بيماري مفصل فک؛ علل و راه حل

يکي از شايع‌ترين مشکلات سيستم جونده، عدم عملکرد صحيح مفصل گيجگاهي فکي است که نياز به تشخيص به موقع و درمان توسط دندانپزشک را دارد. شيوع اين بيماري در بزرگسالان 27 تا 70 درصد و در کودکان 14 تا 20 درصد است.
بسياري از افراد متاسفانه مدت زمان زيادي از عوارض اين بيماري رنج مي‌برند، زيرا بنا به دلايلي همچون مراجعه نکردن به موقع، تشخيص نادرست توسط پزشک معالج و نيز تنوع و پيچيدگي‌ علايم کلينيکي آن، شروع به درمان‌هاي جانبي کرده و يا مجبور به پذيرش اين نقص مي‌شوند. از جمله بيماري‌هايي که علايم کلينيکي آنها مشابه عدم عملکرد اين مفصل است، مي‌توان نورآلژي (دردهاي معروف)،‌ آرتريت (التهاب مفصل)، آرتروز و بسياري ديگر از بيماري‌هاي ناحيه سر و گردن را نام برد که به همراه درد، صداهاي مفصلي و محدوديت در باز کردن دهان با يا بدون درگيري عضلات هستند. در برخي افراد بروز اين عارضه موجب درگير شدن بيماران و ازکارافتادگي کامل آنها شده است. گاهي علايم اين بيماري در فرد سالم به طور غيرمنتظره بروز کرده و گاهي اوقات نيز به طور ناگهاني اين نشانه‌ها در فرد بيمار حذف مي‌شود. تشخيص اين بيماري با روش‌هاي پيشرفته در مراحل اوليه و درمان به موقع آن نتايج اميدوار کننده‌اي به همراه خواهد داشت.

مفصل گيجگاهي فکي
 

مفصل گيجگاهي فکي از سر مفصل (کنديل)، حفره مفصلي (فوسا)، ديسک مفصلي و ليگامان‌ها تشکيل شده است. مفصل گيجگاهي فکي به منزله مرکز فعاليت‌‌هاي سيستم جونده است. حرکت اين مفصل به وسيله عضلات جونده، فکي و عضلات کمکي انجام مي‌گيرد. بايد اين مطلب را يادآور شد که هر نوع حرکت فک پايين توسط پيچيده‌اي متشکل از عضلات و اعصاب کنترل مي‌شوند. ويژگي‌ اصلي اين مفصل، فعاليت همزمان و يکسان مفصل‌هاي چپ و راست هنگام باز و بسته شدن دهان است، يا به عبارت ديگر هر نوع حرکتي در مفصل يک طرف به همراه حرکتي متقابل در طرف ديگر است. پس هر گونه جابه‌جايي يا آسيب‌ديدگي مفصل در يک طرف موجب درگير شدن طرف مقابل نيز مي‌شود. در اين حالت همواره شکايت بيمار با وضعيت موجود مطابقت نداشته و ممکن است از طرفي که مفصل آسيب بيشتري ديده شکايت کمتري داشته باشد. از عوامل تاثيرگذار در عملکرد اين مفصل، وضعيت دندان‌ها، شکل قوس دندان‌ها، ارتفاع و ابعاد آنها است. طي زندگي و با مرور زمان موقعيت و ابعاد دندان، به علت جا‌به‌جايي و ساييدگي در حال تغيير هستند که نتيجه آن به دنبال تغيير عملکرد عضلات و فک‌هاست که در بيشتر افراد اين تغييرات يکديگر را جبران کرده و علايمي از بيماري را نشان نمي‌دهند. اما در برخي موارد به خصوص هنگام ايجاد تغييري ناگهاني در رابطه دندان‌ها با يکديگر يا فک‌ها يا استرس شديد، امکان بروز گرفتگي عضلات (اسپاسم) يا ساير مشکلات عصبي عضلاني وجود دارد. صداهاي مفصلي هنگام باز و بسته کردن دهان از علايم اوليه بروز مشکلات مفصل گيجگاهي فکي هستند. اين صداها در شروع بيماري به صورت واضح هنگام باز کردن و گاهي هنگام بستن دهان يا هر دو حالت به گوش مي‌رسند، با پيشرفت بيماري، وضوح صداها کم شده اما تعداد آنها افزايش مي‌يابد. معاينه اين بيماران با هدف تشخيص دقيق و تعيين وجود عوامل مختلف و ساير اعضاي آسيب ديده انجام مي‌گيرد. آسيب‌ديدگي و وابستگي آن با ساير اعضاي بدن بررسي شده و در صورت وجود اختلالاتي در ساير اعضا نسبت به درمان آنها، بيمار به ديگر متخصصان ارجاع داده مي‌شود. بيماران قبل از مراجعه به پزشک بايد به عوامل تاثيرگذار تشديد يا بهبود وضعيت و همچنين درد، وجود دندان قروچه يا فشردن بي‌هدف و دندان‌ها هنگام بيداري، نحوه تغذيه، شرايط روحي و ميزان استرس توجه کافي داشته باشند. در صورت وجود مشکلاتي از اين قبيل، هم‌زمان با دندانپزشک بيمار تحت درمان توسط متخصص داخلي، مغز و اعصاب و گوش و حلق و بيني نيز قرار مي‌گيرد. چهار علت اصلي اين بيماري عبارت است از: دندان‌هاي نامرتب، مفصل گيجگاهي آسيب‌ديده، اشکال در عملکرد عضلات و استرس و هيجان.
درمان و حذف يکي از علل بالا به تنهايي موجب بهبود کامل بيمار نشده و ممکن است به طور مقطعي علايمي از آن را کاهش داده يا از بين ببرد. بنابراين درمان قطعي اين بيماران دربرگيرنده درمان هر چهار مورد مذکور در درجات مختلف است.
منبع:www.salamat.com