت و پس از يک رشته فعاليت هاي ديگر مانند محدود کردن مجالس عزاداري و ممنوع کردن لباس روحانيت و با سفري چهل روزه به ترکيه و ديدار با کمال آتاتورک، چندين سوغات براي مردم ايران به ارمغان آورد که از جمله آنها کشف حجاب بود.
سياست تجدد طلبي که اساس سياست فرهنگي رضا شاه را تشکيل مي داد، در چند مرحله مي توان باز شناخت:
1. وضع قوانين غير شرعي وتجديد سازمان عدليه(تضعيف قوانين شرعي و حمله به ساختار حقوق اسلامي و وضع قوانين عرضي)؛
2. متحد الشکل کردن لباس و رواج پوشاک اروپايي که مقدمه اي براي عادي سازي کشف حجاب بود؛ چرا که با تغيير شکل ظاهري مردان، غرور و غيرت آنها آسيب مي ديد و براي تغيير پوشش زنان، آماده تر مي شدند که اين طرح با مخالفت مردم، فاجعه مسجد گوهرشاد را به وجود آورد.
رضا شاه براي رسيدن به مقاصد خود، از مراکز تعليم وتربيت و ايجاد مدارس آموزشي به سبک اروپايي و تبليغ برهنگي در مجله ها و جرايد گوناگون کشور و مانند آن سود جست. حدود 6ماه پس از فاجعه مسجد گوهر شاد، در 17 دي سال 1314، رضا شاه با بي اعتنايي به علما ومردم ، به همراه دختران کشف حجاب کرده ؛ درمراسم جشن فارغ التحصيلي دختران دانش سراي مقدماتي حضور يافت.در اين مراسم که همه مسئولان کشوري نيز با همسران بي حجاب خود دعوت شده بودند، رضاخان طي سخناني از بي حجابي زنان اظهار خوش حالي کرد و اين روز را روز بزرگ وموفقيت زنان دانست و ازفرداي آن روز،سرکردن چادر را درخيابان هاي شهر تهران ممنوع کرد.
بنا بر دستور رضاخان، ازآن پس، هيچ زني حق پوشيدن چادر و نقاب را نداشت واگر زني با چادر و روبنده ديده مي شد، مأموران دولتي از او مي خواستند روبنده وچادر خود را بردارد واگر خودداري مي کرد، به زور،چادر را از سر او برمي داشتند.
با استقرار حکومت محمد رضا شاه، جريان بي حجابي به گونه اي باور نکردني پيشرفت کرد و زنان، آشکارا عامل استعمار و وسيله اي براي رونق اقتصادي قرارگرفتند.
زن ايدئال وآنرا ايراني، زني است که در پي شناخت وآگاهي درست است و به عقايد اسلامي و فرهنگي خود پايبند و با مسئوليت عظيم خويش در جامعه آشناست.(1)
پي نوشت:
1-حريم ريحانه، صص96-99(با تلخيص).
/خ
