کتابشناسی انسان شناسی عمومی

(1) این کتاب سیر تکوین نوع بشر را از آغاز تا به امروز مورد بحث قرار داده است. مؤلّف با استمداد از علوم متعددی، همچون تاریخ، زیست شناسی، مردم شناسی، فلسفه و سیبرنتیک، کوشیده است تا در پرتو دانش های جدید، رابطه اندام وار میان فرهنگ و طبیعت را در تکوین نوع بشر بیان نماید. این کتاب مشتمل بر شش فصل می باشد. پیدایش انسان و جامعه، سیر تکامل هوش آدمی و لزوم انقلاب معرفت شناختی نسبت به آدمی از جمله موضوعاتی هستند که این کتاب به آن ها پرداخته است. فصل ششم کتاب با عنوان «انسان شبه جزیره ای»، این مطلب را بیان می دارد که انسان همچون جزیره ای جدای از طبیعت نیست، بلکه همچون شبه جزیره ای است که تنها یک طرفش به طبیعت وصل است.
(2) مطالب کتاب در نُه فصل گنجانده شده اند و عناوین آن عبارتند از: تاریخچه و شعب انسان شناسی، منشأ حیات و تکامل انسان، فرهنگ خصوصیات تحوّل و تکامل آن، پویش فرهنگ پذیری جامعه و فرهنگ، زبان و فرهنگ، مکاتب انسان شناسی، نظام های خویشاوندی و خانواده، و دین.
(3)این کتاب حاوی هفت نظریه، اعم از مادی و الهی، در مورد انسان و جایگاه او در جهان آفرینش است. از آن جا که در بیان نظرات، وحدت دیدگاه لحاظ نشده است، از این رو، همان گونه که مؤلف اشاره می کند، این کتاب در طبقه بندی خاصی از علوم قرار نمی گیرد. نویسنده پس از طرح هر یک از نظرات هفت گانه، به نقد آن ها می پردازد، و در جایی که نظریه ای منسوب به یکی از فلاسفه باشد، با بیان شرح حال و ارائه زندگی نامه صاحبان هر دیدگاه به این نکته توجه می دهد که شرایط خانوادگی و نوع تربیت آن ها در شکل گیری عقاید و نظرشان مؤثر بوده است. هفت نظریه مورد بحث در این کتاب عبارتند از: افلاطون و نظریه «فرمانروایی عقل»، مسیحیت و نظریه «نجات توسط خداوند»، مارکس و «انقلاب کمونیستی»، فروید و «روان کاوی»، سارتر و «اگزیستانسیالیسم الحادی»، اسکینر و «شرطی شدن رفتار»، لورنز و «پرخاشگری ذاتی».
(4)کتاب مذکور شامل پیش گفتار و 25 فصل می باشد. نویسنده در این مجموعه، جوانب گوناگون وجودی انسان، اعم از ویژگی های زیستی و روحی روانی را مورد بحث قرار داده و پس از اینکه در فصول اولیه کتاب مطالبی درباره اهمیت انسان شناسی و تاریخچه آن بیان می کند، در ادامه، در چند فصل به شناسایی بعد جسمانی انسان و مراحل تکوین او و مسئله وراثت می پردازد و از فصل پانزده به بعد شناسایی بعد غیرمادی و معنوی انسان را موضوع بحث قرار داده است. از جمله موضوعات ارائه شده در این فصول عبارتند از: فطرت، شخصیت و وجدان، نفس و روح، و عالم صغیر و عالم کبیر.
(5)این کتاب مجموعه جامعی درباره انسان شناسی بوده، جنبه های زیستی و فرهنگی انسان را از گذشته های دور مورد بررسی قرار می دهد. این اثر با کمک انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) و با تکیه بر منابع غربی و غیر بومی نوشته شده است. مطالب کتاب در ضمن 23 فصل آمده اند. پنج فصل اولیه کتاب به بررسی تکامل زیستی انسان اختصاص یافته و با طرح موضوع فسیل شناسی، گذشته انسان ها مورد بحث قرار گرفته و در فصل های بعد، به تکامل زندگی اجتماعی انسان و شاخصه های فرهنگی انسانهای پیشین پرداخته شده است.
(6)مطالب کتاب در نُه عنوان ارائه شده و در آخر کتاب، توضیحاتی از مترجم درباره برخی از واژگان آمده است. نویسنده در این کتاب، نظریه های مکاتب مادی در مورد انسان را با منطق اسلام مقایسه کرده است. عناوین کلی کتاب عبارتند از: بررسی ظهور مسیحیت، نقد افکار فروید، آزمایش قرآن (تجربیان)، کمونیست ها و دلایل گرایش آن ها به فروید، بررسی انسان از دیدگاه اسلام، فرد و اجتماع، جرم و مجازات، معمّای جنس و ارزش های بزرگتر.
(7)کتاب حاضر با موضوع «انسان شناسی»، بیشترین توجه خود را به انسان شناسی پس از عصر اکتشاف مبذول داشته و به انسان شناسی قرن نوزدهم و بیستم پرداخته است. کتاب حاضر مشتمل بر پنج فصل می باشد و یک فصل مجزّا نیز به انسان شناسی عصر حاضر اختصاص یافته است. در آخرین فصل کتاب، گذشته انسان شناسی و آینده آن مورد بررسی قرار گرفته است.
(8)مطالب این کتاب در شش فصل و یک مقدّمه گنجانده شده است. مؤلف محتوای کتاب را بررسی انسان و شناخت او از حیث فرهنگی بر شمرده است. فصل اول کتاب به تعریف «انسان شناسی» و شاخه های آن اختصاص دارد. در فصل دوم کتاب، تاریخچه مختصری از پیدایش شاخه «انسان شناسی» و عوامل آن آورده شده است. در فصل سوم، به روش های «انسان شناسی» اشاره شده است. فصل چهارم کتاب حاوی مطالبی درباره ویژگی های اجتماعی انسان و مسائلی از قبیل خویشاوندی، قوم، تبار، زناشویی و خانواده می باشد. فصل پنجم به انسان شناسی اقتصادی و نیز به انسان شناسی دینی پرداخته است.

پي نوشت ها :
 

1. ادگارد مورن، سرمشق گمشده طبیعت بشر، ترجمه علی اسدی، تهران، سروش، 1370، ص 243.
2. ادیبی، حسین، زمینه انسان شناسی، تهران، انتشارات لوح، 1978 م. 406 ص، رقعی.
3. استیونسن، لسلی، هفت نظریه درباره طبیعت انسان، ترجمه بهرام محسن پور، تهران، چاپ خانه علّامه طباطبائی، 1368، 227 ص، وزیری.
4. بهاری، شهریار، انسان شناسی «خودشناسی»، چاپ پویا، 1361، 227 ص، رقعی.
5. عسگری خانقاه، اصغر و شریف کمالی، محمد، انسان شناسی عمومی، تهران، سمت، 1378، 574 ص، وزیری.
6. قطب، محمد، انسان بین مادیگری و اسلام، ترجمه سید خلیل خلیلیان، چ 2، تهران، انتشارات اسلامی 1353، 324 ص، رقعی.
7. گاربارمینو، مروین، نظریه های مردم شناسی، ترجمه عباس محمدی اصل، تهران، آوای نو، 1377، 144 ص، وزیری.
8. مولمن، سیمون و هلن، واتسون، درآمدی بر انسان شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، سیمرغ، 1372، 158 ص، وزیری.
 

منبع: hawzah.net
ارسال توسط كاربر محترم:omidayandh