نگاهي آسيب شناسانه به بازيهاي رايانه اي
نويسنده: رضا تاج آبادي- کارشناس ارشد کتابداري و اطلاع رساني
فناوري کامپيوتر به طور وسيع در جامعه گسترش پيدا کرده است و با تمامي جنبه هاي زندگي، از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکي، خريد و فروش، پرداخت ماليات و حتي شمارش آرايشگاه تلفيق شده است. مهم ترين تغييراتي که اين فناوري به وجود آورده است، به وسيله مارشال مک لوهان در يک عبارت خلاصه شده است و آن تبديل جهان به يک دهکده جهاني است. بدين معنا که مردم کشورهاي مختلف به مثابه يک دهکده، امکان برقراري ارتباط با يکديگر و اطلاع و اخبار و رويدادهاي جهاني را دارند.
امروزه اين فناوري نقش مهمي در زندگي کودکان ايفاء مي کند و اين نقش به سرعت در حال افزايش است. به طوري که تعداد کودکان 17-2 سال که کامپيوتر را در منزل استفاده مي کنند از 48% در سال 1996 به 70% در اين دوره 5 ساله افزايش پيدا کرده است. سرعت انتشار اينترنت 9 برابر سريع تر از راديو، 4 برابر سريع تر از کامپيوترهاي شخصي و سه برابر سريع تر از تلويزيون بوده است.
تحقيقات دلالت دارد که 149 ميليون نفر در سراسر دنيا به شبکه اينترنت مرتبط هستند که به ميزان 12% در هر ماه افزايش پيدامي کند. بررسي هاي آماري در سال 2000 بيانگر اين مطلب است که کودکان 7-2 ساله به طور متوسط 34 دقيقه در روز از کامپيوتر استفاده مي کنند که اين زمان با افزايش سن طولاني تر مي شود (5-2سالگي، 63 دقيقه در روز).
کشور ما از نظر بهره مندي از اينترنت در بين 178 کشور جهان، رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندي اتحاديه جهاني مخابرات، جزء کشورهاي متوسطه به شمار مي رود. 35% استفاده کنندگان اينترنت را قشر جوان تشکيل مي دهند و ميانگين صرف شده براي اينترنت 52 دقيقه در هفته بوده است.
استفاده کنترل نشده از کامپيوتر، به ويژه وقتي با ديگر فناوري ها از قبيل تلويزيون همراه باشد، کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فيزيکي، اجتماعي و رواني قرار مي دهد. فعاليت فيزيکي و تعاملات اجتماعي براي سلامت و خلاقيت کودک ضروري است، در حالي که اگر کودک مدت زمان زيادي را در مقابل صفحه کامپيوتر بگذراند او را از ورزش و ديگر فعاليت هايي که براي تکامل وي مفيد مي باشد، بي بهره مي کند. به علاوه، کودکان ممکن است در معرض محتويات خشن و جنسي که در حد سن آنها نيست، قرار گيرند. دسترسي به چنين مطالبي ممکن است کاملا تصادفي يا عمدي باشد. هر دو اين طريق دستيابي مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهاي مکرر داده شده که صدمات بهداشت رواني از طريق اين گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان به ويژه در ايجاد مسائلي مانند انحرافات جنسي، خشونت، اعتياد، رفتارهاي ضد اجتماعي، سست شدن مباني خانواده، اشاعه جرم وجنايت در طيف وسيع در بسياري موارد جبران ناپذير است.
اين بازي ها با استفاده از تصاوير پرتحرک و صداهاي مهيج، دنيايي از هيجان را به آن ها که تشنه جنب و جوش هستند، ارزاني مي کند و همين جاذبه روح و جسم آنان را مطيع خود مي سازد و به عالمي از تخيلات مي برد که خود را محور و قهرمان اصلي ماجرا مي پندارند.
- مفاهيم و مباني رياضيات را با کمک شکل هاي کودکان آموزش مي دهد. با رايانه هر چند بار که بخواهند مي توانند موضوعي را ببينند و مرور کنند. کودک بدون کثيف کردن لباس ها و اطراف مي تواند به راحتي نقاشي بکشد و رنگ ها را عوض کند. رايانه برنامه هاي متنوعي دارد که به کودکان اين امکان را مي دهد تا نقاشي ها يا داستان هايي را خلق کنند و يا بازي هايي وجود دارد که آن ها را به تاريخ يا جغرافيا علاقه مند مي کند. بازي هاي رايانه اي کودکان را وارد دنيايي مي کند که کنترلش در دست آن هاست و به همين دليل از اين بازي ها لذت مي برند.
به گفته پزشکان، به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه، چشمان فرد به شدت تحت فشار نور قرار مي گيرد و دچار عوارض مي شود. نوجوان چنان غرق بازي مي شود که توجه نمي کند در يک وضعيت ثابت ساعت ها نشسته است و به همين دليل ستون فقرات و استخوانبندي اش دچار مشکل مي شود.
هم چنين احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از ديگر عوارض کار ثابت و طولاني مدت با رايانه است.
پوست هم در معرض مداوم اشعه هايي قرار مي گيرد که از صفحه رايانه پخش مي شود و ايجاد تهوع و سرگيجه، به خصوص در کودکان و نوجواناني که زمينه تهوع دارند، از ديگر عوارض بازي هاي رايانه اي است.
ب) آسيب هاي رواني
1-کاهش روابط خانوادگي: با توجه به اينکه زندگي در کشور ما نيز به طرف ماشيني شدن پيش مي رود و در بعضي خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و يا بعضي از مردان بش از يک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفي و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زيادي از اين وضع و وجود تلويزيون به عنوان جعبه جادويي که باعث سرد شدن روابط خانوادگي شده است، ناراضي هستند و حالا نيز جعبه جادويي ديگري به نام رايانه اضافه شده و مشکلات را دو چندان کرده است.
2- تقويت حس پرخاشگري:
مهم ترين مشخصه بازي هاي رايانه اي حالت جنگي اغلب آن هاست و اين که فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعد بازي با نيروهايي به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار چنين بازي هايي کودک را پرخاشگر و ستيزه جو بار مي آورد.
خشونت مهم ترين محرکه اي است که در طراحي جديدترين و جذاب ترين بازي هاي کامپيوتري به حد افراط از آن استفاده مي شود.
3-افت تحصيلي:
به دليل جاذبه اي که اين بازي ها دارد، بچه ها وقت و انرژي زيادي را صرف بازي با آن مي کنند، حتي بعضي از کودکان صبح ها زودتر از وقت معمول بيدار مي شوند تا قبل از مدرسه رفتن کمي بازي کنند.
4-گوشه گير و منزوي بودن:
کودکاني که به طور مداوم با اين بازي ها درگيرند، درونگرا و در جامعه منزوي و در برقراري ارتباط با ديگران ناتوان مي شوند. روحيه انزوا طلبي باعث مي شود که کودک از گروه هم سالان جدا شود که اين خود سرآغازي براي بروز ناهنجاري ديگر است.
5-کندي ذهن:
اين بازي ها به دليل اين که کودک و نوجوان با ساختني ها و برنامه هاي ديگران به بازي مي پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آن ها را پيدا مي کند، اعتماد به نفس او در برابر ساختني ها و پيشرفت ديگران متزلزل مي شود. تصور بيشتر خانواده ها اين است که در بازي هاي رايانه اي فرد در بازي مداخله فکري مداوم دارد، اما اين مداخله فکري نيست بلکه اين بازي ها سلول هاي مغزي را گول مي زند و از نظر حرکتي نيز فقط چند انگشت کودک را حرکت مي دهد ! پس بايد توجه داشته باشيم که هر چه بيشتر در اين مسير حرکت کنيم و حضور رايانه را در زندگي فرزندانمان بيشتر گسترش دهيم، انسان هايي را تحويل جامعه خواهيم داد که سر خورده، افسرده، غير متحرک و غيرسازنده خواهند بود و ابتکار عمل و خود اتکايي نخواهند داشت، در حالي که جامعه ما نياز به انسان هايي خلاق، مبتکر و متفکر دارد.
هوش مصنوعي (AI) قادر به ترسيم نوعي بازي است که در آن بازيگران مجازي به عنوان مثال مي توانند از هم گروه هاي مجازي يا از رقبا باشند که هر کدام با اهداف و انگيزه هاي خودشان هستند. با تجسم کردن يا پوشيدن لباس محلي زيبا (در نمايش يا کاراکتري که نقشش را به شما بازي مي کنيد نگاه کنيد) و يا پوشيدن زره و کلاه خود مي توانيد وارد ميدان جنگ شويد. اين تغييراتي است که بر روي بدن شما مي تواند صورت گيرد، صداي شما نيز مي تواند تغيير کند. قوه ادراک فرد نيز ممکن است تغيير کند. بنابراين نگراني نسبت به اثرات شناختي و اجتماعي دنياهاي تجسمي، در نسل جديدتر بازي ها وجود دارد. بسياري از افراد که به صورت متوالي از اين بازي ها استفاده مي کنند، اعلام کرده اند که به طور قابل ملاحظه اي منزوي شده و صفات زنانه در آنان کمتر (در هر دو جنس) کنترل آن ها بر روابط اجتماعي شان فوق العاده ضعيف شده است و حالتي شبيه رفتار افراد خجالتي پيدا کرده اند. علي الخصوص بازي هاي چند کاربره ممکن است قوه ادراک جوانان را نسبت به تفاوت بين دنياي واقعي و مجازي تا حدي مغشوش کند، به طوري که آن ها دچار پرخاشگري و خشونت شوند.
بدون شک ما نيز در کشورمان و با توجه به رويکرد بسيار زياد جوانان و نوجوانان به کامپيوتر و بازي هاي سه بعدي، در آينده نزديک دچار مشکلات اين چنيني خواهيم شد که آموزش و فرهنگ سازي در استفاده صحيح از اين ابزار سرگرمي، تنها راه حل آن به نظر مي رسد.
- حضور فعال جامعه اسلامي در فضاي اينترنتي و پاکسازي سايت هاي فارسي زبان از انحرافات و ايجاد فضاي مجازي بدون دغدغه براي گسترش و نشر قوانين و معارف اسلام و قرآن.
-آموزش فرهنگ استفاده از تکنولوژي در بين رده هاي مختلف سني افراد، به همراه ترويج آموزه هاي ديني و قرآني.
- ايجاد بسترهاي مناسب در خصوص ابزارها و امکانات فرهنگي و غني سازي اوقات فراغت جوانان و نوجوانان.
- اگر قرار است کودکان از بازي هاي کامپيوتري استفاده کنند، بهتر است بازي هاي تصويري خلاق که کودکان بايد به وسيله آن ها، معماهايي را حل کنند، بيش از بازي هاي ديگر مورد توجه قرار گيرد.
- بازي دسته جمعه کودکان، با ابزارهاي تصويري کمتر مسئله ساز است، اين اسباب بازي ها، زماني مخرب خواهد بود که کودک به تنهايي براي ساعات طولاني، غرق بازي شود.
- والدين وقت بيشتري را به کودک و نوجوان خويش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاري و ارتباط صحيح بين والدين و فرزندان بيشتر باشد، زمينه چنين بازي هايي کمتر فراهم مي شود.
به اعتقاد پزشکان مقصران اصلي والدين هستند که فرزندان خود را براي ساعت هاي طولاني در مقابل تلويزيون، کامپيوتر، ويدئوگيم، يا فيلم هاي ويدئويي رها مي کنند.
والدين همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و ميادين ورزش بروند و بازي هاي مورد علاقه آن ها بپردازند تا انرژي عصبي و رواني آنان تخليه شده و توجهشان به بازي هاي رايانه اي کم شود.
- به فرزندتان اجازه ندهيد در فاصله نزديکي از صفحه رايانه بنشيند.
از رايانه هاي با صفحه کوچک استفاده کنيد.
- نور صفحه نمايشگر را کم کنيد.
- ضروري است بچه ها به طور مرتب بين دو نوبت بازي، استراحت کنند.
- چشم ها بايد مسلط به صفحه رايانه باشد.
- روشنايي اتاق به نحوي تنظيم شود که زنندگي نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدين با کودکان صحبت کنند که فقط روزهاي تعطيل مجاز به استفاده از اين بازي ها هستند
- با استدلال و منطق آسيب هايي را که کامپيوتر به کودکان وارد مي آورد، متذکر شويد.
- مخرب ترين بازي هاي تصويري، بازي هايي هستند که تصاوير آن ها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر مي شوند و کودک بايد به تمام تصاويري که از برابر چشم وي مي گذرند، شليک کند، لذا توصيه مي شود از اين گونه بازي ها کمتر در دسترس کودک قرار گيرد.
-آشنايي والدين با کامپيوتر و گذراندن دوره هاي آموزشي در اين زمينه و در صورت لزوم يادگيري برخي نکات از کودکان.
- صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپيوتر از سوي آنان و خطراتي که در هنگام آنلاين شدن ممکن است آن ها را تهديد کند.
- قرار دادن کامپيوتر در مکاني از منزل که بتوان فعاليت هاي کودک را تحت نظر داشت.
- محدود کردن زمان استفاده از کامپيوتر، در صورتي که وي از تماس هاي اجتماعي خود کاسته باشد. استفاده بيش از حد از کامپيوتر معمولا نشانگر يک مشکل است.
- همراهي با کودکان، هنگام حضور آنان در اتاق هاي گفت و گو اينترنتي.
بررسي نامه هاي الکترونيکي کودکان و حذف پيام هاي مناسب.
- استفاده از نرم افزارهاي فيلتر کننده براي جلوگيري از مشاهده محتويات نامناسب، چنين نرم افزارهايي همچنين مي توانند نشاني تمام سايت هايي که کودک به آن ها سر زده را ثبت کنند تا والدين بعدا آن ها را بررسي کنند. البته هيچ يک از نرم افزارها نمي توانند جايگزين همراهي والدين با کودکان شوند.
- برنامه ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند.
- تشويق کودک به تعامل با خانواده، به جاي استفاده بيش از حد از کامپيوتر.
کامپيوتر به عنوان ابزار مکمل آموزشي باشد نه تنها راه آموزشي.
- تهيه برنامه هاي آموزشي براي والدين، معلمين و ديگر افرادي که با کودکان کار مي کنند.
منابع و مآخذ:
- روزنامه کيهان، چهارشنبه 29 شهريور 1385-سال شصت و چهارم – شماره 18621
- صادقيان، عفت (1384) تاثير کامپيوتر و اينترنت بر کودکان و نوجوانان.مجله الکترونيکي نما. شماره چهارم دوره چهارم. سي ام مرداد 1384.
- عظيمي عباس و ديگران (1383) اثرات کار با کامپيوتر بر عملکرد بينايي. راز بهزيستن، شماره 30، پاييز 1383، (ص) 41-33.
-گانتر، باري (1383) اثر بازي هاي ويدئويي و رايانه اي بر کودکان ؛ ترجمه حسن پورعابدي ناييني، تهران: جوانه رشد.
- منطقي، مرتضي (1380) بررسي پيامدهاي بازي هاي ويدئويي – رايانه اي.تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
- معتمدي، مجتبي (1383) روانشناسي بازي هاي رايانه اي. تهران: مهر هليا.
- حبيبي، شهاب (1385) نگرشي نوين به بازي هاي کامپيوتري. تهران: ديباگران.
منبع: مجله اطلاعات علمي شماره 368
امروزه اين فناوري نقش مهمي در زندگي کودکان ايفاء مي کند و اين نقش به سرعت در حال افزايش است. به طوري که تعداد کودکان 17-2 سال که کامپيوتر را در منزل استفاده مي کنند از 48% در سال 1996 به 70% در اين دوره 5 ساله افزايش پيدا کرده است. سرعت انتشار اينترنت 9 برابر سريع تر از راديو، 4 برابر سريع تر از کامپيوترهاي شخصي و سه برابر سريع تر از تلويزيون بوده است.
تحقيقات دلالت دارد که 149 ميليون نفر در سراسر دنيا به شبکه اينترنت مرتبط هستند که به ميزان 12% در هر ماه افزايش پيدامي کند. بررسي هاي آماري در سال 2000 بيانگر اين مطلب است که کودکان 7-2 ساله به طور متوسط 34 دقيقه در روز از کامپيوتر استفاده مي کنند که اين زمان با افزايش سن طولاني تر مي شود (5-2سالگي، 63 دقيقه در روز).
کشور ما از نظر بهره مندي از اينترنت در بين 178 کشور جهان، رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندي اتحاديه جهاني مخابرات، جزء کشورهاي متوسطه به شمار مي رود. 35% استفاده کنندگان اينترنت را قشر جوان تشکيل مي دهند و ميانگين صرف شده براي اينترنت 52 دقيقه در هفته بوده است.
استفاده کنترل نشده از کامپيوتر، به ويژه وقتي با ديگر فناوري ها از قبيل تلويزيون همراه باشد، کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فيزيکي، اجتماعي و رواني قرار مي دهد. فعاليت فيزيکي و تعاملات اجتماعي براي سلامت و خلاقيت کودک ضروري است، در حالي که اگر کودک مدت زمان زيادي را در مقابل صفحه کامپيوتر بگذراند او را از ورزش و ديگر فعاليت هايي که براي تکامل وي مفيد مي باشد، بي بهره مي کند. به علاوه، کودکان ممکن است در معرض محتويات خشن و جنسي که در حد سن آنها نيست، قرار گيرند. دسترسي به چنين مطالبي ممکن است کاملا تصادفي يا عمدي باشد. هر دو اين طريق دستيابي مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهاي مکرر داده شده که صدمات بهداشت رواني از طريق اين گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان به ويژه در ايجاد مسائلي مانند انحرافات جنسي، خشونت، اعتياد، رفتارهاي ضد اجتماعي، سست شدن مباني خانواده، اشاعه جرم وجنايت در طيف وسيع در بسياري موارد جبران ناپذير است.
تاثير بازي هاي رايانه اي
اين بازي ها با استفاده از تصاوير پرتحرک و صداهاي مهيج، دنيايي از هيجان را به آن ها که تشنه جنب و جوش هستند، ارزاني مي کند و همين جاذبه روح و جسم آنان را مطيع خود مي سازد و به عالمي از تخيلات مي برد که خود را محور و قهرمان اصلي ماجرا مي پندارند.
مزاياي بازي هاي رايانه اي
- مفاهيم و مباني رياضيات را با کمک شکل هاي کودکان آموزش مي دهد. با رايانه هر چند بار که بخواهند مي توانند موضوعي را ببينند و مرور کنند. کودک بدون کثيف کردن لباس ها و اطراف مي تواند به راحتي نقاشي بکشد و رنگ ها را عوض کند. رايانه برنامه هاي متنوعي دارد که به کودکان اين امکان را مي دهد تا نقاشي ها يا داستان هايي را خلق کنند و يا بازي هايي وجود دارد که آن ها را به تاريخ يا جغرافيا علاقه مند مي کند. بازي هاي رايانه اي کودکان را وارد دنيايي مي کند که کنترلش در دست آن هاست و به همين دليل از اين بازي ها لذت مي برند.
معايب بازي هاي رايانه اي
به گفته پزشکان، به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه، چشمان فرد به شدت تحت فشار نور قرار مي گيرد و دچار عوارض مي شود. نوجوان چنان غرق بازي مي شود که توجه نمي کند در يک وضعيت ثابت ساعت ها نشسته است و به همين دليل ستون فقرات و استخوانبندي اش دچار مشکل مي شود.
هم چنين احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از ديگر عوارض کار ثابت و طولاني مدت با رايانه است.
پوست هم در معرض مداوم اشعه هايي قرار مي گيرد که از صفحه رايانه پخش مي شود و ايجاد تهوع و سرگيجه، به خصوص در کودکان و نوجواناني که زمينه تهوع دارند، از ديگر عوارض بازي هاي رايانه اي است.
ب) آسيب هاي رواني
1-کاهش روابط خانوادگي: با توجه به اينکه زندگي در کشور ما نيز به طرف ماشيني شدن پيش مي رود و در بعضي خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و يا بعضي از مردان بش از يک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفي و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زيادي از اين وضع و وجود تلويزيون به عنوان جعبه جادويي که باعث سرد شدن روابط خانوادگي شده است، ناراضي هستند و حالا نيز جعبه جادويي ديگري به نام رايانه اضافه شده و مشکلات را دو چندان کرده است.
2- تقويت حس پرخاشگري:
مهم ترين مشخصه بازي هاي رايانه اي حالت جنگي اغلب آن هاست و اين که فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعد بازي با نيروهايي به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار چنين بازي هايي کودک را پرخاشگر و ستيزه جو بار مي آورد.
خشونت مهم ترين محرکه اي است که در طراحي جديدترين و جذاب ترين بازي هاي کامپيوتري به حد افراط از آن استفاده مي شود.
3-افت تحصيلي:
به دليل جاذبه اي که اين بازي ها دارد، بچه ها وقت و انرژي زيادي را صرف بازي با آن مي کنند، حتي بعضي از کودکان صبح ها زودتر از وقت معمول بيدار مي شوند تا قبل از مدرسه رفتن کمي بازي کنند.
4-گوشه گير و منزوي بودن:
کودکاني که به طور مداوم با اين بازي ها درگيرند، درونگرا و در جامعه منزوي و در برقراري ارتباط با ديگران ناتوان مي شوند. روحيه انزوا طلبي باعث مي شود که کودک از گروه هم سالان جدا شود که اين خود سرآغازي براي بروز ناهنجاري ديگر است.
5-کندي ذهن:
اين بازي ها به دليل اين که کودک و نوجوان با ساختني ها و برنامه هاي ديگران به بازي مي پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آن ها را پيدا مي کند، اعتماد به نفس او در برابر ساختني ها و پيشرفت ديگران متزلزل مي شود. تصور بيشتر خانواده ها اين است که در بازي هاي رايانه اي فرد در بازي مداخله فکري مداوم دارد، اما اين مداخله فکري نيست بلکه اين بازي ها سلول هاي مغزي را گول مي زند و از نظر حرکتي نيز فقط چند انگشت کودک را حرکت مي دهد ! پس بايد توجه داشته باشيم که هر چه بيشتر در اين مسير حرکت کنيم و حضور رايانه را در زندگي فرزندانمان بيشتر گسترش دهيم، انسان هايي را تحويل جامعه خواهيم داد که سر خورده، افسرده، غير متحرک و غيرسازنده خواهند بود و ابتکار عمل و خود اتکايي نخواهند داشت، در حالي که جامعه ما نياز به انسان هايي خلاق، مبتکر و متفکر دارد.
تاثيرات نسل جديد در بازي هاي رايانه اي
هوش مصنوعي (AI) قادر به ترسيم نوعي بازي است که در آن بازيگران مجازي به عنوان مثال مي توانند از هم گروه هاي مجازي يا از رقبا باشند که هر کدام با اهداف و انگيزه هاي خودشان هستند. با تجسم کردن يا پوشيدن لباس محلي زيبا (در نمايش يا کاراکتري که نقشش را به شما بازي مي کنيد نگاه کنيد) و يا پوشيدن زره و کلاه خود مي توانيد وارد ميدان جنگ شويد. اين تغييراتي است که بر روي بدن شما مي تواند صورت گيرد، صداي شما نيز مي تواند تغيير کند. قوه ادراک فرد نيز ممکن است تغيير کند. بنابراين نگراني نسبت به اثرات شناختي و اجتماعي دنياهاي تجسمي، در نسل جديدتر بازي ها وجود دارد. بسياري از افراد که به صورت متوالي از اين بازي ها استفاده مي کنند، اعلام کرده اند که به طور قابل ملاحظه اي منزوي شده و صفات زنانه در آنان کمتر (در هر دو جنس) کنترل آن ها بر روابط اجتماعي شان فوق العاده ضعيف شده است و حالتي شبيه رفتار افراد خجالتي پيدا کرده اند. علي الخصوص بازي هاي چند کاربره ممکن است قوه ادراک جوانان را نسبت به تفاوت بين دنياي واقعي و مجازي تا حدي مغشوش کند، به طوري که آن ها دچار پرخاشگري و خشونت شوند.
بدون شک ما نيز در کشورمان و با توجه به رويکرد بسيار زياد جوانان و نوجوانان به کامپيوتر و بازي هاي سه بعدي، در آينده نزديک دچار مشکلات اين چنيني خواهيم شد که آموزش و فرهنگ سازي در استفاده صحيح از اين ابزار سرگرمي، تنها راه حل آن به نظر مي رسد.
نتيجه گيري
راهکارهاي پيشنهادي
- حضور فعال جامعه اسلامي در فضاي اينترنتي و پاکسازي سايت هاي فارسي زبان از انحرافات و ايجاد فضاي مجازي بدون دغدغه براي گسترش و نشر قوانين و معارف اسلام و قرآن.
-آموزش فرهنگ استفاده از تکنولوژي در بين رده هاي مختلف سني افراد، به همراه ترويج آموزه هاي ديني و قرآني.
- ايجاد بسترهاي مناسب در خصوص ابزارها و امکانات فرهنگي و غني سازي اوقات فراغت جوانان و نوجوانان.
- اگر قرار است کودکان از بازي هاي کامپيوتري استفاده کنند، بهتر است بازي هاي تصويري خلاق که کودکان بايد به وسيله آن ها، معماهايي را حل کنند، بيش از بازي هاي ديگر مورد توجه قرار گيرد.
- بازي دسته جمعه کودکان، با ابزارهاي تصويري کمتر مسئله ساز است، اين اسباب بازي ها، زماني مخرب خواهد بود که کودک به تنهايي براي ساعات طولاني، غرق بازي شود.
- والدين وقت بيشتري را به کودک و نوجوان خويش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاري و ارتباط صحيح بين والدين و فرزندان بيشتر باشد، زمينه چنين بازي هايي کمتر فراهم مي شود.
به اعتقاد پزشکان مقصران اصلي والدين هستند که فرزندان خود را براي ساعت هاي طولاني در مقابل تلويزيون، کامپيوتر، ويدئوگيم، يا فيلم هاي ويدئويي رها مي کنند.
والدين همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و ميادين ورزش بروند و بازي هاي مورد علاقه آن ها بپردازند تا انرژي عصبي و رواني آنان تخليه شده و توجهشان به بازي هاي رايانه اي کم شود.
- به فرزندتان اجازه ندهيد در فاصله نزديکي از صفحه رايانه بنشيند.
از رايانه هاي با صفحه کوچک استفاده کنيد.
- نور صفحه نمايشگر را کم کنيد.
- ضروري است بچه ها به طور مرتب بين دو نوبت بازي، استراحت کنند.
- چشم ها بايد مسلط به صفحه رايانه باشد.
- روشنايي اتاق به نحوي تنظيم شود که زنندگي نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدين با کودکان صحبت کنند که فقط روزهاي تعطيل مجاز به استفاده از اين بازي ها هستند
- با استدلال و منطق آسيب هايي را که کامپيوتر به کودکان وارد مي آورد، متذکر شويد.
- مخرب ترين بازي هاي تصويري، بازي هايي هستند که تصاوير آن ها، به طور مکرر، بر صفحه ظاهر مي شوند و کودک بايد به تمام تصاويري که از برابر چشم وي مي گذرند، شليک کند، لذا توصيه مي شود از اين گونه بازي ها کمتر در دسترس کودک قرار گيرد.
-آشنايي والدين با کامپيوتر و گذراندن دوره هاي آموزشي در اين زمينه و در صورت لزوم يادگيري برخي نکات از کودکان.
- صحبت با کودکان در مورد نحوه استفاده از کامپيوتر از سوي آنان و خطراتي که در هنگام آنلاين شدن ممکن است آن ها را تهديد کند.
- قرار دادن کامپيوتر در مکاني از منزل که بتوان فعاليت هاي کودک را تحت نظر داشت.
- محدود کردن زمان استفاده از کامپيوتر، در صورتي که وي از تماس هاي اجتماعي خود کاسته باشد. استفاده بيش از حد از کامپيوتر معمولا نشانگر يک مشکل است.
- همراهي با کودکان، هنگام حضور آنان در اتاق هاي گفت و گو اينترنتي.
بررسي نامه هاي الکترونيکي کودکان و حذف پيام هاي مناسب.
- استفاده از نرم افزارهاي فيلتر کننده براي جلوگيري از مشاهده محتويات نامناسب، چنين نرم افزارهايي همچنين مي توانند نشاني تمام سايت هايي که کودک به آن ها سر زده را ثبت کنند تا والدين بعدا آن ها را بررسي کنند. البته هيچ يک از نرم افزارها نمي توانند جايگزين همراهي والدين با کودکان شوند.
- برنامه ها متناسب با رشد و تکامل کودک باشند.
- تشويق کودک به تعامل با خانواده، به جاي استفاده بيش از حد از کامپيوتر.
کامپيوتر به عنوان ابزار مکمل آموزشي باشد نه تنها راه آموزشي.
- تهيه برنامه هاي آموزشي براي والدين، معلمين و ديگر افرادي که با کودکان کار مي کنند.
منابع و مآخذ:
- روزنامه کيهان، چهارشنبه 29 شهريور 1385-سال شصت و چهارم – شماره 18621
- صادقيان، عفت (1384) تاثير کامپيوتر و اينترنت بر کودکان و نوجوانان.مجله الکترونيکي نما. شماره چهارم دوره چهارم. سي ام مرداد 1384.
- عظيمي عباس و ديگران (1383) اثرات کار با کامپيوتر بر عملکرد بينايي. راز بهزيستن، شماره 30، پاييز 1383، (ص) 41-33.
-گانتر، باري (1383) اثر بازي هاي ويدئويي و رايانه اي بر کودکان ؛ ترجمه حسن پورعابدي ناييني، تهران: جوانه رشد.
- منطقي، مرتضي (1380) بررسي پيامدهاي بازي هاي ويدئويي – رايانه اي.تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
- معتمدي، مجتبي (1383) روانشناسي بازي هاي رايانه اي. تهران: مهر هليا.
- حبيبي، شهاب (1385) نگرشي نوين به بازي هاي کامپيوتري. تهران: ديباگران.
منبع: مجله اطلاعات علمي شماره 368
