نویسندگان: مریم جلوانی - فرزانه محبی
یکی از مهمترین مسائلی که همواره فکر بشر را از قدیمی ترین زمانهای تاریخی به خود مشغول داشته، حفظ تندرستی و رهایی از درد و رنج و بیماریها بوده است. برای رسیدن به این هدف، انسان در اعصار مختلف بسته به امکانات و پیشرفت تمدن، روش های خاصی بکار برده و با توسعه آگاهی و دانش خود توانسته تاکنون بر بسیاری از مسائل و مشکلات در زمینه تندرستی و بیماری فایق آید. درگذشته که مردم از چگونگی وقوع بیماریها آگاه نبودند و راههای تشخیص و درمان آنها را نیز نمی دانستند، امراض گوناگون در میان آنها بسرعت شیوع می یافت و منجر به ناتوانی و مرگ بسیاری از آنان می شد. با پیشرفت دانش، رفته رفته عوامل بیماری زا شناخته شدند و تأثیر آنها بر تندرستی آشکار گردید و بشر آموخت که باید در محیط پاکیزه و سالم زندگی کند. آلودگی ها را از خود و محیط پاک سازد و از آنچه تندرستی او را به خطر می اندازد، بپرهیزد.
انسان صنعت را به خدمت گرفت تا راه رسیدن به سلامت و توسعه را در زمانی کوتاه طی نماید ولی غافل از آنکه شاید همین پیشرفت صنعت و تکنولوژی و افزایش رو به رشد کارخانجات و کاربرد مواد دست ساخته بشر و یا ترکیبات خطرناک برگرفته شده از دل طبیعت که توسط دستان صنعتگر او تغییر یافته مانند انواع سموم کشاورزی با منابع طبیعی و معدنی چگونه همچون طناب دار گلوی او را فشرده خواهد ساخت و او را به قعر دره هلاکت واژگون خواهد نمود. انسان صنعتی امروزه دقیقاً همچون عنکبوتی است که تار چسبناک خود را از هر طرف می تند و زمانی متوجه کار پرمخاطره خود می شود که می بیند خود نیز در دامی که تنیده است گرفتار گشته است. به دلیل عملکرد پروسه تولید برخی از صنایع و همچنین تراکم وسایل نقلیه و افزایش روبه رشد جمعیتی که از وسایل نقلیه شخصی استفاده می نمایند آلودگی هوا و ازدیاد گاز دی اکسید کربن در هوا درجه حرارت جو تا حد قابل توجهی افزایش یافته که این امر احتمال ابتلا به بیماری های عفونی و یا شیوع بسیاری از بیماری ها را افزایش خواهد داد. در موجی از آلاینده های زیست محیطی و صنعتی و در اتمسفری گرم و متشنج و در نتیجه عملکرد صنایع محبوس شده و خود نیز راه نجاتش را گم کرده است.
در این کوره راه ها یکی از خطرناک ترین دشمنان انسان سرطان می باشد.
سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است. سالانه بیش از 30000 نفر از هموطنان عزیز ما در اثر این بیماری مهلک جان خود را از دست می دهند. تخمین زده شده سالیانه بیش از 70000مورد جدید سرطان در کشور اتفاق می افتد. با افزایش امید به زندگی و افزایش درصد سلامتی در جمعیت کشور، انتظار می رود موارد بروز سرطان در یک دهه آینده به شدت افزایش یابد. از طرفی، با آلودگی هوا بدلیل افزایش بی رویه جمعیت، ازدحام وسایط نقلیه و مشکلات ترافیکی، فعالیت مراکز صنعتی و کارخانجات، آلودگی آب و هوا و خاک به علت استفاده نادرست و بی رویه از سموم کشاورزی و ... نقش بسزایی در افزایش میزان بروز سرطان خواهد داشت.
دامنه سازش انسان با محیط محدود است و وقتی تغییرات محیط شدید گردد حیات در معرض تهدید شدید قرار می گیرد لیکن انسان به کمک شعور ذاتی و دانش خود، راه های مناسبی برای حل مشکلات ناشی از محیط می جوید و با آن مشکلات به مقابله می پردازد، وی با دخالت در شرایط و عوامل محیطی که مناسب ترین راه است آنها را به نفع خود تغییر می دهد و به میل خود در جهت خواسته هایش هدایت می کند.
عوامل و شرایط مؤثر بر چگونگی وضعیت محیط زندگی عبارتند از :
هوای سالم مخلوطی از گازهای مختلف است که قسمت اعظم آن را گازهای نیتروژن و اکسیژن تشکیل می دهد. هوایی که این همه برای زندگی آدمی ضروری است و تأثیرش در تندرستی غیر قابل انکار است، متأسفانه در اثر عوامل طبیعی بویژه فعالیتهای آدمی همواره در معرض آلودگی ها قرار گرفته است.
منواکسید کربن- اکسیدهای گوگرد- اکسیدهای ازت- اکسید کننده های فتوشیمیایی - هیدروکربورها- مواد رادیو اکتیو و غیره
به دلیل عملکرد پروسه تولید برخی از صنایع و همچنین تراکم وسایل نقلیه و افزایش روبه رشد جمعیتی که از وسایل نقلیه شخصی استفاده می نمایند آلودگی هوا و ازدیاد گاز دی اکسید کربن در هوا درجه حرارت جو تا حد قابل توجهی افزایش یافته که این امر احتمال ابتلا به بیماری های عفونی و یا شیوع بسیاری از بیماری ها را افزایش خواهد داد.
آلودگی هوا پدیده ی دیگری تحت عنوان اینورژن (وارونگی) را باعث خواهد گردید که در این خصوص می توان به حادثه دره میوز که در دسامبر 1930 به علت برگشت درجه حرارت (اینورژن) و عدم وجود باد به مدت طولانی اتفاق افتاد اشاره نمود به طوری که ظرف چند روز هزاران نفر از اهالی این ناحیه به دلیل افزایش گازها و ذرات معلق و بخارات موجود در هوا بیمار شده و 60 نفر در اثر بیماری های قلب و ریه فوت نمودند.
با وجود این بشر در خراب کردن و ضایع نمودن نظامی که در طبیعت وجود دارد کوشا است و در انهدام نسل خویش سعی وافری دارد!!
2- بیماری مزمن که نتیجه آن کوتاه شدن عمر یا عدم رشد کامل است.
3- دگرگونی اعمال مهم فیزیولوژیک مانند تنفس، انتقال اکسیژن به وسیله هموگلوبین و دگرگونی های اعمال دستگاه عصبی
4- عوارض ناگوار مانند احساس تحریک در مواقعی که علت آشکاری وجود ندارد.
5- احساس ناراحتی، کاهش دید و یا دیگر اثراتی که ممکن است منجر به تغییر مسکن یا محل کار انسان گردد.
1- متوقف کردن اتومبیل هایی که احتیاج به تعمیر اساسی دارند و اجازه استفاده مجدد، مشروط به رفع نقص آنها.
2- ملزم نمودن سازندگان اتومبیلهای داخلی به تبعیت از استانداردهای موجود
3- ایجاد مراکز کنترل مواد آلوده کننده خروجی از اگزوز وسایط نقلیه
4- نصب دستگاه های لازم جهت کنترل گازهای خروجی از اگزوز وسایط نقلیه
5- جایگزین کردن وسایط نقلیه عمومی بجای شخصی
6- نصب دستگاه های کنترل مواد آلاینده در کلیه قسمت های مورد نیاز کارخانه ها
7- بازدید و نظارت مداوم بر نحوه فعالیت کارخانجات و ارائه پیشنهادات و ضوابط لازم به منظور کنترل آلودگی هوای ناشی از فعالیت آنها به مسئولین مربوطه
8- مشخص نمودن مناطقی در خارج شهر جهت استقرار واحدهای صنعتی
9- گسترش شبکه گاز رسانی به منظور جایگزین نمودن گاز با سوختهای فسیلی در واحدهای مسکونی
10- ملزم نمودن اهالی به رفع نواقص دستگاه های سوخت خود
11- رعایت استانداردهای حفاظت محیط زیست در هنگام سمپاشی های هوایی بر روی مزارع و انتخاب سموم مجاز تحت نظارت متخصصین کشاورزی
12- آموزش همگانی در جهت استفاده از سوخت های مناسب
منبع:نشریه پیام پزشک، شماره 45
انسان صنعت را به خدمت گرفت تا راه رسیدن به سلامت و توسعه را در زمانی کوتاه طی نماید ولی غافل از آنکه شاید همین پیشرفت صنعت و تکنولوژی و افزایش رو به رشد کارخانجات و کاربرد مواد دست ساخته بشر و یا ترکیبات خطرناک برگرفته شده از دل طبیعت که توسط دستان صنعتگر او تغییر یافته مانند انواع سموم کشاورزی با منابع طبیعی و معدنی چگونه همچون طناب دار گلوی او را فشرده خواهد ساخت و او را به قعر دره هلاکت واژگون خواهد نمود. انسان صنعتی امروزه دقیقاً همچون عنکبوتی است که تار چسبناک خود را از هر طرف می تند و زمانی متوجه کار پرمخاطره خود می شود که می بیند خود نیز در دامی که تنیده است گرفتار گشته است. به دلیل عملکرد پروسه تولید برخی از صنایع و همچنین تراکم وسایل نقلیه و افزایش روبه رشد جمعیتی که از وسایل نقلیه شخصی استفاده می نمایند آلودگی هوا و ازدیاد گاز دی اکسید کربن در هوا درجه حرارت جو تا حد قابل توجهی افزایش یافته که این امر احتمال ابتلا به بیماری های عفونی و یا شیوع بسیاری از بیماری ها را افزایش خواهد داد. در موجی از آلاینده های زیست محیطی و صنعتی و در اتمسفری گرم و متشنج و در نتیجه عملکرد صنایع محبوس شده و خود نیز راه نجاتش را گم کرده است.
در این کوره راه ها یکی از خطرناک ترین دشمنان انسان سرطان می باشد.
سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است. سالانه بیش از 30000 نفر از هموطنان عزیز ما در اثر این بیماری مهلک جان خود را از دست می دهند. تخمین زده شده سالیانه بیش از 70000مورد جدید سرطان در کشور اتفاق می افتد. با افزایش امید به زندگی و افزایش درصد سلامتی در جمعیت کشور، انتظار می رود موارد بروز سرطان در یک دهه آینده به شدت افزایش یابد. از طرفی، با آلودگی هوا بدلیل افزایش بی رویه جمعیت، ازدحام وسایط نقلیه و مشکلات ترافیکی، فعالیت مراکز صنعتی و کارخانجات، آلودگی آب و هوا و خاک به علت استفاده نادرست و بی رویه از سموم کشاورزی و ... نقش بسزایی در افزایش میزان بروز سرطان خواهد داشت.
دامنه سازش انسان با محیط محدود است و وقتی تغییرات محیط شدید گردد حیات در معرض تهدید شدید قرار می گیرد لیکن انسان به کمک شعور ذاتی و دانش خود، راه های مناسبی برای حل مشکلات ناشی از محیط می جوید و با آن مشکلات به مقابله می پردازد، وی با دخالت در شرایط و عوامل محیطی که مناسب ترین راه است آنها را به نفع خود تغییر می دهد و به میل خود در جهت خواسته هایش هدایت می کند.
بهداشت محیط زیست :
عوامل و شرایط مؤثر بر چگونگی وضعیت محیط زندگی عبارتند از :
هوا
هوای سالم مخلوطی از گازهای مختلف است که قسمت اعظم آن را گازهای نیتروژن و اکسیژن تشکیل می دهد. هوایی که این همه برای زندگی آدمی ضروری است و تأثیرش در تندرستی غیر قابل انکار است، متأسفانه در اثر عوامل طبیعی بویژه فعالیتهای آدمی همواره در معرض آلودگی ها قرار گرفته است.
آلودگی هوا
*منابع آلودگی هوا:
منواکسید کربن- اکسیدهای گوگرد- اکسیدهای ازت- اکسید کننده های فتوشیمیایی - هیدروکربورها- مواد رادیو اکتیو و غیره
به دلیل عملکرد پروسه تولید برخی از صنایع و همچنین تراکم وسایل نقلیه و افزایش روبه رشد جمعیتی که از وسایل نقلیه شخصی استفاده می نمایند آلودگی هوا و ازدیاد گاز دی اکسید کربن در هوا درجه حرارت جو تا حد قابل توجهی افزایش یافته که این امر احتمال ابتلا به بیماری های عفونی و یا شیوع بسیاری از بیماری ها را افزایش خواهد داد.
آلودگی هوا پدیده ی دیگری تحت عنوان اینورژن (وارونگی) را باعث خواهد گردید که در این خصوص می توان به حادثه دره میوز که در دسامبر 1930 به علت برگشت درجه حرارت (اینورژن) و عدم وجود باد به مدت طولانی اتفاق افتاد اشاره نمود به طوری که ظرف چند روز هزاران نفر از اهالی این ناحیه به دلیل افزایش گازها و ذرات معلق و بخارات موجود در هوا بیمار شده و 60 نفر در اثر بیماری های قلب و ریه فوت نمودند.
اثرات آلودگی هوا بر انسان
با وجود این بشر در خراب کردن و ضایع نمودن نظامی که در طبیعت وجود دارد کوشا است و در انهدام نسل خویش سعی وافری دارد!!
اثرات مخرب آلوده کننده های هوا بر روی سلامتی انسان
2- بیماری مزمن که نتیجه آن کوتاه شدن عمر یا عدم رشد کامل است.
3- دگرگونی اعمال مهم فیزیولوژیک مانند تنفس، انتقال اکسیژن به وسیله هموگلوبین و دگرگونی های اعمال دستگاه عصبی
4- عوارض ناگوار مانند احساس تحریک در مواقعی که علت آشکاری وجود ندارد.
5- احساس ناراحتی، کاهش دید و یا دیگر اثراتی که ممکن است منجر به تغییر مسکن یا محل کار انسان گردد.
بیشتر بخوانید:تاثیر مخرب آلوده کننده های هوا بر سلامتی از دیدگاه بهداشت حرفه ای
اثرات آلودگی هوا بر نباتات
اثرات آلودگی هوا بر حیوانات
بیشتر بخوانید:آثار آلودگی هوا بر حیوانات
روش های مبارزه با آلودگی هوا
1- متوقف کردن اتومبیل هایی که احتیاج به تعمیر اساسی دارند و اجازه استفاده مجدد، مشروط به رفع نقص آنها.
2- ملزم نمودن سازندگان اتومبیلهای داخلی به تبعیت از استانداردهای موجود
3- ایجاد مراکز کنترل مواد آلوده کننده خروجی از اگزوز وسایط نقلیه
4- نصب دستگاه های لازم جهت کنترل گازهای خروجی از اگزوز وسایط نقلیه
5- جایگزین کردن وسایط نقلیه عمومی بجای شخصی
6- نصب دستگاه های کنترل مواد آلاینده در کلیه قسمت های مورد نیاز کارخانه ها
7- بازدید و نظارت مداوم بر نحوه فعالیت کارخانجات و ارائه پیشنهادات و ضوابط لازم به منظور کنترل آلودگی هوای ناشی از فعالیت آنها به مسئولین مربوطه
8- مشخص نمودن مناطقی در خارج شهر جهت استقرار واحدهای صنعتی
9- گسترش شبکه گاز رسانی به منظور جایگزین نمودن گاز با سوختهای فسیلی در واحدهای مسکونی
10- ملزم نمودن اهالی به رفع نواقص دستگاه های سوخت خود
11- رعایت استانداردهای حفاظت محیط زیست در هنگام سمپاشی های هوایی بر روی مزارع و انتخاب سموم مجاز تحت نظارت متخصصین کشاورزی
12- آموزش همگانی در جهت استفاده از سوخت های مناسب
منبع:نشریه پیام پزشک، شماره 45