سرطان مري و راههاي پيشگيري از آن
نويسنده:مريم بگ علي
سرطان مري نهمين سرطان شايع در جهان است. اين سرطان در کشورهاي در حال پيشرفته مقام پنجم را دارد. c به شدت کشنده است و در مناطق محدود جغرافيايي نيز تفاوت واضحي بين ميزان آن وجود دارد. اين تفاوت مي تواند ناشي از عوامل محيطي و يا استعداد ژنتيک باشد. در سالهاي اخير در بسياري از نقاط دنيا درصد موارد آدنوکاسينوم در حال افزايش مي باشد. بيشتر سرطان هاي مري از نوع کارسينوم ياخته سنگفرشي مي باشد.
از نظر انتشار جغرافيايي مناطقي با بروز بالاي سرطان مري در آسياي ميانه، فرانسه، ايتاليا، برزيل، آفريقاي شرقي و جنوبي قرار دارند. در ايران بيشترين ميزان بروز گزارش شده سرطان مري در ايران مربوط است به مناطق اطراف درياي خزر که در گروه سني 40 سال به بالا بيشترين آمار را که براي مردان 165/5 و براي زنان 195/3 در 100000 گزارش کرده است.
با افزايش سن، ميزان بروز سرطان مري افزايش مي يابد. به طوري که از دهه ششم عمر اين ميزان به شدت زياد مي شود. در ثبت سرطان ها ساکنين شمال ايران و کشور فرانسه نيز همگي بالاتر از 40 سال سن داشته اند.
به غير از ويژگي هاي فردي و انتشار جغرافيايي، عوامل ديگر نيز تأثير دارد که به اين قرار مي باشد:
ب) مصرف مواد غذايي و نوشيدنيهاي داغ، نيتروزامين ها: مطالعات اکولوژيک درمناطق با ميزان بروز بالا نشان دهنده رايج بودن مصرف نوشيدني و غذاي خيلي داغ (بخصوص چاي داغ) بوده است. هم چنين افزايش دريافت نيتروزامين (به دنبال آلودگي آب و مواد غذايي) در بيماران مبتلا به سرطان مري مي باشد.
ج) عوامل اقتصادي - اجتماعي: فقر و عادتهاي خاص غذايي و مصرف دخانيات و در مجموع قرار گرفتن در طبقات پايين اجتماع خطر ابتلا به سرطان مري را افزايش مي دهد.
د) ساير عوامل خارجي: سوختگيهاي شيميايي و بلورهاي سيليس موجود در مواد غذايي و همچنين ويروس پاپيلوماي انساني و قارچ هاي موجود در غلات مانده در ايجاد سرطان مري نقش عمده اي دارد.
ه) فقر تغذيه و کاهش مصرف سبزي ها و ميوه ي خام و نقصان آهن، ويتامين ها و بعضي از عناصر ديگر از علل ابتلا به سرطان مري مي باشد.
عوامل ژنتيک: در مناطق آسياي ميانه در نژادهاي ترکمن و ازبک از شدت بسيار بالايي برخوردار مي باشد.
1) يک حلال مخاط مري مثل الکل
2) يک کار سينوژن که در حضور حلال به مخاط مري نفوذ مي کند، مثل ترکيبهاي موجود در سوخته ي ترياک.
3) يک ماده ي آسيب رسان به مخاط مثل نوشيدني داغ يا بلور سيليس که باعث افزايش تکثير سلولهاي مري مي شود. حضوراين عوامل در کنار حساسيت ژنتيک و ذاتي منجر به رخداد سرطان مري مي شود.
آخرين گزارش مرکز آموزش و تحقيقات پزشکي نشانگر ميزان بروز بالايي در استان هاي گلستان و مازندران مي باشد که ارتباط بسيار نزديکي بين مصرف چاي و غذاي خيلي داغ و سرطان مري وجود دارد. در مجموع براي پيشگيري از بروز هرگونه سرطان راهکارهايي وجود دارد اين مجموعه به قرار زير مي باشد.
2- افزايش مصرف مواد فيبري به دليل اينکه رژيم حاوي مقادير زياد مواد فيبري خطر ايجاد سرطان هاي پستان، پروستات و کولون را کاهش مي دهد.
3- افزايش مصرف ويتامين A به دليل اينکه خطر ايجاد سرطان هاي مري، لارنکس و ريه را کاهش مي دهد.
4- افزايش مصرف مواد غذايي غني از ويتامين C به دليل اين که فرد را در مقابل سرطان هاي معده و روده محافظت مي کند.
5- کنترل وزن به دليل اينکه با سرطان هاي رحم، کيسه ي صفرا، پستان و کولون در ارتباط مي باشد.
6- کاهش مصرف مواد چربي در رژيم غذايي به دليل اينکه رژيم پرچربي خطر ايجاد سرطان هاي پستان، کولون و پروستات و مري را افزايش مي دهد.
7- کاهش مصرف غذاهاي نمک زده، دودزده و حاوي نيترات. اعتدال در مصرف اين غذاها توصيه مي گردد به دليل اينکه مي توانند در ايجاد سرطان هاي مري و معده دخالت داشته باشند.
8- قطع مصرف سيگار و دخانيات به دليل اين که در افراد سيگاري خطر ايجاد سرطان ريه و مري وجود دارد.
9- دوري جستن از استرس و تشويش به دليل اين که غم و اندوه و سرطان هاي مري و معده با هم ارتباط بسيار مستقيم دارند. آرامش، انسان را در مقابل بيماري ها مقاوم کرده و ايمني بدن را بالا مي برد.
10- اجتناب از قرار گرفتن در برابر نور خورشيد براي مدت طولاني به دليل اينکه خطر ايجاد سرطان پوست در افرادي که بمدت زياد در برابر نور خورشيد هستند وجود دارد. پوشيدن لباسهاي محافظ و استفاده از ضد آفتاب خطر را کاهش مي دهد.
منبع: - کتاب اپيدمولوژي و کنترل بيماري هاي شايع در ايران نوشته دکتر فريدون عزيزي و دکتر حسين حاتمي.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 57
از نظر انتشار جغرافيايي مناطقي با بروز بالاي سرطان مري در آسياي ميانه، فرانسه، ايتاليا، برزيل، آفريقاي شرقي و جنوبي قرار دارند. در ايران بيشترين ميزان بروز گزارش شده سرطان مري در ايران مربوط است به مناطق اطراف درياي خزر که در گروه سني 40 سال به بالا بيشترين آمار را که براي مردان 165/5 و براي زنان 195/3 در 100000 گزارش کرده است.
با افزايش سن، ميزان بروز سرطان مري افزايش مي يابد. به طوري که از دهه ششم عمر اين ميزان به شدت زياد مي شود. در ثبت سرطان ها ساکنين شمال ايران و کشور فرانسه نيز همگي بالاتر از 40 سال سن داشته اند.
به غير از ويژگي هاي فردي و انتشار جغرافيايي، عوامل ديگر نيز تأثير دارد که به اين قرار مي باشد:
عوامل خطر خارجي:
ب) مصرف مواد غذايي و نوشيدنيهاي داغ، نيتروزامين ها: مطالعات اکولوژيک درمناطق با ميزان بروز بالا نشان دهنده رايج بودن مصرف نوشيدني و غذاي خيلي داغ (بخصوص چاي داغ) بوده است. هم چنين افزايش دريافت نيتروزامين (به دنبال آلودگي آب و مواد غذايي) در بيماران مبتلا به سرطان مري مي باشد.
ج) عوامل اقتصادي - اجتماعي: فقر و عادتهاي خاص غذايي و مصرف دخانيات و در مجموع قرار گرفتن در طبقات پايين اجتماع خطر ابتلا به سرطان مري را افزايش مي دهد.
د) ساير عوامل خارجي: سوختگيهاي شيميايي و بلورهاي سيليس موجود در مواد غذايي و همچنين ويروس پاپيلوماي انساني و قارچ هاي موجود در غلات مانده در ايجاد سرطان مري نقش عمده اي دارد.
ه) فقر تغذيه و کاهش مصرف سبزي ها و ميوه ي خام و نقصان آهن، ويتامين ها و بعضي از عناصر ديگر از علل ابتلا به سرطان مري مي باشد.
عوامل ژنتيک: در مناطق آسياي ميانه در نژادهاي ترکمن و ازبک از شدت بسيار بالايي برخوردار مي باشد.
عوامل خطر آدنو کارسينوم مري:
جمع بندي:
1) يک حلال مخاط مري مثل الکل
2) يک کار سينوژن که در حضور حلال به مخاط مري نفوذ مي کند، مثل ترکيبهاي موجود در سوخته ي ترياک.
3) يک ماده ي آسيب رسان به مخاط مثل نوشيدني داغ يا بلور سيليس که باعث افزايش تکثير سلولهاي مري مي شود. حضوراين عوامل در کنار حساسيت ژنتيک و ذاتي منجر به رخداد سرطان مري مي شود.
آخرين گزارش مرکز آموزش و تحقيقات پزشکي نشانگر ميزان بروز بالايي در استان هاي گلستان و مازندران مي باشد که ارتباط بسيار نزديکي بين مصرف چاي و غذاي خيلي داغ و سرطان مري وجود دارد. در مجموع براي پيشگيري از بروز هرگونه سرطان راهکارهايي وجود دارد اين مجموعه به قرار زير مي باشد.
ده قدم در جهت پيشگيري از بروز سرطان ها:
2- افزايش مصرف مواد فيبري به دليل اينکه رژيم حاوي مقادير زياد مواد فيبري خطر ايجاد سرطان هاي پستان، پروستات و کولون را کاهش مي دهد.
3- افزايش مصرف ويتامين A به دليل اينکه خطر ايجاد سرطان هاي مري، لارنکس و ريه را کاهش مي دهد.
4- افزايش مصرف مواد غذايي غني از ويتامين C به دليل اين که فرد را در مقابل سرطان هاي معده و روده محافظت مي کند.
5- کنترل وزن به دليل اينکه با سرطان هاي رحم، کيسه ي صفرا، پستان و کولون در ارتباط مي باشد.
6- کاهش مصرف مواد چربي در رژيم غذايي به دليل اينکه رژيم پرچربي خطر ايجاد سرطان هاي پستان، کولون و پروستات و مري را افزايش مي دهد.
7- کاهش مصرف غذاهاي نمک زده، دودزده و حاوي نيترات. اعتدال در مصرف اين غذاها توصيه مي گردد به دليل اينکه مي توانند در ايجاد سرطان هاي مري و معده دخالت داشته باشند.
8- قطع مصرف سيگار و دخانيات به دليل اين که در افراد سيگاري خطر ايجاد سرطان ريه و مري وجود دارد.
9- دوري جستن از استرس و تشويش به دليل اين که غم و اندوه و سرطان هاي مري و معده با هم ارتباط بسيار مستقيم دارند. آرامش، انسان را در مقابل بيماري ها مقاوم کرده و ايمني بدن را بالا مي برد.
10- اجتناب از قرار گرفتن در برابر نور خورشيد براي مدت طولاني به دليل اينکه خطر ايجاد سرطان پوست در افرادي که بمدت زياد در برابر نور خورشيد هستند وجود دارد. پوشيدن لباسهاي محافظ و استفاده از ضد آفتاب خطر را کاهش مي دهد.
منبع: - کتاب اپيدمولوژي و کنترل بيماري هاي شايع در ايران نوشته دکتر فريدون عزيزي و دکتر حسين حاتمي.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 57
