چگونه با فرزندمان درباره مواد مخدر حرف بزنيم؟
ترجمه: دکتر ريحانه مرتضي‌زاده
تقريبا همه پدر و مادرها مي‌دانند که فرزندان آنها براي مبتلا نشدن به بيماري‌هاي عفوني و خطرناک بايد واکسن بزنند. اما اکثر اين والدين نمي‌دانند که اگر در سنين کودکي با فرزندان خود در مورد مواد مخدر صحبت کنند، کاري درست شبيه به واکسن زدن عليه اعتياد انجام داده‌اند. کودکاني که پدر و مادرشان هيچ‌وقت در مورد چنين مسايلي اطلاعات کافي به آنها نمي‌دهند، در نوجواني دچار مشکلات بيشتري نسبت به بقيه خواهند شد. چنين نوجواناني در اولين برخوردها با مواد مخدر، ترديدها و سوالات بي‌شماري پيدا مي‌کنند اما چون قبلا چنين صحبت‌هايي بين آنها و والدين‌شان رد و بدل نشده باز هم نمي‌توانند خيلي راحت با والدين خود در اين مورد حرف بزنند. بنابراين اکثر اين نوجوانان جواب سوالات خود را جاي ديگري جست‌و‌جو مي‌کنند و ممکن است هر نوع جواب و نتيجه‌اي هم به دست آورند. اگر شما جزو والديني هستيد که قصد دارند فرزند خود را عليه اعتياد واکسينه کنند، بهتر است بدانيد روش صحبت کردن و نوع جملات براي همه سنين يکي نيست و اين روش بسته به سن فرزند شما فرق مي‌کند.
سنين پيش از دبستان
صحبت کردن هدفمند با کودکان زير 7 سال، ابتکار عمل فوق‌العاده‌اي مي‌خواهد. هميشه بايد هوشيار باشيد و به محض اينکه زمينه‌اي ايجاد شد، نهايت استفاده را از آن ببريد. به عنوان نمونه وقتي فرزندتان مريض شده و قرص آنتي‌بيوتيک يا تب‌بر به او مي‌دهيد يکي از بهترين موقعيت‌هاست. مي‌توانيد براي فرزند خود توضيح دهيد که هر دارويي به دليل اثر خوب و مفيد آن ساخته شده ولي اگر از همين دارو در جايي نامناسب و به شکلي غيرطبيعي استفاده شود آثار وحشتناکي دارد. ذهن بچه‌ها در اين سن آماده آموختن و به خاطر سپردن است. حتي مي‌توانيد با الهام گرفتن از شخصيت‌هاي کارتوني معروف اين بحث‌ها را آغاز کنيد. مثلا وقتي در يک کارتون کسي سيگار مي‌کشد رشته‌کلام را به دست بگيريد و در مورد اينکه سيگار و موادمخدر، انسان را زشت و بيمار مي‌کند، صحبت کنيد. البته چند نکته مهم را هميشه به خاطر داشته باشيد؛ اول اينکه با لحني ملايم حرف بزنيد و کلماتي به کار ببريد که کودک معني آنها را بفهمد. علاوه بر آن هميشه آثار منفي مواد مخدر را خيلي واضح و کامل براي فرزند خود توضيح دهيد. مثلا امکان بروز افسردگي يا توهم، احتمال مرگ به دليل مصرف غيرقابل کنترل مواد يا بروز انواع مشکلات جسمي و خانوادگي. يادتان باشد همه اين حقايق را بگوييد ولي به زبان بچه‌ها.
8 تا 12 سالگي
اگر فرزندي در اين گروه سني داريد، مي‌توانيد هر بار پس از توضيحات خود، نظر او را هم در اين مورد بپرسيد. البته وقتي جواب او را شنيديد نبايد فورا شروع به قضاوت کنيد. چون اين کار شما باعث مي‌شود فرزندتان در نوبت‌هاي بعدي نظر اصلي خود را مخفي کند و آنچه شما دوست داريد، بشنويد را بگويد. بچه‌ها در اين سن و سال هنوز تمايل دارند مسايل کوچک و بزرگ زندگي خود را با والدين‌شان در ميان بگذارند. پس شما هم بايد طوري برخورد کنيد که در اين رابطه باز بماند. يعني هميشه شنونده خوبي باشيد تا چنين صحبت‌هايي در آينده هم بين شما و فرزندتان وجود داشته باشد. موضوعاتي مثل خبر دوپينگ در يک ورزشکار حرفه‌اي، نقطه خوبي براي شروع يک مکالمه هدف‌دار با کودکي در اين سن و سال است. وقتي در چنين بحث‌هايي نظر فرزند خود را مي‌پرسيد ممکن است در آن لحظه هيچ جوابي از او نشنويد اما مطمئن باشيد اين فکر در ذهن کودک شما باقي مي‌ماند و خودش دوباره اين موضوع را پيش خواهد کشيد.
13 تا 17 سالگي
بيشتر بچه‌ها در اين سن دوست دارند، بدانند کدام يک از همکلاسي‌هايشان سيگار مي‌کشند يا احيانا از موادمخدر استفاده مي‌کنند. حتي سعي مي‌کنند دوستاني پيدا کنند که موتورسواري يا رانندگي بلدند. اگر اهل حرف زدن با فرزند خود باشيد، حتي در اين سن هم آنها تمايل دارند احساسات خود را با شما در ميان بگذارند. وقتي اين فرصت دست داد و مثلا فرزندتان از علاقه‌اش به رانندگي گفت لازم نيست يک شنونده خنثي باشيد. درواقع بهتر است در چنين موقعيتي تمام خطرهاي رانندگي با سرعت زياد، بدون دقت و حتي رانندگي پس از مصرف مواد را کاملا براي او توضيح دهيد. حتي خطر جريمه شدن، زندان رفتن، نقص عضو و احتمال کشتن افراد ديگر را هم شرح دهيد. اگر فرزندتان به سن قانوني رسيد و خواست شروع به رانندگي کند، از همان ابتدا قوانيني براي او بگذاريد. مثل اينکه چند روز در هفته يا چه ساعت‌هايي در روز مي‌تواند رانندگي کند. يا اينکه اجازه دارد تا چه مسافتي از منزل ماشين ببرد. به او بگوييد که اگر خودش يا دوستانش در ماشين سيگار بکشند حداقل تا 6 ماه آينده، ديگر ماشين را در اختيار او نمي‌گذاريد. به جز اين مورد، در سنين نوجواني مساله ديگري هم وجود دارد که ممکن است زمينه مصرف موادمخدر را در فرد ايجاد کند. اين مساله مهم و اجتنابناپذير ميهماني‌هايي است که فرزندتان به آنها مي‌رود.
وقتي فرزندتان کمتر از 17، 18 سال دارد بايد به او بگوييد که پس از ميهماني خودتان دنبال او خواهيد رفت. يعني اجازه ندهيد افراد ديگر او را برسانند يا شب را همان جا بماند. البته نبايد نوجوان خود را در محدوديت بيش از حد قرار دهيد. يعني اگر مثلا ميهماني تا 2 شب ادامه دارد و همکلاسي‌هاي ديگر هم آنجا هستند شما هم بايد تا همان ساعت بيدار بمانيد و به دنبال او برويد. اين کار در عمل واقعا کار سختي است اما يادتان باشد که هيچ نتيجه خوبي بدون زحمت به دست نمي‌آيد. اگر مي‌خواهيد پدر و مادر خوبي باشيد و فرزند سالمي پرورش دهيد، تحمل بعضي سختي‌ها اجتنابناپذير است. در ضمن به ياد داشته باشيد بچه‌هايي که دوستان سيگاري يا معتاد دارند بيش از بقيه در خطر معتاد شدن هستند. پس سعي کنيد دوستان فرزندتان را بشناسيد و حتي با خانواده‌هاي آنها هم آشنا شويد. حتي بهتر است در فعاليت‌هاي فوق‌برنامه‌اي که مدرسه فرزندتان ترتيب مي‌دهد هم شرکت کنيد تا بتوانيد هرچه بيشتر محيط پيرامون او را ارزيابي کنيد.
منبع:www.salamat.com
سنين پيش از دبستان
صحبت کردن هدفمند با کودکان زير 7 سال، ابتکار عمل فوق‌العاده‌اي مي‌خواهد. هميشه بايد هوشيار باشيد و به محض اينکه زمينه‌اي ايجاد شد، نهايت استفاده را از آن ببريد. به عنوان نمونه وقتي فرزندتان مريض شده و قرص آنتي‌بيوتيک يا تب‌بر به او مي‌دهيد يکي از بهترين موقعيت‌هاست. مي‌توانيد براي فرزند خود توضيح دهيد که هر دارويي به دليل اثر خوب و مفيد آن ساخته شده ولي اگر از همين دارو در جايي نامناسب و به شکلي غيرطبيعي استفاده شود آثار وحشتناکي دارد. ذهن بچه‌ها در اين سن آماده آموختن و به خاطر سپردن است. حتي مي‌توانيد با الهام گرفتن از شخصيت‌هاي کارتوني معروف اين بحث‌ها را آغاز کنيد. مثلا وقتي در يک کارتون کسي سيگار مي‌کشد رشته‌کلام را به دست بگيريد و در مورد اينکه سيگار و موادمخدر، انسان را زشت و بيمار مي‌کند، صحبت کنيد. البته چند نکته مهم را هميشه به خاطر داشته باشيد؛ اول اينکه با لحني ملايم حرف بزنيد و کلماتي به کار ببريد که کودک معني آنها را بفهمد. علاوه بر آن هميشه آثار منفي مواد مخدر را خيلي واضح و کامل براي فرزند خود توضيح دهيد. مثلا امکان بروز افسردگي يا توهم، احتمال مرگ به دليل مصرف غيرقابل کنترل مواد يا بروز انواع مشکلات جسمي و خانوادگي. يادتان باشد همه اين حقايق را بگوييد ولي به زبان بچه‌ها.
8 تا 12 سالگي
اگر فرزندي در اين گروه سني داريد، مي‌توانيد هر بار پس از توضيحات خود، نظر او را هم در اين مورد بپرسيد. البته وقتي جواب او را شنيديد نبايد فورا شروع به قضاوت کنيد. چون اين کار شما باعث مي‌شود فرزندتان در نوبت‌هاي بعدي نظر اصلي خود را مخفي کند و آنچه شما دوست داريد، بشنويد را بگويد. بچه‌ها در اين سن و سال هنوز تمايل دارند مسايل کوچک و بزرگ زندگي خود را با والدين‌شان در ميان بگذارند. پس شما هم بايد طوري برخورد کنيد که در اين رابطه باز بماند. يعني هميشه شنونده خوبي باشيد تا چنين صحبت‌هايي در آينده هم بين شما و فرزندتان وجود داشته باشد. موضوعاتي مثل خبر دوپينگ در يک ورزشکار حرفه‌اي، نقطه خوبي براي شروع يک مکالمه هدف‌دار با کودکي در اين سن و سال است. وقتي در چنين بحث‌هايي نظر فرزند خود را مي‌پرسيد ممکن است در آن لحظه هيچ جوابي از او نشنويد اما مطمئن باشيد اين فکر در ذهن کودک شما باقي مي‌ماند و خودش دوباره اين موضوع را پيش خواهد کشيد.
13 تا 17 سالگي
بيشتر بچه‌ها در اين سن دوست دارند، بدانند کدام يک از همکلاسي‌هايشان سيگار مي‌کشند يا احيانا از موادمخدر استفاده مي‌کنند. حتي سعي مي‌کنند دوستاني پيدا کنند که موتورسواري يا رانندگي بلدند. اگر اهل حرف زدن با فرزند خود باشيد، حتي در اين سن هم آنها تمايل دارند احساسات خود را با شما در ميان بگذارند. وقتي اين فرصت دست داد و مثلا فرزندتان از علاقه‌اش به رانندگي گفت لازم نيست يک شنونده خنثي باشيد. درواقع بهتر است در چنين موقعيتي تمام خطرهاي رانندگي با سرعت زياد، بدون دقت و حتي رانندگي پس از مصرف مواد را کاملا براي او توضيح دهيد. حتي خطر جريمه شدن، زندان رفتن، نقص عضو و احتمال کشتن افراد ديگر را هم شرح دهيد. اگر فرزندتان به سن قانوني رسيد و خواست شروع به رانندگي کند، از همان ابتدا قوانيني براي او بگذاريد. مثل اينکه چند روز در هفته يا چه ساعت‌هايي در روز مي‌تواند رانندگي کند. يا اينکه اجازه دارد تا چه مسافتي از منزل ماشين ببرد. به او بگوييد که اگر خودش يا دوستانش در ماشين سيگار بکشند حداقل تا 6 ماه آينده، ديگر ماشين را در اختيار او نمي‌گذاريد. به جز اين مورد، در سنين نوجواني مساله ديگري هم وجود دارد که ممکن است زمينه مصرف موادمخدر را در فرد ايجاد کند. اين مساله مهم و اجتنابناپذير ميهماني‌هايي است که فرزندتان به آنها مي‌رود.
وقتي فرزندتان کمتر از 17، 18 سال دارد بايد به او بگوييد که پس از ميهماني خودتان دنبال او خواهيد رفت. يعني اجازه ندهيد افراد ديگر او را برسانند يا شب را همان جا بماند. البته نبايد نوجوان خود را در محدوديت بيش از حد قرار دهيد. يعني اگر مثلا ميهماني تا 2 شب ادامه دارد و همکلاسي‌هاي ديگر هم آنجا هستند شما هم بايد تا همان ساعت بيدار بمانيد و به دنبال او برويد. اين کار در عمل واقعا کار سختي است اما يادتان باشد که هيچ نتيجه خوبي بدون زحمت به دست نمي‌آيد. اگر مي‌خواهيد پدر و مادر خوبي باشيد و فرزند سالمي پرورش دهيد، تحمل بعضي سختي‌ها اجتنابناپذير است. در ضمن به ياد داشته باشيد بچه‌هايي که دوستان سيگاري يا معتاد دارند بيش از بقيه در خطر معتاد شدن هستند. پس سعي کنيد دوستان فرزندتان را بشناسيد و حتي با خانواده‌هاي آنها هم آشنا شويد. حتي بهتر است در فعاليت‌هاي فوق‌برنامه‌اي که مدرسه فرزندتان ترتيب مي‌دهد هم شرکت کنيد تا بتوانيد هرچه بيشتر محيط پيرامون او را ارزيابي کنيد.
منبع:www.salamat.com
