آنچه درباره غذا خوردن نمي‌دانستيد

همان‌طور که ادب براي خودش آدابي دارد، غذا خوردن هم داراي آدابي است؛ آدابي که در هياهوي زندگي شهري و سرعت حرکت متروها آن را گم کرده‌ايم. اغلب فراموش مي‌کنيم که بخش مهمي از دوندگي‌هاي ما در زندگي براي به دست آوردن لقمه‌اي نان و چيدن سفره‌اي براي صرف غذا است. انگار وظيفه داريم فقط غذا را فراهم آوريم و بعد از آن کار را تمام شده فرض کنيم و بدون مراعات هيچ‌گونه آدابي به خوردن رو ‌آوريم. در صورتي که غذا خوردن هم براي خودش آدابي دارد. آدابي که پيشينيان ما آنها را رعايت مي‌کردند. اما به مرور زمان در حال کنار گذاشتن آنها هستيم و زندگي شهري را بهانه اين کار قرار داده‌ايم. اما اگر با خودمان روراست ‌باشيم، متوجه مي‌شويم که در بسياري مواقع يا آداب صحيح غذا خوردن را نمي‌دانيم و يا در اين کار تنبلي و بي‌سليقگي مي‌کنيم.
اما به‌ موقع غذا خوردن چه آدابي دارد؟ دکتر مسعود کيمياگر، متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي به اين پرسش‌ها پاسخ گفته است. در هر کجا هم که لازم بوده از کتاب درخشان «کتاب مستطاب آشپزي» نجف دريا بندري کمک گرفته‌ايم.

موقع غذا خوردن حرف بزنيم؟
 

اگر چه در فرهنگ غذاخوري و مکتب آشپزي ايراني هزار حسن و نکته باريک‌تر از مو وجود دارد اما گاه باورهايي در اين فرهنگ خودنمايي مي‌کند که با زندگي امروز ما چندان سازگار نيست. يکي از اين اعتقاد و باورهاي نادرست اين است که هنگام غذا خوردن به فرزند خود مي‌گوييم «حرف نزن بچه، غذاتو بخور، آدم که موقع غذا خوردن حرف نمي‌زنه» شايد اين جمله صدسال پيش کار برد داشته اما در زندگي امروزي که در بسياري مواقع فرزند خانواده، پدر و مادر خود را فقط سر سفره غذا در کنار هم مي‌بيند خيلي کارايي نداشته باشد. بنابراين در هنگام غذا خوردن با هم حرف بزنيد و خاطرات خوبي را که در طول روز داشته‌ايد با ديگران در ميان بگذاريد و آنها را نيز در خوشي‌هاي خود شريک کنيد. يادتان باشد که تعريف‌ صحنه‌ تصادفي که امروز در خيابان ديده‌ايد در هنگام صرف شام خيلي کار درستي نيست.

با چه کسي غذا بخوريم؟
 

يک ضرب ‌المثل مي‌گويد که «مهم نيست که چه غذايي مي‌خوريد، مهم اين است که با چه کسي غذا مي‌خوريد»، اگر چه ما اعتقاد داريم که «مهم است چه غذايي مي‌خوريم» اما به بخش دوم اين ضرب‌المثل هم اعتقاد داريم. دکتر کيمياگر مي‌‌گويد: «با کسي غذا بخوريد که از مصاحبت با او لذت مي‌بريد. تحقيقات نشان مي‌دهد هنگامي که ما از غذا خوردن لذت مي‌بريم هورمون‌هايي در بدنمان ترشح مي‌شود که جذب غذا را افزايش مي‌دهد و استرس ما را کم مي‌کند. سفره غذا، مقدس است. جايي است براي در کنار هم بودن و از مصاحبت با يکديگر لذت بردن.»
دکتر در ادامه به نکته جالبي اشاره مي‌کند: «غذا يک ابزار قوي جهت برقراري دوستي است. در بسياري از مواقع بزرگ‌ترين قراردادهاي سياسي و اقتصادي سر ميز غذا بسته مي‌شود چون افراد در شرايطي که غذا مي‌خورند، حال بهتري دارند و بهتر مي‌توانند با ديگران تفاهم داشته باشند» فردي مي‌گفت: «سر ميز غذا، دخترم را از من خواستگاري کردند ومن هم تسليم شدم بنابراين سفره غذا از همه نظر داراي برکت است و نبايد سرسري از کنار آن رد شويم.»

سفره را کجا پهن کنيم؟
 

به محيطي که در آن غذا مي‌خوريد، اهميت بدهيد. سفره غذا را بايد در جايي پهن کنيد که آرامش‌بخش و اشتها برانگيز باشد و شما را سرذوق آورد و باعث شود که شما از غذا خوردن لذت ببريد. کيمياگر در اين خصوص پيشنهادات خواندني ‌اي دارد:
• سفره را در نورگيرترين‌ جاي ممکن پهن کنيد. نور تاثير شگفت‌انگيزي در تحريک اشتها و ايجاد روحيه نشاط در ما دارد.
• تابلوهاي نقاشي به ديوار آويزان کنيد. سفره را بهتر است در جايي پهن کنيم که چند تابلوي زيبا از مناظر طبيعت به ديوار آن آويزان باشد تا موجب شکل‌گيري آرامش دروني در ما شود.
• به موزيک ملايم گوش کنيد. تحقيقات نشان مي‌دهد که گوش دادن به موسيقي ملايم موجب ترشح هورمون‌هايي مي‌شود که جذب غذا را افزايش مي‌دهند.
• وقت کافي به غذا خوردن اختصاص دهيد. غذا خوردن حداقل به زماني 30 دقيقه‌اي نياز دارد. غذا خوردن يک فعاليت اجتماعي است و محور جمع شدن افراد محسوب مي‌شود. آيا شما مي‌توانيد تصور کنيد که در يک مجلس عروسي خبري از غذا نباشد؟اگر در عروسي غذا نباشد، لطف آن از بين مي‌رود.

چه ساعتي غذا بخوريم؟
 

غذا خوردن ما بايد از يک نظم خاصي پيروي کند اما نه در حدي که باعث ايجاد وسواس شود. براي ساعت غذا خوردن بايد يک دامنه‌اي در نظر بگيريم. صبحانه‌ را بايد با فرصت بخوريم و هرگز آن را فراموش نکنيم. اگر هر روز ده دقيقه زودتر از خواب بيدار شويم، حتما فرصت مناسب براي صبحانه خوردن پيدا خواهيم کرد و اگر هم قرار است که صبحانه در محل کار خورده شود، بهتر است که اين کار در سالن غذا خوري اداره صورت گيرد چون پهن کردن بساط نان بربري و پنير روي ميزکار اصلا خوشايند نيست. در مورد بهترين ساعت جهت خوردن شام هم دکتر کيمياگر مي‌‌گويد: «بين شام خوردن تا خوابيدن بهتر است يک ساعت و نيم تا 2 ساعت فاصله باشد تا غذا از معده تخليه شود.»

سالاد قبل از غذا يا بعد از غذا؟
 

هيچ‌چيز نمي‌تواند سفره ما را به اندازه يک ظرف سالاد که با سليقه‌اي خاصي تزيين شده است، زيبا کرده و اشتهاي ما را براي غذا خوردن تحريک کند اما بهترين زمان مصرف سالاد چه هنگامي است؟
آيا سالاد را قبل از غذا بخوريم يا بعد از غذا؟ دکتر در اين‌باره مي‌گويد: «در اين مورد قانون خاصي وجود ندارد. قانون قطعي در اين زمينه اين است که حتما همراه غذا سالاد مصرف کنيم.» وي در ادامه مي‌افزايد: «سالاد معمولا به عنوان يک پيش‌غذا استفاده مي‌شود چون برخي عقيده دارند که سالاد اشتها‌برانگيز است. از سوي ديگر عده‌اي هم سالاد را قبل از غذا مي‌خورند چون عقيده دارند در اين حالت غذاي کمتري مي‌خورند و کمتر چاق مي‌شوند.» کيمياگر يک توصيه ديگر هم در مورد سالاد خوردن دارد: «هرگز نبايد سالاد را که معمولا سرد است روي غذاي گرم ريخت چون باعث پژمردگي اجزاي سالاد و برخي آسيب‌هاي غذايي به آن مي‌شود. در ضمن سالاد خوب سالادي است که داراي گوجه‌فرنگي، حبوبات وسبزيجات تازه باشد. خوردن ماست و خيار را نيز فراموش نکنيد.»

هم‌زمان با غذا ميوه بخوريم؟
 

بسياري از خانواده‌ها عادت دارند که يک ظرف ميوه هم روي سفره غذا قرار دهند و هم‌زمان با غذا خوردن ميوه هم ميل کنند. اين کاري است که دکتر کيمياگر به هيچ عنوان آن را تاييد نمي‌کند چرا که خوردن ميوه همراه با غذا باعث مي‌شود که آنزيم‌هايي ترشح شود که جذب غذا را مختل مي‌کند. در ضمن چون خود ميوه‌ها داراي کالري هستند، بهتر است به عنوان ميان‌وعده مصرف شوند.

با غذا آب مصرف کنيم يا نه؟
 

حتما شما هم شنيده‌ايد که مي‌‌گويند بهتر است همراه با غذا آب نخوريد اما دکتر کيمياگر اين موضوع را رد مي‌کند و مي‌گويد: «برخي‌ها در اين مورد سخت‌گيري بي‌جا دارند. اين افراد عقيده دارند که در اثر خوردن آب شيره معده رقيق مي‌شود اما اين دليل خيلي منطقي نيست چون روزانه معده دو سه ليتر شيره ترشح مي‌کند. بنابراين با غذاهاي خشک آب خوردن در حد يک ليوان اشکالي ندارد. دليل دوم اين است که معده نبايد سرد و گرم شود و اين دليل درستي است بنابراين اگر مي‌خواهيد همراه با غذا آب بخوريد، آب خيلي سرد ننوشيد و به يک ليوان آب خنک اکتفا کنيد. خوردن نوشيدني‌هايي مثل دوغ نيز توصيه مي‌شود.»

با غذا ماست بخوريم؟
 

با روش‌ها و کارهاي خيلي ساده‌اي مي‌توانيد تغذيه سالم‌تري داشته باشيد اما اين کارها کدام‌اند؟ دکتر کيمياگر مي‌گويد: «خوردن سالاد و لبنيات و سبزي همراه غذا ضروري است. برخي مي‌گويند لبنيات را همراه با غذا نخوريد چون جذب آهن را کم مي‌کند. اگر چه اين موضوع درست است اما در مواقعي رخ مي‌دهد که ما بي‌رويه ماست مصرف کنيم. خوردن حدود 150گرم ماست با غذا اشکالي ندارد چون اگر همراه با غذا ماست نخوريم، معمولا فرصت ديگري براي اين کار به دست نمي‌آوريم.» کيمياگر تاکيد ويژه‌اي هم بر سبزي خوردن، دارد و توصيه مي‌کند همان‌طورکه براي هر کسي يک ظرف ماست اختصاص مي‌دهيم بايد يک بشقاب سبزي هم اختصاص دهيم چون وقتي سبزي را در يک ظرف بزرگ در وسط سفره قرار مي‌دهيم دست خيلي از افراد به آن نمي‌رسد و از خير آن مي‌گذرند.
منبع:http://www.salamat.com
/ج