اخلاق انتخاباتی از منظر مقام معظم رهبری
در انتخابات با كرامت رفتار كنند همه؛ چه آنهایى كه نامزد مي شوند، چه آنهایى كه طرفدار آنهايند، چه آنهایى كه مخالف با بعضى از نامزدها هستند. جناحهاى مختلف كشور، بداخلاقى و بدگویى و اهانت و تهمت و اين حرفها را مطلقاً راه ندهند. اين از آن چيزهایى است كه اگر پيش بيايد، دشمن از او خوشحال مي شود.1
**********
اجتماع مردم، توجه مردم، احساس مسئوليت مردم در هر انتخاباتى از انتخابات گذشته بهتر و بيشتر بوده است. اين را تقريباً در همه‌ى انتخاباتهاى ما ميشود نمونه و نشانش را يافت. و اميدواريم در همين انتخابات آينده هم همين جور باشد. همه‌ى مردم از همه‌ى قشرها در اين مسئوليت بزرگ شركت كنند و در اين ميدان رقابت كه يك عرصه‌ى رقابت مثبت است - رقابت انتخاباتى، جزو رقابتهاى مثبت و داراى فايده و نفع است براى مردم؛ ميدان رقابت انتخاباتى است - از بد اخلاقي هاى انتخاباتى بايد بشدت پرهيز كنند؛ بدگويى كردن، اهانت كردن، تهمت زدن، براى عزيز كردن خود و يا نامزد مورد نظر خود، ديگران را و رقبا را در چشم مردم خوار كردن، اينها راه ها و روش هاى صحيح و اسلامى نيست. رقابت بايد باشد؛ رقابت مثبت و پرشور، اما با رعايت موازين اخلاقى.2
**********
در دمكراسي هاى غربى، صلاحيت هاى خاصى موردنظر است كه عمدتا در اين صلاحيتها، وابستگي هاى حزبى رعايت مى‌شود. هم كسانى كه نامزد مى‌شوند، هم آنهايى كه نامزد مى‌كنند و هم آنهايى كه به نامزدها رأى مى‌دهند، در واقع به اين حزب يا به آن حزب رأى مى‌دهند. حالا در آن كشورهايى كه دو حزبى است، مثل امريكا و انگليس و يا در كشورهايى كه چند حزبى است، به يكى از اين دو يا چند حزب رأى مى‌دهند. در نظام جمهورى اسلامى غير از دانايى و كفايت سياسى، كفايت اخلاقى و اعتقادى هم لازم است. افرادى نگويند كه اخلاق و عقيده مسأله‌ى شخصى انسانهاست. بله، اخلاق و عقيده مسأله‌ى شخصى انسانهاست؛ اما نه براى مسؤول. من اگر در جايگاه مسؤوليت قرار گرفتم و اخلاق زشتى داشتم؛ فهم بدى از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم كه بايد جيب خودم را پر كنم، نمى‌توانم به مردم بگويم اين عقيده و اخلاق شخصى من است و اخلاق و عقيده ربطى به كسى ندارد! براى يك مسؤول عقيده و اخلاق مسأله‌ى شخصى نيست؛ مسأله‌اى اجتماعى و عمومى است؛ حاكم شدن بر سرنوشت مردم است. آن كسى كه به مجلس مى‌رود، يا به هر مسؤوليت ديگرى در نظام جمهورى اسلامى مى‌رسد، اگر فاسد، بيگانه‌پرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، ديگر نمى‌تواند نقشى را كه ملت و طبقات محروم مى‌خواهند، ايفا كند. اگر آن شخص انسان معامله‌گر، رشوه و توصيه‌پذير و مرعوبى بود؛ در مقابل تشر تبليغات و سياستهاى خارجى جا زد، ديگر نمى‌تواند مورد اعتماد مردم قرار گيرد و برود آن‌جا بنشيند و تكليف ملك و ملت را معين كند. اين شخص غير از كفايت ذاتى و دانايى ذاتى، به شجاعت اخلاقى، تقواى دينى و سياسى و عقيده‌ى درست هم احتياج دارد.3
**********
سعى كنيد اين حركت زيبا و اين حركت عظيم مردمى را - كه حقيقتا يك آزمايش بزرگ مردمى و ملى و اسلامى است - با همان نزاهت و طهارت و پاكيزگى‌اى كه مطلوب اسلام است، پيش ببريد. البته متن و عموم مردم عزيز كشور ما همين‌طورند. سعى كنيد كدورت ايجاد نشود. مسابقه‌ى انتخاباتى، ضمن اينكه يكى از جديترين كارهاى يك ملت است و به هيچ‌وجه جنبه‌ى شوخى و بازى در آن نيست و بسيار جدى است؛ اما شبيه مسابقات ورزشى است. در مسابقات ورزشى همه تلاش مى‌كنند؛ اما كسانى كه اهل اخلاق و اهل فهمند، اين تلاش را با كارهاى زشت و نامناسب همراه نمى‌كنند. البته من مردم خودمان را عرض مى‌كنم، والا بعضى از ملتهاى ديگر - مثل انگليسي ها - هستند كه مسابقات فوتبال را هم به كشت و كشتار تبديل مى‌كنند! ما به آنها كارى نداريم. ملت ما اهل اخلاق و معنويت و عاطفه است. نگذاريد كه فضاى انتخاباتى، فضاى كدورت شود. هر كدام از نامزدها و طرفدارانشان، براى خودشان تبليغ كنند؛ اما دوستان و هم‌ميهنان و برادرانشان را كه احيانا از نامزد ديگرى حمايت مى‌كنند، زخم خورده و رنج‌ديده و از خودشان مكدر نكنند. به اين نكته توجه كنيد. اين، خيلى مهم است.4
**********
امروز سنگر اصلى در سطح عالم، جمهورى اسلامى است. اين سنگر را بايد محكم نگه داريد. با چه چيز؟ با اتحاد و اتفاق؛ با همدلى ميان آحاد مردم و ميان مردم و مسؤولين كشور؛ با همدلى ميان مردم و دولت، ميان مردم و مجلس، ميان دولت و مجلس، ميان كارگزاران كشور و ميان آحاد مردم. گروههاى مختلف، جناحهاى مختلف، سياستها و جهت گيريهاى مختلف، در مقابله با دشمن، بايد با هم باشند و كارى نكنند كه دشمن سوء استفاده كند. اختلاف سياسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شكل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب كردن يكديگر، خراب كردن چهره‌ى كشور، خراب كردن ذهن مردم و چهره‌ى مسؤولين دلسوز، اشكال دارد. ايجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشكال دارد. با وحدت و يكپارچگى، «كأنهم بنيان مرصوص»، مثل يك دژ پولادين، در مقابل دشمن بايستيد؛ مثل چند برادر در يك خانه. ممكن است دو برادر از يكديگر كدورت و گله هم داشته باشند، اما در مقابل كسى كه به خانه‌ى آنها حمله مى‌كند، دوش به دوش، بايد در كنار هم بايستند. آحاد ملت بايد اين گونه باشند. اين، يكى از ويژگيهايى است كه در اين سنگر مى‌توانيد حفظ كنيد.5
**********
مجالس كشورهاى غربى هم چنان كه از لحاظ اخلاق سياسى، صلاحيت آن را ندارند كه الگو قرار گيرند، از لحاظ تركيب سياسى نيز لزومى ندارد كه در كشور بزرگى چون ايران كه از لحاظ اخلاق و سياست و ارزشهاى متعالى، از منبع فرهنگى سرشارى برخوردار است، مورد تبعيت و تقليد واقع شوند. تعبيرهاى چپ و راست يا اصرار بر وجود احزاب سياسى در مجلس قانونگذارى و مانند اينها، سوغاتهاى بىارزشى است كه شأن مجلس شوراى اسلامى بالاتر از پذيرش كوركورانهى آنها است.6
**********
فضاى اهانت و هتك حرمت در جامعه، يكى از آن چيزهائى است كه اسلام مانع از آن است؛ نبايد اين اتفاق بيفتد. فضاى هتك حرمت، هم خلاف شرع است، هم خلاف اخلاق است، هم خلاف عقل سياسى است. انتقاد، مخالفت، بيان عقايد، با جرأت، هيچ اشكالى ندارد؛ اما دور از هتك حرمتها و اهانتها و فحاشى و دشنام و اين چيزها. همه هم در اين زمينه مسئولند. اين كار علاوه بر اينكه فضا را آشفته ميكند و اعصاب آرام جامعه را به هم ميريزد - كه امروز احتياج به اين آرامش هست - خداى متعال را هم از ما خشمگين ميكند. من ميخواهم اين پيامى باشد به همه‌ى آن كسانى كه يا حرف ميزنند، يا مينويسند؛ چه در مطبوعات، چه در وبلاگها. همه‌ى اينها بدانند، كارى كه ميكنند، كار درستى نيست. مخالفت كردن، استدلال كردن، يك فكر سياسى غلط يا يك فكر دينى غلط را محكوم كردن، يك حرف است، مبتلا شدن به اين امرِ خلاف اخلاق و خلاف شرع و خلاف عقل سياسى، يك حرف ديگر است؛ ما اين دومى را به طور كامل و قاطع نفى ميكنيم؛ نبايد اين كار انجام بگيرد. متأسفانه بعضى اين كار را ميكنند. من بخصوص به جوانها توصيه ميكنم. بعضى از اين جوانها بلاشك مردمان با اخلاص و مؤمن و خوبى هم هستند، اما خيال مي كنند اين وظيفه است؛ نه، من عرض مي كنم اين خلاف وظيفه است، عكس اين وظيفه است.7
**********
اجتماع مردم، توجه مردم، احساس مسئوليت مردم در هر انتخاباتى از انتخابات گذشته بهتر و بيشتر بوده است. اين را تقريباً در همه‌ى انتخاباتهاى ما ميشود نمونه و نشانش را يافت. و اميدواريم در همين انتخابات آينده هم همين جور باشد. همه‌ى مردم از همه‌ى قشرها در اين مسئوليت بزرگ شركت كنند و در اين ميدان رقابت كه يك عرصه‌ى رقابت مثبت است - رقابت انتخاباتى، جزو رقابتهاى مثبت و داراى فايده و نفع است براى مردم؛ ميدان رقابت انتخاباتى است - از بد اخلاقي هاى انتخاباتى بايد بشدت پرهيز كنند؛ بدگويى كردن، اهانت كردن، تهمت زدن، براى عزيز كردن خود و يا نامزد مورد نظر خود، ديگران را و رقبا را در چشم مردم خوار كردن، اينها راه ها و روش هاى صحيح و اسلامى نيست. رقابت بايد باشد؛ رقابت مثبت و پرشور، اما با رعايت موازين اخلاقى.2
**********
در دمكراسي هاى غربى، صلاحيت هاى خاصى موردنظر است كه عمدتا در اين صلاحيتها، وابستگي هاى حزبى رعايت مى‌شود. هم كسانى كه نامزد مى‌شوند، هم آنهايى كه نامزد مى‌كنند و هم آنهايى كه به نامزدها رأى مى‌دهند، در واقع به اين حزب يا به آن حزب رأى مى‌دهند. حالا در آن كشورهايى كه دو حزبى است، مثل امريكا و انگليس و يا در كشورهايى كه چند حزبى است، به يكى از اين دو يا چند حزب رأى مى‌دهند. در نظام جمهورى اسلامى غير از دانايى و كفايت سياسى، كفايت اخلاقى و اعتقادى هم لازم است. افرادى نگويند كه اخلاق و عقيده مسأله‌ى شخصى انسانهاست. بله، اخلاق و عقيده مسأله‌ى شخصى انسانهاست؛ اما نه براى مسؤول. من اگر در جايگاه مسؤوليت قرار گرفتم و اخلاق زشتى داشتم؛ فهم بدى از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم كه بايد جيب خودم را پر كنم، نمى‌توانم به مردم بگويم اين عقيده و اخلاق شخصى من است و اخلاق و عقيده ربطى به كسى ندارد! براى يك مسؤول عقيده و اخلاق مسأله‌ى شخصى نيست؛ مسأله‌اى اجتماعى و عمومى است؛ حاكم شدن بر سرنوشت مردم است. آن كسى كه به مجلس مى‌رود، يا به هر مسؤوليت ديگرى در نظام جمهورى اسلامى مى‌رسد، اگر فاسد، بيگانه‌پرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، ديگر نمى‌تواند نقشى را كه ملت و طبقات محروم مى‌خواهند، ايفا كند. اگر آن شخص انسان معامله‌گر، رشوه و توصيه‌پذير و مرعوبى بود؛ در مقابل تشر تبليغات و سياستهاى خارجى جا زد، ديگر نمى‌تواند مورد اعتماد مردم قرار گيرد و برود آن‌جا بنشيند و تكليف ملك و ملت را معين كند. اين شخص غير از كفايت ذاتى و دانايى ذاتى، به شجاعت اخلاقى، تقواى دينى و سياسى و عقيده‌ى درست هم احتياج دارد.3
**********
سعى كنيد اين حركت زيبا و اين حركت عظيم مردمى را - كه حقيقتا يك آزمايش بزرگ مردمى و ملى و اسلامى است - با همان نزاهت و طهارت و پاكيزگى‌اى كه مطلوب اسلام است، پيش ببريد. البته متن و عموم مردم عزيز كشور ما همين‌طورند. سعى كنيد كدورت ايجاد نشود. مسابقه‌ى انتخاباتى، ضمن اينكه يكى از جديترين كارهاى يك ملت است و به هيچ‌وجه جنبه‌ى شوخى و بازى در آن نيست و بسيار جدى است؛ اما شبيه مسابقات ورزشى است. در مسابقات ورزشى همه تلاش مى‌كنند؛ اما كسانى كه اهل اخلاق و اهل فهمند، اين تلاش را با كارهاى زشت و نامناسب همراه نمى‌كنند. البته من مردم خودمان را عرض مى‌كنم، والا بعضى از ملتهاى ديگر - مثل انگليسي ها - هستند كه مسابقات فوتبال را هم به كشت و كشتار تبديل مى‌كنند! ما به آنها كارى نداريم. ملت ما اهل اخلاق و معنويت و عاطفه است. نگذاريد كه فضاى انتخاباتى، فضاى كدورت شود. هر كدام از نامزدها و طرفدارانشان، براى خودشان تبليغ كنند؛ اما دوستان و هم‌ميهنان و برادرانشان را كه احيانا از نامزد ديگرى حمايت مى‌كنند، زخم خورده و رنج‌ديده و از خودشان مكدر نكنند. به اين نكته توجه كنيد. اين، خيلى مهم است.4
**********
امروز سنگر اصلى در سطح عالم، جمهورى اسلامى است. اين سنگر را بايد محكم نگه داريد. با چه چيز؟ با اتحاد و اتفاق؛ با همدلى ميان آحاد مردم و ميان مردم و مسؤولين كشور؛ با همدلى ميان مردم و دولت، ميان مردم و مجلس، ميان دولت و مجلس، ميان كارگزاران كشور و ميان آحاد مردم. گروههاى مختلف، جناحهاى مختلف، سياستها و جهت گيريهاى مختلف، در مقابله با دشمن، بايد با هم باشند و كارى نكنند كه دشمن سوء استفاده كند. اختلاف سياسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شكل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب كردن يكديگر، خراب كردن چهره‌ى كشور، خراب كردن ذهن مردم و چهره‌ى مسؤولين دلسوز، اشكال دارد. ايجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشكال دارد. با وحدت و يكپارچگى، «كأنهم بنيان مرصوص»، مثل يك دژ پولادين، در مقابل دشمن بايستيد؛ مثل چند برادر در يك خانه. ممكن است دو برادر از يكديگر كدورت و گله هم داشته باشند، اما در مقابل كسى كه به خانه‌ى آنها حمله مى‌كند، دوش به دوش، بايد در كنار هم بايستند. آحاد ملت بايد اين گونه باشند. اين، يكى از ويژگيهايى است كه در اين سنگر مى‌توانيد حفظ كنيد.5
**********
مجالس كشورهاى غربى هم چنان كه از لحاظ اخلاق سياسى، صلاحيت آن را ندارند كه الگو قرار گيرند، از لحاظ تركيب سياسى نيز لزومى ندارد كه در كشور بزرگى چون ايران كه از لحاظ اخلاق و سياست و ارزشهاى متعالى، از منبع فرهنگى سرشارى برخوردار است، مورد تبعيت و تقليد واقع شوند. تعبيرهاى چپ و راست يا اصرار بر وجود احزاب سياسى در مجلس قانونگذارى و مانند اينها، سوغاتهاى بىارزشى است كه شأن مجلس شوراى اسلامى بالاتر از پذيرش كوركورانهى آنها است.6
**********
فضاى اهانت و هتك حرمت در جامعه، يكى از آن چيزهائى است كه اسلام مانع از آن است؛ نبايد اين اتفاق بيفتد. فضاى هتك حرمت، هم خلاف شرع است، هم خلاف اخلاق است، هم خلاف عقل سياسى است. انتقاد، مخالفت، بيان عقايد، با جرأت، هيچ اشكالى ندارد؛ اما دور از هتك حرمتها و اهانتها و فحاشى و دشنام و اين چيزها. همه هم در اين زمينه مسئولند. اين كار علاوه بر اينكه فضا را آشفته ميكند و اعصاب آرام جامعه را به هم ميريزد - كه امروز احتياج به اين آرامش هست - خداى متعال را هم از ما خشمگين ميكند. من ميخواهم اين پيامى باشد به همه‌ى آن كسانى كه يا حرف ميزنند، يا مينويسند؛ چه در مطبوعات، چه در وبلاگها. همه‌ى اينها بدانند، كارى كه ميكنند، كار درستى نيست. مخالفت كردن، استدلال كردن، يك فكر سياسى غلط يا يك فكر دينى غلط را محكوم كردن، يك حرف است، مبتلا شدن به اين امرِ خلاف اخلاق و خلاف شرع و خلاف عقل سياسى، يك حرف ديگر است؛ ما اين دومى را به طور كامل و قاطع نفى ميكنيم؛ نبايد اين كار انجام بگيرد. متأسفانه بعضى اين كار را ميكنند. من بخصوص به جوانها توصيه ميكنم. بعضى از اين جوانها بلاشك مردمان با اخلاص و مؤمن و خوبى هم هستند، اما خيال مي كنند اين وظيفه است؛ نه، من عرض مي كنم اين خلاف وظيفه است، عكس اين وظيفه است.7
پي‌نوشت‌ها:
1. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در ديدار هزاران نفر از مردم قم به مناسبت سالروز قيام 19 دی‌ماه (19/10/86)
2. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در ديدار مردم شهرستان ابركوه استان یزد (15/10/86)
3. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در اجتماع بزرگ مردم قزوين (25/9/82)
4. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در ديدار جمعی از خانواده‌‌هاى شهدا و ایثارگران (31/2/76)
5. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در حرم امام رضا(علیه السلام)، روز عيد سعيد فطر (15/1/71)
6. برگزیده از پيام مقام معظم رهبری به مناسبت افتتاح دوره‌ى پنجم مجلس شوراى اسلامى (11/3/75)
7. برگزیده از بیانات مقام معظم رهبری در ديدار اعضاى مجلس خبرگان رهبرى (19/12/85)
/ج
