اصول انتخاب اسباب بازي مناسب براي کودکان (3)

در مقاله هاي گذشته به معرفي اسباب بازي و انواع بازي هاي کودکان از بدو تولد تا 12 ماهگي پرداختيم. در ادامه مبحث انجام شده، اسباب بازيها و سرگرمي هاي کودکان تا سنين 5 سال را معرفي مي کنيم.

12-18 سالگي
 

کودک از يکسالگي به راحتي بلند مي شود و سرپا مي ايستد؛ گرچه هنوز براي گام برداشتن ترديد دارد. از اين سن کودک به اسباب بازي هايي تمايل پيدا مي کند که به وي استقلال و آزادي عمل بيشتري مي دهند؛ مثل اشيايي که مي تواند آنها را بکشد يا هل بدهد يا انواع باربرها براي حمل اشيا. اين نوع اسباب بازي ها به کودک امکان مي دهد تا سريع تر اولين گام هاي خود را بردارد و به دنبال کشف و شناخت حواس تازه و مهيج برود. 12 تا 18 ماهگي سن بازي هاي تحرکي و فکري است. در واقع کودک شما به فکر خود رجوع مي کند و به سراغ دستکاري اشيا مي رود. اسباب بازي هاي مناسب اين سن عبارتند از:
* اشيايي که بتوان ريسماني به آن بست تا کودک آن را به دنبال خود بکشد.
* انواع باربرها، مثل کاميون
* آهنگ ها و ترانه هاي کودکانه
وقتي کودک تان را به موسيقي آشنا مي کنيد، در واقع به روح او شادابي و طراوت مي بخشيد و حواسش را برمي انگيزيد. کودکان حتي پيش از آنکه بتوانند حرف بزنند، به ترانه هاي کودکانه علاقه نشان مي دهند و هيچ چيز به اندازه اين ترانه ها در پيشرفت زبان و تخيل کوچولوي دلبندتان مؤثر نخواهد بود. بنابراين آنها را از آهنگ و ترانه هاي مخصوص شان محروم نکنيد. توجه داشته باشيد برخي صداها و آهنگ ها بيش از بقيه کودک را مجذوب مي کنند؛ اما براي انتخاب آهنگي مناسب بايد به سن و سال کودک تان توجه کنيد. به عنوان مثال، براي بچه هاي کوچک تر، آهنگ هاي کودکانه از نوع لالايي يا ترانه هاي آرامي که با صداي بچگانه خوانده مي شود، مناسب تر است. در اين حالت کودک به راحتي با صدايي که مي شنود همذات پنداري مي کند. نوع موسيقي که انتخاب مي کنيد بايد با توجه به ساعاتي که او نياز به آرامش دارد يا ساعاتي که فعال تر است، متفاوت باشد. در ساعات قبل از خواب نيمروزي يا شبانه، موسيقي بايد آرام و از نوع لالايي باشد و زماني که کودک کاملاً هوشيار و در حال بازي است، بايد ضرب آهنگ تند تري داشته باشد تا حرکات کودک با ريتم آن هماهنگ شود. در واقع شما با انتخاب موسيقي مناسب، موازنه اي ميان سرگرمي و آموزش کودک ايجاد مي کنيد. موسيقي مناسب کودک را سرگرم و در عين حال درک موسيقي را پايه ريزي مي کند. بنابراين درنگ نکنيد و از يکسالگي اولين ضبط صوت کوچکش را ( که محکم، بادوام و رنگارنگ است) به او هديه دهيد؛ حتي اگر لازم باشد، خودتان در عوض کردن يا قرار دادن کاست به او کمک کنيد. اگر کودک تان اصرار دارد هميشه يک قطعه تکراري را براي گوش دادن انتخاب کند، اجازه دهيد انتخاب خودش را داشته باشد. وقتي کودک قطعه اي را بارها گوش مي دهد، از شنيدن آهنگي که با آن آشناست و مي تواند ترانه آن را از حفظ تکرار کند، لذت مي برد. البته نبايد فضاي خانه را با صداي بي وقفه موسيقي پر کرد. انتخاب ساعاتي مناسب همراه با آهنگي دلنشين و همچنين نشستن در کنار فرزند دلبندتان باعث مي شود که او بهره بيشتري از موسيقي ببرد.

18تا 24 ماهگي
 

در اين سن کودک ديگر به بازي هاي «بچگانه» بسنده نمي کند و به دنبال تقليد از بازي هاي « بزرگانه» است. 18 تا 24 ماهگي سن شناخت، آفرينش، دستکاري اشيا و بازي هاي فکري است. اسباب بازي هاي مناسب اين سن عبارتند از:
* انواع وسايل خانه سازي
* آلات موسيقي
* خمير بازي
* مداد رنگي
* پازل با تکه هاي بزرگ
* انواع ماشين ها
* عروسک
* اسباب و لوازم مهمان بازي
* کلبه هاي پارچه اي يا خانه کوچک
انتخاب يک پازل مناسب همواره کار ساده اي نيست. هر کودکي متناسب با سن خود، از نظر ذهني توانايي هاي متفاوتي در انجام بازي ها دارد. انتخاب يک پازل نامناسب موجب دلسردي کودک مي شود؛ بنابراين در انتخاب پازل به نکات زير توجه کنيد:
* اندازه پازل
* تعداد تکه هاي پازل
* تفاوت رنگ ها
* پيچيدگي تصوير
توجه داشته باشيد براي بچه هاي کوچک تر، درست کردن پازل صرفاً چيدن تکه ها و وصل کردن آنها روي يک سطح صاف است و از حول و حوش پنج سالگي است که تفاوت رنگ ها و تنوع طرح ها بيشتر مي شود.

عروسک
 

چگونه عروسک مناسبي انتخاب کنيم؟
معمولاً والدين خيلي زود به اين فکر مي افتند که به فرزندشان عروسک هديه دهند؛ اما توجه داشته باشيد علاقه اي که کودک به عروسک نشان مي دهد، متناسب با سن و انتظاراتي که از عروسک دارد، متفاوت است.
عروسکي که براي دخترتان مي خريد بايد سبک و قد آن متناسب با قد فرزندتان باشد. الويت را به عروسک هايي بدهيد، که صورتي دلنشين و موهايي زيبا دارند و چشمانشان باز و بسته مي شود. عروسک بايد مفصل بندي نرمي داشته باشد تا کودک به راحتي آن را بنشاند يا لباس هايش را عوض کند. اگر عروسک پلاستيکي براي فرزندتان بخريد، او مي تواند با عروسکش به حمام برود. به خاطر داشته باشيد لزومي ندارد حتماً عروسکي بخريد که حرف بزند، بخندد و...، عروسک هاي ساده به قوه تخيل بچه ها ميدان بيشتري مي دهند.

از چه سني براي کودکان عروسک بخريم!
 

معمولاً از 18 ماهگي تا 2 سالگي است که کودک دلبند شما عروسک مطالبه مي کند. نخستين بازي هاي تخيلي خود را با عروسک هايشان انجام مي دهند و در عين حال با تماشاي اندام او به شناختي از طرح کلي بدن خود دست مي يابند. از 2 سالگي، عروسک يک همبازي واقعي و جزئي از دنياي تخيلي کودک محسوب مي شود. در واقع از اين سن کودک عروسک خود را مانند يک بچه واقعي در نظر مي گيرد؛ به همين دليل او را ملامت مي کند، در آغوش مي کشد، مي خواباند و...
از دو سالگي اين دوست وفادار تبديل به همراهي مي شود که کودک را در جهت شناخت و درک دنياي بزرگسالان ياري مي دهد. کودک با عروسک بازي، اتفاقات روزمره را دوباره انجام مي دهد و اين امر سبب مي شود تا بتواند مسائل و زندگي روزمره را بهتر درک کند. او به وسيله عروسکش، احساسات و نظرات خود را به طور غيرمستقيم بيان مي کند و گاه اين اسباب بازي محبوب منبع حمايت عاطفي کودک مي شود.

وقتي پسرها تقاضاي عروسک مي کنند، چکار کنيم؟
 

شما مي توانيد بدون هيچ نگراني به خواسته پسرتان جواب مثبت دهيد. دلايلي که يک پسر بچه تقاضاي عروسک مي کند متفاوت و البته قابل درک است. شايد او قصد دارد از پدر يا مادر خود تقليد کند يا اينکه آرزوي داشتن « همبازي» مثل « داداش کوچولو» يا « خواهر کوچولو» را در سر مي پروراند.

از 2 تا 3 سالگي
 

در اين سن کودک نياز به جنب و جوش بيشتري دارد و بايد انرژي خود را تخليه کند. او دوست دارد يک دنياي خيالي براي خود بسازد، دست به خلاقيت و آفرينش بزند و در بازي هاي دسته جمعي يا گروهي شرکت کند. اسباب بازي هاي مناسب اين سن به قرار زير هستند: نخستين بازي هاي گروهي، مثل بازي دبرنا ( نوعي بازي که در آن کارت هاي شماره داري را بين افراد تقسيم و سپس مهره هاي شماره داري را يکي يکي مي خوانند و کارت هر کس زودتر کامل شود، برنده مي شود.)
* درست کردن پازل
* دومينو
* انواع ماسک ها و لباس هاي مبدل ( مثل ماسک شخصيت هاي کارتوني يا قهرمان فيلم ها)
* کيف و لوازم دکتر
* ميز و ابزار کار؛ مثل ابزار کار نجاري

از 3 تا 5 سالگي
 

در اين سن کودکان رفتار بزرگ ترها را تقليد مي کنند. برخي از آنها يک دوست خيالي دارند و به حروف و اعداد علاقه نشان مي دهند. کودکان از 3 سالگي جمله ها را به طور کامل با فاعل، فعل و مفعول بيان مي کنند. البته هنوز نمي توانند برخي از کلمات را درست بگويند. آنها براي کارهايي که مي کنند، دليل مي آورند؛ مثلاً مي گويند اين کار را کردم براي اينکه... در حالت کلي توانايي ذهني کودکان در اين سن افزايش مي يابد. از اسباب بازي هاي مناسب اين سن مي توان به موارد زير اشاره کرد:
* انواع پازل
* برچسب ها ( عکس برگردان)
* مداد رنگي و آبرنگ
* خمير بازي
* بازي هاي گروهي
* تخته سياه
* ضبط صوت
* ماشين هاي کوچک
* عروسک

چند توصيه کلي:
 

عجله نکنيد و اسباب بازي هايي بخريد که متناسب با سن و علايق کودک تان باشد. کيفيت و ايمني اسباب بازي ها را بررسي کنيد. اسباب بازي ها را براي کودکان تان بخريد، نه براي لذت خودتان. وقتي فرزندتان گرم بازي است، حواسش را پرت نکنيد و اجازه دهيد بازي اش را تمام کند. چند اسباب بازي را با هم در اختيار کودک قرار ندهيد. هراَزگاهي آنها را عوض کنيد و اسباب بازي جديدي به او بدهيد. توجه داشته باشيد در خصوص اسباب بازي هاي فکري يا « آموزشي»، فقط يک اسباب بازي در اختيار کودک بگذاريد و به جاي او وارد بازي نشويد.
اسباب بازي ها را «دخترانه»، « پسرانه» نکنيد.
منبع: دنياي سلامت( شماره 61)
ae